محمد صادق جنان صفت راه برطرف کردن محاصره ارزی

کسب و کار ایرانیان با محاصره ارزی رخ داده در سال‌های اخیر به روزهای سخت رسیده است. ادامه محاصره ارزی و توقف درآمد حاصل از صادرات نفت که با رویدادهای نامساعدی مثل اجتناب از ورود به پیمان پولی مواجه شده است، کار را برای ایران بدتر خواهد کرد.
برای اینکه ایران از محاصره ارزی بیرون بیاید چه می توان کرد. یک راه این است که سرسختی غیر منطقی برای قراردادهای نفت و گاز را کنار بگذاریم و به امید جذب سرمایه در این عرصه باشیم. یک راه این است که با پرشمارکردن منابع انتقال ارز در اندازه های کوچک درآمدهای ارزی را به داخل بیاوریم. یک راه این است اگر شرقی ها مثل چین و روسیه با ایران سازگاری واقعی دارند، به ایران وام ارزی ارزان بدهند. اما یک راه دیگر بازکردن راه‌های مسدود شده جذب جهانگردان به ایران است. تجربه کشورهایی مثل ترکیه و حتی مصر نشان می دهد درآمدی که سرچشمه آن به جای وصل شدن به شمار اندکی از مدیران و سهامداران شرکت‌های غول پیکر به جیب میلیاردها گردشگر وصل شود، درآمدی قابل اعتنا خواهیم داشت. همین چند ماه پیش بود که وزیر فرهنگ و گردشگری ترکیه اعلام کرد درآمد توریسم کشورشان افزایش یافت و تا سال 2023 به 50 میلیارد دلار خواهد رسید. در سال 2017 با وجود تمام بحران ها 32.4 میلیون گردشگر از ترکیه بازدید کردند و میزان درآمد ما در این بخش به 26 میلیارد دلار رسید. این درحالی است که بر اساس آمارهای ارائه شده توسط شرکت ملی نفت، ارزش صادرات نفت خام ایران در سال گذشته ۴۰.۴ میلیارد دلار بوده است. آمارهای اوپک حاکی است که این رقم در سال ۲۰۱۶ حدود ۲۷.۷ میلیارد دلار بوده است. بدین ترتیب ایران از محل صادرات نفت خام، نزدیک به ۱۳ میلیارد دلار درآمد بیشتری کسب کرده است. یک محاسبه ساده نشان می دهد ترکیه در سال 2017 معادل 65 درصد درآمد ایران از صادرات نفت خام درآمد گردشگری داشته است. این یک مسیر آسان‌تر از هر مسیری برای درآمد ارزی به حساب می آید. علاوه بر این اگر ایران بتواند شمار قابل توجهی از سراسر جهان گردشگر جذب کند، می تواند پیام دوستی و آرامش به دنیا صادر کند. آیا این اراده در بالاترین سطح وجود دارد که برخی از سدها و تابوها را برای دست‌کم یک دوره کوتاه در زمینه گردشگری جهانی برداریم؟ برخی ذهنیات و برخی محدودیت‌هایی که سد راه جذب گردشگر شده اند را می توان با مدارا و ملاحظات امنیت ملی در مسیر حذف تدریجی قرار داد. درآمد وصل شده به جیب میلیاردها گردشگر جهانی برای دیدن جاذبه های تاریخی، اقلیمی و دیدنی های ایران را در این شرایط سخت که راه‌های کسب درآمد ارزی و انتقال آن هر روز تنگ و باریک می شود یک امکان بسیار ارزان است. درآمد گردشگری به گونه ای است که می توان روی آن حساب ویژه باز کرد و هزاران هزار شغل تازه ایجاد کرد. یک اراده سیاسی در سطوح بالا و آسان‌گیری که در شرایط امروز برخی از آنها در جامعه و به ویژه در پایتخت و شهرهای بزرگ در عمل رخ داده است را می توان در بوته آزمایش گذاشت. راه‌های آسان را رها کردن و به راه‌های سخت و پیچیده دل بستن شرط منطق نیست.