جنجال طومار‌ها در پارلمان




احسان بداغی


روزنامه نگار
در میان فشارهای مخالفان دولت سرنوشتی بهتر از مسکوت ماندن دوماهه در انتظار لایحه الحاق ایران به کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تأمین مالی تروریسم نبود. سرنوشتی که البته در مجلس صرفاً توسط نمایندگان این جریان رقم زده نشد؛ 138 رأی موافق در برابر 103 رأی مخالف و 9 رأی ممتنع به مسکوت ماندن این لایحه یک معنای مهم داشت و آن اینکه حداقل قسمتی از نمایندگان معتدل و اصلاح‌طلب هم به این مسکوت ماندن رأی داده‌اند. هر چند صبح دیروز فراکسیون امید با بیانیه‌ای در حمایت از لوایح مرتبط با FATF وارد صحن علنی شد اما نهایتاً جایی که غلامرضا تاجگردون پیشنهاد مسکوت ماندن لایحه را مطرح و پس از آن علی مطهری از این پیشنهاد دفاع کرد، معلوم شد احتمالاً یکدست‌ترین رأی در این خصوص را اصولگرایان مجلس داشته‌اند، نه طرفداران دولت. حالا دیگر با این اتفاق امید چندانی به جلسه اوایل تیرماه گروه مالی FATF باقی نمانده است؛ جایی که قرار است درباره لغو تعلیق و بازگشت ایران به لیست سیاه این گروه تصمیم‌گیری شود. دیروز هر چند مجلسی‌ها لایحه کنوانسیون پالرمو را تصویب کردند اما سکوت دوماهه برای لایحه الحاق ایران به کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تأمین مالی تروریسم یا همان CFT کار را به هفته‌ها پس از جلسه آینده FATF می‌اندازد. هر چند کار مصوبه پالرمو هم هنوز تمام نشده و باید دید که نظر شورای نگهبان درباره این لایحه چه خواهد بود. بجز اینها هنوز دو لایحه دیگر مرتبط با FATF یعنی لایحه اصلاح قانون مقابله با پولشویی و لایحه اصلاح قانون مقابله با تأمین مالی تروریسم هم هر چند مصوبه مجلس را گرفته‌اند اما به تأیید شورای نگهبان نرسیده‌اند تا تبدیل به قانون شوند. شرط FATF برای ادامه تعلیق ایران از لیست سیاه اصلاح دو قانون یاد شده و پیوستن به کنوانسیون‌های پالرمو و CFT بود.
اوج نزاع CFT در صحن مجلس
دیروز مخالفان دولت در مجلس چشمه‌های جدیدی از فشار را رونمایی کردند؛ گستراندن ده‌ها متر طومار امضا برای بازپس‌گیری این لوایح و مهمتر از آن درخواست مسکوت گذاشتن CFT. دقایقی قبل از اقدامات غافلگیر‌کننده مخالفان FATF، نمایندگان مجلس لایحه الحاق ایران به کنوانسیون پالرمو را با 136 رأی موافق، 89 رأی مخالف و 11 رأی ممتنع تصویب کرده‌ بود. این لایحه‌هم البته برای چند هفته محل اختلاف و نزاع گروه‌های سیاسی بود و یک بار هم توسط شورای نگهبان به مجلس بازگردانده شد که حالا مجلسی‌ها برای تأمین نظرات شورای نگهبان قدری آن را تغییر دادند. اما ماجرای لایحه CFT چیز دیگری بود. این لایحه قرار بود دو هفته قبل در مجلس به تصویب برسد اما با فشار نمایندگانی که عمدتاً از جریان مخالف دولت بودند برای دو هفته به کمیسیون امنیت ملی ارجاع شد. دو هفته‌ای که بهترین فرصت برای مخالفان این لایحه در خارج از مجلس بود تا علیه آن تجمع تشکیل دهند، طومار امضا کنند و به سخنرانی بپردازند. مخالفان دولت از همان روز اول پیوستن به FATF را معادل «خیانت به منافع ملی» و «تن دادن به شروط استکبار» می‌دانستند اما برای آنها لایحه CFT یا همان الحاق ایران به کنوانسیون بین‌المللی مقابله با تأمین مالی تروریسم معنای دیگری داشت. آنها می‌گفتند با این الحاق هم نیروهای نظامی کشور زیر فشار قدرت‌های غربی می‌روند، هم امکان حمایت از جنبش‌های آزادیبخش چون حماس و حزب‌الله از بین خواهد رفت و هم نظامیان ایران نظیر سردار سلیمانی مصداق تروریست در عرصه بین‌المللی محسوب خواهند شد. پیش از جلسه دیروز هم علیرضا رحیمی، عضو هیأت رئیسه مجلس در توئیتر خود خبر داد: «در آستانه بررسی نهایی کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم در مجلس موج دوم پیامک‌های هشداری از سوی تشکل‌های منسوب به بسیج و جامعه دانشجویی برای اکثر نمایندگان راه افتاده است.»
