خاطره هايي که برند مي‌سازند


کاوه ملک زاده

کارشناسي ارشد روابط عمومي

"يادش بخير” همين دو کلمه کافيست تا نوستالژي شروع شود. نوستالژي براي هرکس يادآور خاطره‌اي است. يک داستان، يک خاطره، يک طعم و ... هر کدام يک نوستالژي مي‌آفرينند. نوستالژي در واقع يادگاري از تداوم زندگي است. زندگي در جريان است و شما نسبت به گذشته چه يک دقيقه چه يک دهه پيش نوستالژي داريد. ممکن است يک نوستالژي براي شما يادآور خاطرات خوشي بوده براي ديگري لحظاتي تلخ را يادآور شود جذابيت نوستالژي سبب شده تا در بازاريابي روشي با نام رترو مارکتينگ يا نوستالژي مارکتينگ پديد بيايد.اين روش از دو مسير طي مي‌شود. مسير اول تبليغ با استفاده از يک نوستالژي براي ترويج يک محصول مدرن است. شما با المان¬هاي نوستالژيک که به سرعت در ذهن مخاطب کدهاي يک خاطره را زنده مي‌کند محصول خود را معرفي مي‌کنيد (مثل تبليغ يک لباس مد روز در يک باجه تلفن عمومي) در روش دوم يک محصول نوستالژيک دوباره از سوي همان بنگاه به اصطلاح ري‌ديزاين و عرضه مي‌شود. شما اين بار المان‌هاي نوستالژيک را در خود طراحي يا بسته بندي محصول اجرا مي‌کنيد. (مثل اينکه محصول خوراکي بسته بندي خود را در پاکت‌هاي کاغذي که در دهه‌هاي گذشته مرسوم بود عرضه مي‌کنيد.)
استراتژي در نوستالژي مارکتينگ مي‌بايست مبتني بر نوستالژي باشد که اکثريت دايره مخاطبين با آن آشنا بوده و بتوانند ارتباط برقرار کنند. به طور مثال استفاده از يک نرم افزار قديمي‌کامپيوتري که تنها برنامه نويسان از آن خاطره دارند در اين روش براي يک کالاي عمومي‌مناسب نبوده و افراد عادي آن را به خاطر نمي‌آورند. واضح تر آن که اگر محصول شما مرتبط با دختران است استفاده از توپ‌هاي دو لايه قديمي‌فوتبال خاطره زيادي را براي آنان زنده نخواهيد کرد. اما يک تصوير از بستني دوقلو قطعا نسل‌هاي چندين دهه را با هر جنسيت و قوميت درگير خاطره‌هاي خوش زيادي خواهد ساخت. بايد آگاه بود که هر خاطره‌اي براي مصرف کنندگان خوشايند نبوده و هر تصويري از گذشته براي نوستالژي مارکتينگ پيش‌برنده نخواهد بود. اين موضوع خصوصا در موضوعاتي که در پروسه‌هاي زماني که اوضاع اجتماعي – اقتصادي مناسبي نبوده بسيار مهم است.اين موضوع تا بدان جاست که در بسياري از کشورهاي اروپايي در مبحث نوستالژي مارکتينگ با احتياط کامل المان‌هايي از جنگ جهاني دوم را مطرح مي‌کنند در حالي که اکنون بيش از 70 سال از آن تاريخ گذشته است. موضوعات دوگانه نيز تابع اين نکته است. خاطراتي نظير مدرسه،طعم خوراکي‌ها و... نيز مي‌تواند براي هر شخص به صورت نسبي يادآور خوبي و بدي باشد. نکته مهمي‌که از آن نبايد غافل شد اين است که مبادا در نوستالژي مارکتينگ تداعي کننده کالايي که اکنون بسيار با کيفيت است و در گذشته از فناوري مناسبي برخوردار نبوده است، باشيد.
اگر محصولي در حيطه‌اي تي تبليغ مي‌کنيد، نوستالژي مارکتينگ نبايد کيفيت گذشته آن را خاطره‌سازي کند، بلکه با ايجاد فضاي گذشته مي‌توان کالا را در آن محيط بازسازي کرده و به ياد مصرف کننده بيندازيد که اگر اين محصول آن زمان بود، چه مي‌شد.