گروه راه و مسکن: تکليف هواپيماهاي سفارش داده شده به بوئينگ طي روزهاي گذشته مشخص شد. چهارشنبه هفته گذشته بود که سخنگوي بوئينگ رسماً اعلام کرد که اين شرکت با تهران همکاري نمي‌کند و به علت تحريم‌هاي آمريکا از تحويل هواپيما به ايران خودداري خواهد کرد، به اين ترتيب قرارداد بزرگ اين شرکت با دو شرکت هواپيمايي ايران، عملاً فسخ مي‌شود. بوئينگ قبلاً اعلام کرده بود به تحريم‌هاي آمريکا بر عليه ايران احترام خواهد گذاشت اما برنامه تجاري خود را مشخص نکرده بود، حالا بوئينگ مي‌گويد هيچ هواپيمايي به ايران نخواهد داد. سخنگوي بوئينگ همچنين اعلام کرده است که ما تاکنون هيچ هواپيمايي به ايران تحويل نداده‌ايم و با توجه به اينکه ديگر مجوزي براي صادرات به ايران نداريم، هيچ هواپيمايي هم از اين پس به ايران تحويل نخواهيم داد. در ماه مي‌بود که برخي گزارش‌ها منتشر شد که نشان مي‌داد قرارداد ۲۰ ميليارد دلاري بوئينگ با ايران به علت تحريم‌ها بلوکه شده است. ايران‌اير پيش از اين، قرارداد ۱۶.۶ ميليارد دلاري با بوئينگ براي خريد ۸۰ هواپيماي مسافربري امضا کرده بود، همچنين قراردادي به ارزش ۱۰ ميليارد دلار هم براي تحويل ۱۰۰ هواپيماي جت با شرکت رقيب بوئينگ، ايرباس، امضا کرده بود. با تحريم‌هاي آمريکا هر دوي اين قراردادها لغو مي‌شود چراکه برخي از قطعات هواپيماي ايرباس هم در آمريکا توليد مي‌شود و براي فروش به آنها نياز به مجوز آمريکا وجود دارد. بوئينگ در حالي به قرارداد خود با ايران وفا نمي‌کند که روز دوشنبه، شرکت فرانسوي پژو - سيتروئن نيز اعلام کرد که سرمايه‌گذاري‌هاي خود در ايران را متوقف مي‌کند. در حالي که هنوز تحريم‌هاي واشنگتن عملاً بازنگشته‌اند، شرکت‌هاي اروپايي در حال ترک ايران هستند. تمام اين موارد در حالي رخ مي‌دهند که کشورهاي اروپايي از پايبندي خود به برجام سخن مي‌گويند. تصميم يک ماه پيش ترامپ براي خروج آمريکا از برجام باعث شد بسياري از همکاري‌هاي اقتصادي ايران در فضاي بين المللي با ابهام‌هايي مواجه شود و در اين بين انحصار آمريکا در صنعت هوايي جهان باعث شد قراردادهاي خريد هواپيماهاي جديد ايران عملاً با مانعي حل نشدني مواجه شوند. ايران‌اير که در ماه‌هاي پس از اجرايي شدن توافق هسته‌اي توانسته بود با سه قرار داد جداگانه خريد ۲۰۰ فروند هواپيماي مسافربري جهاني را از ايرباس، بويينگ و اي تي آر نهايي کند، در شرايطي تنها ۱۱ هواپيماي جديد خود را تحويل گرفته بود که به دليل سنگ اندازي‌هاي سياسي عملاً امکان نهايي کردن فاينانس ديگر هواپيماها را نداشت و اين مسئله اجراي قرارداد خريد هواپيماها را با اما و اگر مواجه مي‌کرد. طبق اصول گنجانده شده از سوي آمريکا در اجراي برجام، ايران بايد براي خريد هر هواپيمايي که حداقل ۱۰ درصد از تجهيزاتش را شرکت‌هاي آمريکايي ساخته‌اند، از وزارت خزانه داري اين کشور مجوز دريافت مي‌کرد و اعلاميه رسمي‌اوفک مبني بر لغو تمام مجوزهايش در تجارت با ايران ظرف يک دوره سه و شش ماهه باعث شد بسياري از کارشناسان ورود هواپيماهاي جديد به ايران را بسيار دشوار و در حد محدود تصور کنند؛ موضوعي که مديرعامل ايران اير نظري جز اين دارد.

در همين حال فرزانه شرفبافي، مديرعامل سازمان هواپيمايي جمهوري اسلامي‌در گفتگويي اعلام کرده که اين شرکت اميدوار است تا پايان سال جاري ميلادي که حدود هفت ماه از آن باقي مانده ۱۱ فروند هواپيماي جديد دريافت کند. براساس صحبت‌هاي شرفبافي هشت فروند از اين هواپيماها اي تي آر و سه فروند آنها ايرباس خواهد بود. هرچند مديرعامل ايران اير جزيياتي از چگونگي اجرايي شدن اين قراردادها پس از بازگشت تحريم‌هاي امريکا ارائه نکرده اما به نظر مي‌رسد ايران با تأمين منابع مالي مورد نياز توانسته براي بخشي از قراردادهاي خريد هواپيماهاي خود راه حلي جديد پيدا کند. هرچند هنوز هيچ يک از مقامات وزارت راه وشهرسازي در رسانه‌هاي داخلي توضيحي دقيق از آينده احتمالي قراردادهاي خريد هواپيماها ارائه نکرده‌اند، اما در صورت درست بودن پيشبيني شرفبافي تا پايان سال ۲۰۱۸، تعداد هواپيماهاي برجامي‌ايران به عدد ۲۲ خواهد رسيد. ايران پيش از اين هشت فروند اي تي آر و سه فروند ايرباس تحويل گرفته بود و اين در حالي است که قرارداد خريد ۲۰ اي تي آر بايد تا پايان سال جاري ميلادي به پايان مي‌رسيد، هرچند قرارداد با ايرباس ۱۰ ساله بسته شده بود. بنا بود ايران اير نخستين فروند از هواپيماهاي بويينگ خود را ارديبهشت امسال دريافت کند که با توجه به سنگ اندازي‌هاي دولت ترامپ اجرايي شدن قرارداد هرگز امکان پذير نشد. طبق گفته وزير راه و شهرسازي ايران براي نوسازي ناوگان هوايي خود در يک فرايند ۱۰ ساله به ۵۰۰ هواپيماي جديد مسافربري احتياج دارد. 

در همين حال فرزانه شرفبافي، مديرعامل هواپيمايي جمهوري اسلامي‌هما در ديدار با دبيرکل انجمن بين‌المللي حمل‌ ونقل هوايي (ياتا)، حمايت اين سازمان بين المللي از صنعت هوايي ايران در برابر تهديدهاي آمريکا به بازگشت دوباره تحريم‌ها را خواستار شد. به گزارش سازمان هواپيمايي جمهوري اسلامي‌ايران، فرزانه شرفبافي که براي شرکت در هفتاد و چهارمين نشست ياتا در سيدني استراليا به سر مي‌برد، اين سخنان را در ديدار با دبيرکل ياتا مطرح کرد. 

در همين حال آنطور که خبرگزاري‌ها گزارش داده‌اند سيدتقي کبيري، عضو کميسيون اقتصادي مجلس درباره اقدام گروه هواپيماسازي بويينگ آمريکا مبني بر فسخ قرارداد با ايران، با اشاره به بيانات رهبر انقلاب مبني بر استفاده از توان داخلي گفت: اين‌گونه اقدامات هيچ تاثيري در عزم ما نخواهد داشت و آنان نمي‌توانند اينگونه به ما ضرر وارد کنند. وي ادامه داد: همواره براي حل مشکلات اقتصادي بايد نگاهمان به درون باشد زيرا نگاه به بيرون و کشورهاي خارجي اشتباهي بزرگ است. اين عضو کميسيون اقتصادي مجلس اضافه کرد: بايد در همه حال بر طبق بيانات رهبر معظم انقلاب به توان داخلي متکي باشيم و اگر نياز است از روي ضرورت با کشورهايي قراردادهايي داشته باشيم، آنان بايد تضمين‌هاي لازم را بدهند و به آنها متعهد باشند. کبيري افزود: در تجربيات قبلي ما از آمريکايي‌ها، شاهد نقض قراردادهايشان با ديگر کشورها هم بوده‌ايم، با خروج اين کشور از برجام، بهانه‌اي براي فسخ اينگونه قرارداده برايشان ايجاد شد. اين نماينده مجلس تاکيد کرد: بايد از همان ابتدا تضمين قوي از اين شرکت هوايپماسازي مي‌گرفتيم تا به راحتي قراردادهايشان را نقض نکنند البته در اين راستا تذکراتي داده بوديم. اين عضو کميسيون اقتصادي مجلس همچنين گفت: جمهوري اسلامي‌ايران از طريق محاکم بين‌المللي، حقوقي و قضايي فسخ قرارداد بويينگ را به صورت جدي پيگيري خواهد کرد.