در انتظار نتیجه مذاکره با اروپایی‌ها
دیروز تعدادی از نمایندگان که اکثراً عضو فراکسیون ولایی مجلس بودند، به محض ورود به مجلس در اعتراض به لایحه CFT با در دست داشتن پلاکاردهایی و پهن کردن چندین طومار در صحن، فضای مجلس را متشنج کردند. سیدعباس عراقچی، معاون وزیر خارجه که برای ارائه توضیحات در این زمینه در مجلس حاضر شده بود با تأکید بر اینکه ایران به محض احساس خطر و تهدید از کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم خارج می‌شود، ‌گفت: شورای عالی امنیت ملی گواهی داده که حق شرط‌ها و تحفظ‌ها، هیچ تهدید امنیتی متوجه ایران با پیوستن به این کنوانسیون نمی‌شود. وی تأکید کرد: با پیوستن به CFT، هیچ تهدید امنیتی متوجه ما نمی‌شود. در این جلسه سیدحسین نقوی حسینی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس به‌عنوان مخالف کلیات این لایحه، با تأکید بر اینکه مجلس امروز به تصمیمی مدرس‌گونه نیاز دارد، گفت: پیوستن ایران به کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم آثار منفی برای ایران دارد که یکی از بزرگ‌ترین این آثار آن است که امریکایی‌ها ما را به‌صورت نقطه‌زن تحریم می‌کنند. همچنین مصطفی کواکبیان عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز به‌عنوان موافق کلیات این لایحه با بیان اینکه عربستان، رژیم صهیونیستی و امریکا به‌دنبال الحاق نشدن ایران به کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم هستند، گفت: باید برای تأمین منافع ملی کشور این لایحه را تصویب کنیم. وی افزود: CFT نوعی مقابله با امریکاست.
اما نهایتاً آنچه رخ داد مسکوت ماندن این لایحه به مدت دو ماه بود. تصمیمی که با درخواست غلامرضا تاجگردون و نزدیک به 50 نماینده دیگر تصویب شد. تاجگردون معتقد بود که مسکوت ماندن CFT در راستای ایجاد وحدت اصولی و فرصتی برای دولت جهت مذاکره با اروپایی‌ها در ادامه برجام است. آن‌طور که امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، عضو هیأت رئیسه مجلس هم در جلسه دیروز توضیح داد تقاضای مسکوت ماندن این لایحه برای دو ماه به این دلیل بود که نمایندگان می‌خواستند تکلیف مذاکرات ایران با اروپایی‌ها معلوم شود. البته علی لاریجانی هم  در پاسخ به اخطار نماینده قائمشهر درباره نظر دولت پیرامون مسکوت ماندن لایحه الحاق ایران به کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم (CFT) گفت: ‌دولت مخالفتی با مسکوت ماندن لایحه CFT ندارد.
جنجال دوباره مخالفان
دیروز زمانی که مجلس وارد بررسی کلیات لایحه الحاق ایران به کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم شد، متشنج شد. چند نماینده عضو فراکسیون ولایی طومارهایی را در صحن مجلس و حتی روی مانیتورها در اعتراض به بررسی این لایحه پهن کردند. این اقدام با اعتراض علی لاریجانی رئیس مجلس مواجه شد. وی خطاب به این افراد گفت: مجلس جای این کارها نیست. حقوق می‌گیرید که حرف بزنید. مجلس جای بیان، گفت‌و‌گو و بحث است به‌جای این کارها صحبت کنید و در نهایت یکدیگر را قانع کنید تا مجلس رأی دهد. در این هنگام طوماری جلوی لاریجانی انداخته شد که او آن را پایین انداخت و به این اقدام اعتراض کرد که پژمانفر خطاب به او گفت، شما خلاف آیین نامه عمل می‌کنید.
لاریجانی در پاسخ به او گفت این کارهای شما خلاف آیین نامه است به جای آن صحبت کنید نه اینکه مجلس را از نظم عادی خارج کنید. اما با وجود اعتراضات تعدادی از نمایندگان و حتی رئیس مجلس، اعضای فراکسیون ولایی پهن کردن طومارها در صحن مجلس را ادامه دادند به طوری که حتی مانیتورهای مجلس نیز قابل دیدن نبود. در خلال تمامی این اتفاقات، عراقچی در جایگاه هیأت رئیسه حاضر شد و مشغول صحبت با رئیس مجلس شد. همچنین کاظم جلالی رئیس فراکسیون مستقلین ولایی نیز در طول صحبت‌های نمایندگان با عراقچی حضور پررنگی داشت و حتی در مواردی توضیحاتی را هم به نمایندگان می‌داد. این جو متشنج البته خیلی قبل‌تر از شروع جلسه دیروز و بیرون از مجلس کلید خورده بود. روز شنبه جمعی از مخالفان این لایحه در مقابل دفتر علی لاریجانی در قم تجمع کرده بودند و قبل از آن هم تشکل‌های دانشجویی مخالف دولت برای تصویب لوایح مرتبط با FATF به مجلس و دولت هشدار دادند. در راهپیمایی روز قدس هم حمله به FATF یکی از تصاویر ثابتی بود که مخابره می‌شد. اما شب شنبه در قم، پس از تجمع مقابل دفتر علی لاریجانی اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه با او و دو نماینده دیگر قم جلسه اضطراری تشکیل دادند. جلسه‌ای که حجت‌الاسلام محمود رجبی درباره آن به تسنیم گفته است: متأسفانه با وجود توضیحات اعضای جامعه مدرسین درباره عواقب تصویب FATF، آقای لاریجانی موافق این موضوع بود. این موافقت اما در جلسه دیروز راه به جایی نبرد و رأی مجلسی‌ها به مسکوت ماندن لایحه CFT دست بالا را پیدا کرد.