روزنامه همدلی
1397/03/20
«همدلی» از سونامی آلودگی پلاستیکی در کشور گزارش می‌دهد سیاه‌ترین سفید
همدلی| آذر لطفی- سونامی پلاستیک در راه است. این را آمارها می‌گویند. شواهد نیز نشان می‌دهد که پلاستیک بر زندگی ساکنان زمین سایه انداخته است. به نحوی که همه ساله بیش از صد میلیون تن پلاستیک در دنیا تولید میشود. در این هجوم گسترده پلاستیک‌ها، فقط انسان‌ها نیستند که زندگی‌شان در محاصره و تهدید پلاستیک است بلکه آلودگی پلاستیکی که آن را آلودگی سفید نیز می‌نامند زندگی گیاهان، حیوانات و حتی موجودات آبزی را نیز سیاه کرده است. همین چند روز پیش بود که رسانه‌ها با انتشار تصویری از یک نهنگ در سواحل تایلند اعلام کردند که پلاستیک زندگی را از او ربوده است. این نهنگ 80 کیسه پلاستیکی که وزنشان به 18 کیلوگرم می‌رسد را بلعیده و به همین خاطر جان خود را از دست داده بود.بحران زیست محیطی هر روز ابعاد جدیدی به خود می‌گیرد و در این میان کیسه‌های نایلونی سهم عمده‌ای در این بحران ایفا می‌کنند.آلودگی پلاستیکی که از آن به عنوان«آلودگی سفید» یاد میشود، طی چند دهه اخیر به یکی از معضلات زیست محیطی تبدیل شده تا جایی که شعار امسال روز جهانی محیط زیست «مبارزه با آلودگی پلاستیکی» انتخاب شد.
زمانی که کیسه‌های پلاستیک جای زنبیل‌های رنگی در صف نانواها و پاکت‌های کاغذی و کیسه‌های پارچه‌ای در میوه‌فروشی‌ها وسوپرمارکت‌ها را گرفت، شاید کمتر کسی فکر می‌کرد این تغییر در الگوی مصرف در آینده نه چندان دور ضررهای جبران‌ناپذیری به محیط زیست وارد میکند و این جایگزین‌های به ظاهر مطلوب تا چه اندازه زندگی بشری را تهدید میکند. دامنه کاربرد پلاستیک به عنوان محصولی ارزان به حدی در زندگی امروزی گسترده شده که شاید بتوان شکل‌های مختلفی از آن را در تمامی ارکان زندگی، از پیش‌پا افتاده‌ترین وسایل و ابزارها مانند ظروف یک بار مصرف و کیسه پلاستیکی تا وسایل نقلیه و مهم یافت،مسئله‌ای که حذف پلاستیک را از زندگی سخت و مشکل میکند.
ایران یکی از ۱۰ کشور نخست دنیا در زمینه مصرف پلاستیک است
تاریخچه صنایع پلاستیک در ایران به سال 1337 باز می‌گردد که مطالعات اولیه برای احداث کارخانه تولید «پلی وینیل کلراید» در اهواز آغاز شد و امروز این صنعت به رشد قابل ملاحظه‌ای دست یافته تا جایی‌که ایران را در رتبه پنجم استفاده از پلاستیک در دنیا قرار داده است. سرانه استفاده از محصولات پلاستیکی در حالی در ایران بسیار بالا است که اغلب کشورها از دهه اخیر در مسیر کاهش استفاده از این گونه محصولات قدم برداشته‌اند. اگرچه بحران پلاستیک فقط مختص ایران نیست و این مشکل یک بحران زیست محیطی جهانی به شمار می‌رود، اما کشور ما به دلیل بالا بودن سرانه مصرف روزانه ظروف پلاستیکی یکی از کشورهای پرمصرف پلاستیک در جهان شناخته میشود، به نحوی که ایران یکی از ۱۰ کشور نخست دنیا در زمینه مصرف پلاستیک است. میزان تولید پلاستیک در ایران سالانه حدود 185 هزار تن در سال تخمین زده شده که این رقم معادل حدود50۰ تن در روز است وهر شهروند تهرانی به طور متوسط روزانه ۳ نایلون پلاستیکی را وارد چرخه محیط زیست میکند.
