روزنامه جهان صنعت
1397/03/13
چرا رفتار روسیه با ایران دوگانه نیست
احمد وخشیته* - 1- خلاف افکار عمومی بسیاری از توده‌های مردم که رفتار روسیه با ایران را یک بازی دوگانه می‌خوانند، بر عکس معتقدم فاصله میان سیاست‌های اعلانی و اعمالی کرملین بسیار اندک است و اتفاقا این ما (ایران) هستیم که سیاستی دوگانه را دنبال می‌کنیم. بازتاب صحبت‌های نماینده روسیه در سازمان ملل سبب شد که بسیاری این ادعا را مطرح کنند که روس‌ها ایران را در سوریه رها کردند یا به عبارتی بازی دوگانه‌ای را از خود نشان دادند. می‌خواهم این پرسش را مطرح کنم که آیا پیشتر روس‌ها گفته بودند ایران شما شریک استراتژیک ما هستید یا اینکه ما در سوریه با شما شراکت استراتژیک داریم؟ اتفاقا برعکس؛ روسیه همیشه شراکت استراتژیک خودش با اسراییل را چه در سیاست‌های اعلانی و چه در سیاست‌های اعمالی خود با شفافیت بالا نمایش داده است. اتفاقا دو گانگی از سوی ایران بوده است و موضوع امروز و دیروز نیست و این دوگانگی در زمان قاجار نیز به خوبی دیده میشود.بدین معنا که تکلیف ایران با خودش مشخص نیست؛ بالاخره نمی‌داند به کشورهای اروپایی اعتماد دارد یا خیر؛ نمی‌داند آمریکا کدخداست و می‌خواهد با ایالات متحده محور مذاکرات خود را قرار دهد یا او را بدعهد و شیطان بزرگ می‌خواند. یک طیف در ایران روسیه را دوست استراتژیک خود می‌دانند و طیف دیگر از خنجر زدن روس‌ها از پشت سخن به میان می‌آوردند. برآیند این آشفتگی تصمیم‌گرایی در سیاست خارجی میشود نه روس‌ها و نه هیچ کشور دیگری جمهوری اسلامی ایران را شریک استراتژیک خود نمی‌دانند. روس‌ها به خوبی این موضوع را فهم کرده‌اند که تکلیف ایران هنوز با خودش هم مشخص نیست، نمی‌داند روسیه چه جایگاهی در سیاست خارجی‌اش دارد؛ روس‌ها گردش مطلق‌گرایانه به غرب در ایام برجام و میان این سال‌های گذشته را فراموش نکرده‌اند و به نظرم هیچ‌گاه شراکت استراتژیکی با ما ایجاد نکردند. آنها صرفا در موضوع سوریه از آسمان و خاک ما بهره بردند و اتفاقا در چرایی این اتفاق باید از دیپلمات‌ها و مسوولان ذی‌ربط پرسش شود که چرا آن هنگام که بسیاری از کارشناسان که اتفاق با نگاه نسبی‌گرایانه در رابطه با این موضوع نقد می‌کردند، با بی‌مهری مواجه می‌شدند. به نظرم دوگانگی در گزارش‌ها و بیلان‌های بسیاری از مسوولان کشور ما بوده که توهم شراکت استراتژیک با روسیه را ایجاد کرده است و امروز جریان خاصی به دنبال آن است که از این فضا بهره بجوید و موضوع بی‌اعتمادی به روسیه را در افکار عمومی گسترش دهد.
