روزنامه خراسان

از نگاه قضاوت گر جامعه تا دغدغه معاش

هر از گاهی مصاحبه یک مسئول با خبرگزاری ها و ارائه آمارهای تکان دهنده، موضوع مهم «زنان سرپرست خانوار» را به یکی از پربازدیدترین تیترهای رسانه ها تبدیل می کند. به تازگی هم یک عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس از وجود بیش از سه میلیون زن سرپرست خانوار در کشور خبر داده و از لزوم توجه به این قشر، حرف زده است. اما قصه مادران تنها، زنانی که به هر دلیل ناچارند به تنهایی صفر تا صد زندگی خود و فرزندانشان را مدیریت کنند، اندوه عمیق و عظمت تلاش شان با یک مصاحبه و دوخط تیتر درشت گفتنی و درمان شدنی نیست. مهم است حالا که این زنان، عزمشان را جزم کرده اند تا با برداشتن چوب دوی امدادی زندگی، خانواده این بار با تلاش آن ها پا بگیرد و پیش برود، هم ما از شرایط شان شناخت و درک بهتری داشته باشیم، هم خودشان به آگاهی و مهارت های لازم برای گذر از مسیر دشواری که سرنوشت جلوی پایشان گذاشته، برسند. پرونده امروز قدم کوچکی است در راه فهم مهم ترین دغدغه های مادران سرپرست خانوار از زبان خودشان و راهکارهای کم کردن آسیب های این سبک زندگی از نگاه یک جامعه شناس.   4 زن سرپرست خانوار از دغدغه هایشان می گویند آن چه در مسئله درک و توان افزایی زنان سرپرست خانوار بیش از کمک های حمایتی ضروری به نظر می رسد، شناسایی دغدغه های واقعی این قشر است. در واقع باید علاوه بر نیازهای مادی، به تأمین احتیاجات فرهنگی و اجتماعی آن ها هم همت گماشت. در ادامه چند زن سرپرست خانوار که به تنهایی بار سنگین زندگی را به دوش می کشند، از مهم ترین دغدغه ها و چالش هایشان می گویند.   آسیب های روحی فاطمه، 40 ساله، بانوی تحصیل کرده و موفقی است که بعد از 18 سال زندگی مشترک با وجود داشتن یک دختر نوجوان، نزدیک به دو سال است که از همسرش جدا شده است. بعد از 18 سال صبر و تلاش برای ساختن یک زندگی سالم و آرام، طلاق برای فاطمه آخرین راه نجات از زجر بی وفایی های همسرش بوده. او که این روزها همزمان با کار در یک سازمان دولتی با دریافتی ماهانه دومیلیون تومان، مشغول تحصیل در مقطع دکتراست، می گوید: «برای زنِ خانواده محورِ ایرانی که با همه وجود به زندگی مشترکش عشق می ورزد، طلاق و جدایی یکی از دردناک ترین اتفاق هاست. اما گاهی چاره ای نیست جز انتخاب بین بد و بدتر. من 18 سال جنگیدم و آن لحظه ای تصمیم به جدایی گرفتم که احساس کردم ماندن، باعث تباه شدن زندگی دخترم می شود. این سال های بعد از جدایی، به لحاظ رشد کاری و تحصیلی مشکلی نداشتم ولی هم من و هم دخترم به شدت غمگینیم. تصور از دست رفتن سال های جوانی در یک زندگی بی ثمر و نثار آن همه عشق و احساس به پای یک همسر و پدر قدرنشناس از طرفی و مشغله های ناگزیر این مدل زندگی که فرصتی برای تفریح، سفر و معاشرت باقی نمی گذارد از سوی دیگر، نشاط و امید و سرزندگی را از من و دخترم گرفته است.»   دغدغه معاش پروین، 38 ساله، مادر سه بچه، هشت سال پیش همسرش را از دست داده است. او برای تامین هزینه های یک زندگی آرام و آبرومند برای خود و فرزندانش، تهیه غذای آماده را برگزیده و به تمام کسانی که ظهر و شب، دلشان یک غذای آماده با دستپخت خانگی می خواهد، خدمات ارائه می دهد و ماهانه حدود دو و نیم میلیون تومان درآمد دارد. او می گوید: «بعد از فوت همسرم، مهم ترین نگرانی ام تامین هزینه های ریز و درشت زندگی بود. نه خانواده خودم و نه خانواده همسر مرحومم، هیچ کدام توانایی حمایت مالی از من و فرزندانم