روزنامه جمهوری اسلامی
1397/03/13
آمریکا یک قرن بعد
دکتر محمد مهدی مظاهریاستاد دانشگاه
درست یک قرن پیش در سال 1918 میلادی رئیس‌جمهور وقت آمریکا، وودرو ویلسون در پاسخ به بزرگترین مشکل امنیتی، سیاسی و اقتصادی که جهان تا آن هنگام به خود دیده بود (جنگ جهانی اول) در یک اعلامیه مشهور، 14 اصل برای اصلاح و بهبود مدیریت روابط بین‌المللی را پیشنهاد داد. بخشی از این 14 اصل مرتبط با حل منازعات ارضی و مرزی در اروپای جنگ زده و مستعمرات اروپایی‌ها بود اما بخش مهمتر آن، چیزی بود که شمایل آمریکا را به عنوان یک قدرت بزرگ جهانی جوان، روشن بین و متفاوت با استعمارگران پیر اروپایی ساخت و پرداخت. مهمترین اصول این اعلامیه مشهور برای جهان پس از جنگ از این قرارند:
- دیپلماسی باز و گفتگو میان دولت‌ها و منع هرگونه قرارداد محرمانه یا درک شخصی از امور بین‌المللی
- برداشتن موانع گمرکی و مقرر داشتن مساوات و آزادی در تجارت
- تقلیل تسلیحات به پایین‌ترین میزان لازم برای حفظ امنیت داخلی خود
- حل عادلانه و گشاده‌دستانه دعاوی مستعمراتی
- آزادی کشتیرانی در دریاها؛ چه در هنگام صلح و چه به هنگام جنگ، به استثنای آب‌های ساحلی
- اجازه حق تعیین سرنوشت به ملت‌ها
- تاسیس جامعه ملل برای تضمین امنیت جمعی، استقلال سیاسی و تمامیت سرزمینی تمامی دولت‌های کوچک و بزرگ
این اصول مترقی به ویژه وقتی که ازسوی کشوری بدون سابقه استعماری و حتی دارای تجربه مستعمره بودن سرِ دست گرفته می‌شد امیدهای زیادی برای قرن بیستم ایجاد می‌کرد. ایالات متحده از حدود 3 دهه پیش از این تاریخ (دهه 1880) با کنار زدن آلمان و انگلیس به بزرگرین اقتصاد جهان تبدیل شده بود و همانطور که سه دهه بعد از این تاریخ (دوران جنگ جهانی دوم) آشکار شده یگانه قدرتی بود که توان درافکندن نظمی جدید برای جهان را داشت. به این ترتیب اتفاقات پس از دوران ویلسون به تدریج به نفع آمریکا پیش رفت تا آنچه قرن آمریکایی نام گرفته است شکل بگیرد.
امروز اما رئیس جمهوری در کاخ سفید نشسته است که نه تنها اعتقاد و التزامی به این اصول احساس نمی‌کند (مانند بسیاری دیگر از روسای جمهور سابق آمریکا) بلکه علنا، عملا و بدون تعارف در جهتی کاملا مخالف گام بر می‌دارد. از مبارزه با نظام جهانی تجارت و تعرفه و بازگشت به دوران درونگرایی اقتصادی گرفته تا تکیه کردن به قدرت محض نظامی برای حل منازعات جهانی و به راه انداختن مسابقه تسلیحاتی و پشت پا زدن به نظام‌های کنترل تسلیحات، از نادیده گرفتن حق ملت‌ها از جمله فلسطین با هدیه دادن بیت‌المقدس به اسراییلی‌ها گرفته تا تخطئه کردن لفظی و عملی سازمان ملل همه و همه مخالفتی آشکار است با آنچه ویلسون یکصد سال پیش به عنوان نسخه‌ای برای پایان دادن به بحران‌های جهانی پیشنهاد داده بود.
تحلیل گران زیادی با رصدکردن اتفاقات اخیر از پایان دوره بین‌الملل گرایی، پایان جهانی شدن و پایان اتکای به قدرت نرم در راهبردهای آمریکا صحبت می‌کنند اما کمتر کسی به این نکته اشاره می‌کند که این به نوعی پایان آمریکا نیز خواهد بود. شاید اوباما آخرین رئیس‌جمهور از نسل رو به انقراض اینترناسیونالیست‌های لیبرال در آمریکا بود، جنبشی که اگرچه در برابر موج نئوکان‌ها مقاومت کرد اما از پس پوپولیسم راست برنیامد. اگر مخالفت و تضاد با ایده‌های بنیانگذاران آمریکا به عنوان یک قدرت جهانی از سطح ضمنی گذشته و به حد علنی و آشکار رسیده است آیا این پایان آمریکا به عنوان یک قدرت جهانی دست کم به شکلی که قرار بود باشد نیست؟ به این ترتیب به نظر می‌رسد که قرن بیست و یکم، آمریکای جدیدی خواهد دید. اگرچه ترامپ هنوز اعلامیه‌ای در مورد جهانی که دوست دارد صادر نکرده است اما او بی‌هیچ پرده پوشی منویاتش در این باره را بارها به زبان آورده است. دنیای جدیدی که آمریکا می‌خواهد دیگر 14 اصل ندارد. دوران جدید مطلوب آمریکایی فقط یک اصل دارد: آمریکا باید به هر قیمتی قدرت برتر باقی بماند.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
معاون رئیس اتاق بازرگانی انگلیس و ایران:
شرکت‌های انگلیسی مشتاق ادامه همکاری با ایران هستند
عزل و نصب‌های جدید پادشاه عربستان و تاسیس وزارت فرهنگ و پست جدید برای ولیعهد جوان
وحشت رژیم صهیونیستی از توانمندی نظامی حزب‌الله لبنان
معاون سازمان برنامه و بودجه کشور:
یارانه ارزی دارو حذف نشده است
رئیس بنیاد حفظ آثار دفاع مقدس:
برخی به دنبال بازگشت سینمای فاسد قبل از انقلاب هستند
رئیس گروه فنی انرژی و سیالات فولاد مبارکه خبر داد:
رکورد شکنی کاهش مصرف آب در فولاد مبارکه
نفوذ مدعیان بی‌هنر
رئیس ستاد مرکزی قدس و انتفاضه اعلام کرد
برگزاری تظاهرات روز جهانی قدس در 900 شهر کشور
انزوای کامل آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل
در واکنش به حملات نظامی امارات مطرح شد
هشدار موشکی یمن به امارات؛
آمریکا یک قرن بعد
ساعت کار مراکز اهدای خون در شب‌های قدر افزایش یافت
یک فروند جنگنده اف-7 ارتش در اصفهان سقوط کرد
فردا در بیست‌ونهمین سالگرد رحلت امام‌خمینی صورت می‌گیرد
تجدید میثاق با بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی
فردا در بیست‌ونهمین سالگرد رحلت امام‌خمینی صورت می‌گیرد
تجدید میثاق با بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی
فردا در بیست‌ونهمین سالگرد رحلت امام‌خمینی صورت می‌گیرد
تجدید میثاق با بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی
فردا در بیست‌ونهمین سالگرد رحلت امام‌خمینی صورت می‌گیرد
تجدید میثاق با بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی
فردا در بیست‌ونهمین سالگرد رحلت امام‌خمینی صورت می‌گیرد
تجدید میثاق با بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی
فردا در بیست‌ونهمین سالگرد رحلت امام‌خمینی صورت می‌گیرد
تجدید میثاق با بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی
