طرح عفو عمومی مجرمان سیاسی

آرمان: مجلس طرح دو فوریتی «عفو عمومی و تبدیل مجازات» را با 73 امضا کلید زده‌ که قرار است به رأی نمایندگان گذاشته شود. طرحی که اگر به تصویب برسد علاوه بر اینکه همه محکومان سیاسی و امنیتی مورد عفو قرار خواهند گرفت، مجازات اعدام و حبس ابد در مورد جرائم تعزیری به حبس‌های 20 تا 30 سال تبدیل شده و همچنین بسیاری از موانع بازگشت ایرانیان خارج از کشور نیز برطرف خواهد شد.
راهی برای بازگشت ایرانیان
محمدجواد فتحی، عضو کمیسیون قضائی مجلس درباره بندی از طرح که مربوط به بازگشت ایرانیان خارج از کشور است به ایسنا می‌گوید: «این طرح به دنبال ایجاد تسهیلاتی برای ورود ایرانیان مقیم خارج از کشور است. در میان ایرانیان خارج از کشور کسانی را داریم که سرمایه مادی فراوانی دارند که ایران به آنها نیاز دارد. باید تشویق کنیم بیایند و سرمایه‌شان را در کشور به کار ببرند و چرخ اقتصاد کشور خودشان را بچرخانند. هم تحصیلکردگان و نخبگانی که دارای مدارج بالای علمی هستند و هم کسانی که دارای سرمایه هستند در میان ایرانی‌های خارج از کشور حضور دارند. اولویت ما این است که موانع بازگشت آنها را مرتفع کنیم و به آنها اطمینانی بدهیم که در صورتی که بخواهند به کشور برگردند با اقبال عمومی و استقبال مردمی مواجه می‌شوند و از نظر قانونی هم با مشکلی مواجه نخواهند شد. اما یک بند دیگر از این ماده واحده مربوط به عفو عمومی کسانی که به اتهام جرائم سیاسی و امنیتی یا در حال تعقیب هستند یا محکوم شده‌اند. البته فتحی توضیح می‌دهد که آن کسانی که اقدامات خرابکارانه فیزیکی نکرده باشند (مثلا بانکی آتش نزده و اموال عمومی را تخریب نکرده باشند) و اعتراض خودشان را در قالب نوشته و سخنرانی و... بیان کرده‌اند و همچنین کسانی که به اتهام جاسوسی مورد تعقیب قرار نگرفته‌اند در صورت تصویب این ماده واحده عفو خواهند شد. بنا به گفته او اگر این طرح به نتیجه برسد همه کسانی (به‌جز دو استثنای بیان شده) که بعد از رویدادهای سال 88 یا اعتراضات دی ماه و... در زندان هستند آزاد خواهند شد.
تغییر در مجازات‌های تعزیری


بخش سوم از طرح دو فوریتی مربوط به تخفیف مجازات‌های اعدام و حبس ابد در جرائم تعزیری است، فتحی دراین باره می‌گوید: «مجازات‌ها به چهار دسته تقسیم می‌شوند اول قصاص، دوم حدود الهی، سوم دیات و دسته چهارم که اکثر قریب به اتفاق جرائم مشمول آن می‌شوند تعزیرات هستند.» به گفته او از میان چیزی نزدیک به 1400 تا 1500 عنوان مجرمانه‌ای که وجود دارد، شاید کمتر از 10 مورد آنها جزء سه دسته اول می‌شوند و بقیه جرائم تعزیری هستند. فتحی می‌گوید: طبق قواعد فقهی جرائم تعزیری باید مجازات‌هایی سبک‌تر از حدود الهی داشته باشند. به همین اعتبار ما قائل به این هستیم که در تعزیرات نباید مجازات اعدام و حبس ابد اعمال شود. الان هم در قوانین ما تعداد انگشت شماری وجود دارد که در جرائم تعزیری مجازات‌هایی مثل اعدام و حبس ابد داریم. لذا ما درصدد برآمدیم که همین موارد را هم به مجازات‌های تعزیری درجه یک (حبس 20 تا 30 سال) تبدیل کنیم.
عفو عمومی برای همه ایرانیان
عبدالرضا هاشم‌زایی، نماینده مردم تهران در گفت‌وگو با «آرمان» پیرامون این طرح گفت: این طرح نیز همچون دیگر طرح‌ها باید ابتدا در صحن علنی مجلس دو فوریت آن تصویب شود و اگر تصویب شد با قید دو فوریت مورد بررسی قرار می‌گیرد. اما در صورتی که دو فوریت آن تصویب نشود همچون دیگر طرح‌های فاقد فوریت در نوبت رسیدگی قرار می‌گیرد. این طرح بیشتر در راستای تامین حقوق شهروندی، گفت‌وگوی ملی و ایجاد فضای همدلی و تعامل تنظیم شده است. هاشم‌زایی ادامه داد: این طرح دو موضوع کلی را پیگیری می‌کند، اول تسهیل بازگشت ایرانیان خارج از کشور که مرتکب جرائمی همچون اعمال تروریستی یا همکاری با سازمان‌های تروریستی و منافقین ندارند و دوم عفو و تخفیف مجازات افرادی که در سال‌های 88 و 95 در تجمعات حضور داشته و یا فعالیت‌های سیاسی داشته‌اند همچون دانشجویان، روزنامه‌نگاران و اکنون در زندان بسر می‌برند، البته شامل افرادی نمی‌شود که دست به تخریب اموال عمومی زده‌اند. این نماینده مجلس در پاسخ به این سوال که آیا این عفو شامل همه ایرانیان خارج از کشور خواهد شد یا نه پاسخ داد: در صورت تصویب این طرح، عفو عمومی شامل تمام ایرانیان خارج از کشور که با گروهک‌های معاند و ضدانقلاب همکاری نداشته و دست به اقدامات تروریستی نزده‌اند خواهد شد.