تجزیه ظروف پلاستیکی۴ قرن طول می کشد
تجزیه ظروف پلاستیکی و کیسه‌های یک‌بار مصرف در طبیعت نه تنها می‌تواند حتی تا چهار قرن طول بکشد بلکه مواد شیمیایی موجود در آن می‌تواند از طریق خاک وارد آب، گیاهان و چرخه غذایی شود و صدمات جبران‌ناپذیر بهداشتی و اقتصادی برجای بگذارد. یک کارشناس پسماند اداره حفاظت محیط زیست استان تهران در رابطه با زمان تجزیه پذیری پلاستیک‌های رها شده در طبیعت به ایسنا گفت: بیشتر این پلاستیک‌ها بادوام هستند و صدها سال طول می‌کشد تا به خودی خود تجزیه و نابود شوند، چرا که مواد پلاستیکی و پلیمری به علت دارا بودن مواد نفتی و هیدروکربنی و افزودنی‌های مختلف تجزیه‌ناپذیر است و در خاک باقی می‌مانند. مواد شیمیایی موجود در آن‌ها به تدریج از طریق خاک وارد آب، گیاهان و جانوران و به صورت مستقیم و غیرمستقیم وارد زنجیره غذایی انسان و حیوان میشود.«فاطمه اکبرپور»تصریح کرد: با توجه به مواد مورد استفاده در ساخت پلاستیک‌ها و پلیمرها، تجزیه این مواد در طبیعت می‌تواند صدها سال و حتی 2 تا 4 قرن طول کشد.تجزیه ظروف پلاستیکی و کیسه‌های یک‌بار مصرف در طبیعت می‌تواند تا ۴ قرن طول بکشد ولی جایگزین‌های گیاهی این ظروف این قابلیت را دارند که حداکثر ظرف ۶ ماه در طبیعت تجزیه شوند.
میزان بازیافت پسماندهای پلاستیکی کمتر از یک درصد
زمانی که تهدید آلودگی پلاستیکی بر زندگی مردم سایه انداخت، بازیافت پلاستیک به چرخه تولید تنها گزینه‌ای بود که می‌توانست تا حدودی نگرانی‌ها را کاهش دهد. اما امروزه براساس صحبت‌های کارشناسان این ترفند نیز کارساز نیست و پلاستیک می‌رود که به یکی از بزرگترین مشکلات زیست محیطی قرن تبدیل شود. اکبرپور، کارشناس محیط زیست پسماند تهران نیز خط بطلانی بر تفکر بازیافت کیسه‌های پلاستیکی کشید. به گفته وی پلاستیک سبک و نازک (مانند کیسه‌های پلاستیکی) به علت عدم توجیه فنی یا اقتصادی جزو مواد غیر قابل بازیافت به حساب می‌آیند و با این روند رشد، تولید و مصرف پلیمرها به ویژه محصولات پلاستیکی یکی از اساسی‌ترین معضلات جامعه بشری در حال حاضر هستند. چرا که میزان بازیافت پسماندهای پلاستیکی کمتر از یک درصد و حداقل زمان تجزیه این‌ها در طبیعت بین ۲۰۰ تا ۴۰۰ سال است. این کارشناس اداره حفاظت محیط زیست استان تهران با بیان اینکه در حال حاضر با توجه به اینکه تفکیک از مبدا پسماندها صورت نمی‌پذیرد، پسماندهای پلاستیکی به صورت مخلوط با سایر پسماندهای عادی جمع‌آوری و به سایت پردازش و دفع پسماندهای آراد کوه منتقل میشود، تصریح کرد: بخشی از این پسماندها از طریق روان‌آب‌های سطحی شهر تهران به جنوب شهر منتقل و به همراه فاضلاب به مصرف آبیاری اراضی کشاورزی در جنوب تهران می‌رسد و بخشی نیز توسط دوره‌گردها جمع‌آوری و به مراکز غیر مجاز بازیافت پسماندهای پلاستیکی تحویل داده میشود. بخش عمده‌ای نیز در سایت آرادکوه توسط پیمانکاران تفکیک در مقصد جداسازی و به مراکز بازیافت فروخته میشود.