را نداشتند. باید بعد از سال ها تکیه به یک مرد، روی پای خودم می ایستادم. راه سختی طی کردم ولی راه اندازی آشپزخانه آن قدر برکت داشت که دیگر لازم نیست دستم را جلوی کسی دراز کنم. هنوز هم اجاره نشینم، هنوز هم بعضی شب ها از تصور آینده بچه ها خوابم نمی برد اما همین که فعلا به کسی محتاج نیستم، راضی ام. من از هشت سال پیش، بارِ به زمین مانده شوهر مرحومم را به تنهایی بلند کردم و می دانم راه درازی در پیش دارم تا بتوانم تک تک بچه هایم را به نحو احسن به ثمر برسانم و تمام تلاشم را برای موفقیت و خوشبختی فرزندانم به کار می گیرم.»   نگاه قضاوت گر جامعه پریسا، 35 ساله، مادر یک دختربچه چهار ساله است که از سه سال پیش، به تنهایی خانواده کوچک دو نفره شان را اداره می کند. پر رنگ ترین دغدغه و نگرانی او به عنوان یک مادر تنها، نداشتن امنیت روانی به دلیل باورهای غلط جامعه است. او می گوید: «جامعه ما برخلاف توصیه های شرع و اخلاق، درباره زنان و مادران تنها دچار یک نوع پیش داوری است. انگار همین که تنها هستی، پیشاپیش محکومی و فرار از یک سری برچسب ها و سوءظن ها غیرممکن است. برخی تحقیر می کنند، برخی فاصله شان را حفظ می کنند، برخی کنجکاوی و ترحم می کنند، تعدادی به فکر سوءاستفاده می افتند و عده ای هم تصور می کنند چون شرایط سخت تنهایی را تاب آورده ای، دیگر تحمل هر بحرانی را داری؛ غافل از این که اتفاقا ضربه پذیری ات بیشتر شده و آسیب پذیرتر شده ای. من در یک شرکتِ خصوصی، مدیریت محتوای فضای مجازی را به عهده دارم و هرچند دریافتی‌ام برای این کار، ناچیز و حدود یک‌میلیون تومان است اما برای حفظ همین موقعیت، در محیط کار حلقه دست می‌کنم و درباره شرایط زندگی‌ام با هیچ‌یک از همکارانم حرف نمی‌زنم تا مبادا دچار حاشیه شوم.»   سختی های رسیدگی به فرزند سارا، 28 ساله که مدت کوتاهی است با دو پسر دوقلویش تنها شده، به شدت برای تربیت صحیح فرزندانش نگران است. او که بعد از مدت ها تلاش برای معالجه همسر اسکیزوفرنی اش، راه به جایی نبرده و جدا شده می گوید: «سرخوردگی بابت شکست زندگی مشترک و دلواپسی هایم برای امرار معاش به جای خود؛ از این که چطور می توانم بدون حضور یک مرد حامی، بدون وجود یک الگوی مردانه، دو پسرم را به درستی تربیت کنم و مرد بار بیاورم، به شدت نگرانم. من در یک کارگاه صنایع‌دستی مشغول کارم و ساعت های زیادی از روز را به خاطر کار، بیرون از منزل و دور از بچه هایم سپری می کنم. وقتی هم به خانه برمی گردم، خستگی و رسیدگی به امور خانه، مجال چندانی برای هم کلام شدن و هم بازی شدن با بچه ها نمی دهد. از طرفی پسرها به خصوص در سنین نوجوانی، نیاز عمیق به حضور یک تکیه گاه محکم دارند. اصلا بعضی حرف ها را فقط باید از زبان یک مرد شنید...» نظر کارشناس
توصیه های دکتر «نوروز نیمروزی»  به زنان سرپرست خانوار خودتوانمندسازی تان  را جدی بگیرید در مباحث جامعه شناسی، موضوع خانواده های تک والد یک موضوع مهم و اساسی است. معمولا با فوت یکی از همسران یا طلاق و جدایی، خانواده ها به شکل تک والد درمی آیند و می توانند هم مردسرپرست باشند، هم زن سرپرست. منتها از آن جا که زمینه ازدواج مجدد برای آقایان مساعدتر است، تعداد خانواده های تک والدِ زن سرپرست بیشتر است. در کنار این مفهوم، زنانی هم هستند که همسر دارند اما همسرشان موقتا در کنارشان نیست یا از کارافتاده است. در این شرایط، «زنِ سرپرست خانوار» شکل می گیرد.   دو بحران جدی مادران تنها مادران تنها و زنان سرپرست خانوار به این دلیل که تمام مسئولیت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و تربیتی خانواده را به دوش می کشند و همزمان در چند نقشِ مادر، پدر و کارمند انجام وظیفه می کنند، معمولا دچار دو بحران جدی می شوند: یکی احساس سنگینی بار مسئولیت های ریز و درشت زندگی که اصطلاحا «گران باری نقش» گفته می شود و گاهی برای اشخاص، غیر قابل تحمل است. دیگری احساس تضاد و تناقض بین نقش ها؛ به این معنی که زن در بین نقش ها و قالب های مختلف خود، سرگردان می شود. وقتی بچه بیمار و تب دار است، حس و طبیعت مادری حکم می کند که کنار بچه به مراقبت و پرستاری بپردازد، از طرفی تعاریف و هنجارهای کارمندی ایجاب می کند منظم و به موقع در محل کار حاضر شود. این جاست که زن دچار سردرگمی بین نقش ها می شود.   فشارهای درونی و بیرونی در کشور ما، مادران تنها و زنان سرپرست خانوار، هم از درون خانواده تحت فشارند و هم از بیرون. تنهایی و انزوا، خلأ های روحی، عاطفی و دغدغه معاش از درون خانواده و برخوردهای ترحم آمیز یا نگاه های ابزاری از بیرون خانواده، آن ها را تحت فشاری دایمی قرار داده است. متاسفانه هستند کسانی که با دست گذاشتن روی نقطه ضعف های این گونه زنان، به اسم کمک و همراهی، به دنبال سوء استفاده اند.   تبدیل تهدید به فرصت موثرترین گام را در تغییر نگاه اجتماع، خود این مادران می توانند بردارند. این بانوان اولا با پذیرش واقع بینانه شرایط زندگی و در قدم های بعد با تمرکز روی استعدادها و توانایی های خود و تلاش در جهت رشد تحصیلی، کاری، اخلاقی، خودکفایی اقتصادی، افزایش مهارت های فردی و کسب وجاهت اجتماعی، باید اطرافیان را وادار به پذیرش و احترام کنند. شاید تنها ابزار و سلاح برای پیروزی در این میدان، همین رویکرد خودتوانمندسازی باشد.  
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
اسراييل‌ضربه راهبردي خورده است (اعتماد) از دستگیری شیطان هزار چهره تا سرقت با پابند الکترونیکی (جوان) اخبار ویژه (کيهان) عیارسنجی طرح مالیات بر عایدی سرمایه (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
حاشیه و جنجال در بهارستان حاشیه و جنجال در بهارستان « زالوی کثیف» در ملأ عام قصاص می شود « زالوی کثیف» در ملأ عام قصاص می شود از نگاه قضاوت گر جامعه تا دغدغه معاش از نگاه قضاوت گر جامعه تا دغدغه معاش تعرفه هایی چماق گونه تعرفه هایی چماق گونه نگاهی به منافع و اهداف روسیه در مذاکرات کره شمالی و آمریکا نگاهی به منافع و اهداف روسیه در مذاکرات کره شمالی و آمریکا فرار از احساس بهتربودن زندگی دیگران فرار از احساس بهتربودن زندگی دیگران یار دوازدهم تیم ملی شدن چقدر آب می خورد؟ یار دوازدهم تیم ملی شدن چقدر آب می خورد؟ تیم ملی، نه تیم فلانی تیم ملی، نه تیم فلانی دانشگاه باید با مسائل کشوردرگیر شود دانشگاه باید با مسائل کشوردرگیر شود نمایی نزدیک از انزوای آمریکا نمایی نزدیک از انزوای آمریکا صدها شرکت خارجی مشکلی برای ماندن در ایران ندارند صدها شرکت خارجی مشکلی برای ماندن در ایران ندارند سکه در آستانه 2.5 میلیونی شدن سکه در آستانه 2.5 میلیونی شدن بشار اسد: حضور ایران و روسیه در سوریه قانونی است بشار اسد: حضور ایران و روسیه در سوریه قانونی است آغاز مرحله پایانی پرداخت سپرده های تعاونی های اعتبار از امروز آغاز مرحله پایانی پرداخت سپرده های تعاونی های اعتبار از امروز ماندگارترین تصاویر از جام جهانی ماندگارترین تصاویر از جام جهانی «آساک » دوباره چرخید «آساک » دوباره چرخید