انقلاب اغلب کشورها برای ممنوعیت استفاده از پلاستیک
اغلب کشورهای دنیا زنگ خطر آلودگی پلاستیکی را شنیده و برای مقابله با این معضل با وضع قوانین جدید و وضع استراتژی‌های مختلف به دنبال کاهش استفاده از مصنوعات پلاستیکی هستند. در کشورهایی نظیر ایتالیا، بلژیک و ایرلند به دنبال وضع مالیات، استفاده از کیسه‌های پلاستیکی 94 درصد کاهش یافته است و اخیرا فرانسه هم با اعلام ممنوعیت استفاده از مواد پلاستیکی به این جرگه پیوسته است.همچنین ایرلند با تصویب قانون پرداخت مالیات برای استفاده از کیسه‌های پلاستیکی در سال 2002 توانست تا 90درصد مصرف کیسه‌های پلاستیکی در این کشور را کاهش دهد. در فروشگاه برخی از کشورهای آسیایی مانند گرجستان پلاستیک‌های مصرف شده قرار دادند که در صورت تمایل مشتری با مصرف چندین نوبت نایلون‌های پلاستیکی از تولید بیشتر آن جلوگیری شود. حتی در برخی از کشورها مانند کنیا مصرف پلاستیک جرم محسوب میشود و برای ناقضان آن اعم از تولید کننده و واردکننده جریمه معادل 40هزار دلار آمریکا و 4سال زندان تعیین کرد. بخش عمده کشورهای اروپایی نیز ظروف یک بار مصرف گیاهی را جایگزین ظروف بسته‌بندی حاصل از مشتقات نفتی کرده‌اند. اما در ایران در حالی جای خالی قوانین سختگیرانه در حوزه ممنوعیت استفاده از کیسه‌ها و مواد پلاستیکی احساس میشود که از مدت‌ها قبل آسیب ناشی از استفاده از این مواد با راه‌اندازی کمپین‌هایی گوشزد شده است و حتی برخی فروشندگان برای مشتریانی که با خود کیسه پارچه‌ای همراه بیاورند تخفیفات ویژه در نظر گرفته‌اند.
به نظر می‌رسد با توجه به مصرف بالای پلاستیک در کشور ایجاد قوانین محدودکننده برای استفاده از کیسه و ظروف پلاستیکی ضروری است. و همچنین برای کاهش مصرف پلاستیک در کشور همانند سایر کشورها می‌توان با وضع قوانین ممنوعیت مصرف، اتخاذ سیاست‌های تشویقی و تنبیهی نظیر معافیت‌های مالیاتی و وضع عوارض و جرایم و همچنین حمایت از تولیدکنندگان پلاستیک‌های زیست تخریب‌پذیر و جایگزینی آن با پلاستیک‌های مرسوم گام های تاثیرگذاری در این زمینه برداشت . ضمن اینکه نباید از نقش آموزش مردم در این زمینه غافل بود. چرا که آموزش، اطلاع رسانی و تنویر افکار عمومی برای تغییر الگوی مصرف و کاهش استفاده از ظروف یک بار مصرف و کیسه‌های پلاستیکی و استفاده از جایگزین‌های مناسب یکی از راهکارهای اساسی برای رفع این معضل است.
سایر اخبار این روزنامه
گزارش «همدلی» درخصوص دلایل رواج یک پدیده نادرست اقتصادی در گفت‌وگو با کارشناسان
باصدور پیامی؛ رهبر انقلاب درگذشت حجت‌الاسلام احمدی را تسلیت گفتند
«همدلی» سفر روحانی به اجلاس شانگهای و دیدارهای حاشیه‌ای با روسای کشورهای روسیه و پاکستان را بررسی کرد
«همدلی» از سونامی آلودگی پلاستیکی در کشور گزارش می‌دهد سیاه‌ترین سفید
نگاهی گذرا به هرج و مرج شاخص‌های اقتصادی؛ چرا سکه نفت سوراخ است؟
نامی محمدیان، خواننده موسیقی پاپ-کلاسیک در گفت‌وگو با «همدلی»: موسیقی پاپ در ده سال گذشته جاودانه نشد
علی تقوی پنج منهای یک، از رویا تا واقعیت
ماه رمضان یادآور نتایج معکوس مسائل اجتماعی
باصدور پیامی؛ رهبر انقلاب درگذشت حجت‌الاسلام احمدی را تسلیت گفتند