2- آیا موضوع توافق با اسراییل برای خروج نیروها از جنوب روسیه مصداق رفتار دوگانه نیست؟ شامگاه هشتم می به وقت تهران ترامپ دستور خروج آمریکا از برجام را صادر کرد و بامداد نهم می نتانیاهو قدم به قدم پوتین در رژه سالگرد جشن میهنی گام بر می‌داشت و کنار مرد شماره یک کرملین به صورت نمادین به تندیس کشته شده‌های روسیه در جنگ جهانی دوم گل اعطا می‌کرد. روز پنجشنبه گذشته وزیر جنگ اسراییل به مسکو آمد تا با وزیر دفاع روسیه دیدار و گفت‌وگو کند که منابع روسی گفته بودند روسیه در این دیدار به دنبال توافق با طرف اسراییلی برای حضور نیروهای خود در مرز میان سوریه و سرزمین‌های اشغالی است. از طرفی نتانیاهو نیز با پوتین در رابطه با موضوع سوریه به صورت تلفنی گفت‌وگو کرد و برآیند اینها اظهارات واسیلی نبنزیا سفیر روسیه در سازمان ملل شد که اعلام کرد روسیه و اسراییل بر سر خروج نیروهای هم‌پیمان ارتش سوریه از جنوب غرب سوریه توافق کردند و انتظار می‌رود که این توافق به زودی اجرا شود. گفته‌ای که موید اظهارات روز گذشته سفیر اسراییل در مسکو بود که تاکید کرده بود سرگی شویگو وزیر دفاع روسیه و آویگدور لیبرمن وزیر جنگ اسراییل درباره حضور نظامی ایران و منطقه و کاهش تنش در سوریه مذاکره و گفت‌وگو کردند. از یک سو شاهد این حجم بالای گفت‌وگو و دیپلماسی میان دو شریک استراتژیک هستیم و از سوی دیگر حتی یک تماس تلفنی میان رییس‌جمهور روسیه و جناب آقای روحانی وجود ندارد. به نظرم موضوع کاملا روشن است و باید از دستگاه سیاست خارجی درباره دیپلماسی منفعل با طرف روسی پرسش کرد. در صورتی که ایران می‌توانست از رفتار دوگانه سخن بگویید که حجم گسترده‌ای از دیپلماسی در سطح روسای‌جمهور و وزرا میان ایران و روسیه نیز وجود داشت و بعد شاهد چنین تصمیم‌گیری از سوی روس‌ها بودیم.
3- آیا احتمال موضوع میانجیگری میان ایران و اسراییل از سوی روسیه وجود دارد؟ به نظرم در حال حاضر ظرفیت این موضوع با توجه به ایدئولوژی جمهوری اسلامی ایران و تاثیر این ایدئولوژی در تمامی ابعاد سیاست خارجی ایران وجود ندارد.
4- آیا احتمال موضوع میانجیگری میان ایران و اسراییل از سوی روسیه وجود دارد؟ که به نظرم در حال حاضر ظرفیت این موضوع با توجه به ایدئولوژی جمهوری اسلامی ایران و تاثیر این ایدئولوژی در تمامی ابعاد سیاست خارجی ایران وجود ندارد.
5- آیا احتمال امتیاز‌گیری روسیه از آمریکا در موضوع برجام وجود دارد؟ به نظرم احتمال این رویکرد نه فقط از سوی روسیه بلکه از سوی چین و سه کشور اروپایی دیگر نیز وجود دارد و مهمترین مولفه در این رویکرد به جایگاه دیپلماسی سیاسی و اقتصادی ایران باز‌می‌گردد. به نظر می‌رسد همان طور که معاون وزیر خارجه روسیه نیز کمی پیشتر مطرح کرد ایران برای حفظ برجام باید امتیازهایی را که آمریکایی‌ها در نظر دارد، بدهد، خروج نیروهای ایرانی از روسیه نیز یکی از همین موضوعات است که ریابکوف هم از آن به سیاست‌های ایران در منطقه تعبیر کرده بود. امتیاز دیگر موضوع موشکی است که باید منتظر پاسخ ایران نسبت به این دو موضوع بود. به هر حال باید توجه داشت که همه کشورها در نظام بین‌الملل منافع خودشان را جست‌وجو و دنبال می‌کنند و این موضوع سبب شده است طیف همکاری‌ها و دشمنی‌ها در این حوزه به کسب منافع حداکثری گره بخورد. از این رو اگر ایران با در نظر گرفتن واقعیت‌ها، کنشی مبتنی بر عقلانیت و به دور از ایدئولوژی در سیاست خارجی خود در نظر بگیرد، می‌تواند از این شانس برخوردار باشد که پنج کشور باقی مانده در برجام را با خود همراه کند.
*دکترای علوم سیاسی دانشگاه دوستی ملل روسیه
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
روحانی در پیامی به زرتشتیان:
واگذاری شرکت‌های دولتی با صفر ریال ارزش
تنش در بازار میوه و تره‌بار؛
پای مسافران به بازار قاچاق ارز باز شد
تیغ سانسور سلیقه‌ای در صدا و سیما؛
گام 70 هزاربشکه ای روس ها برای افزایش تولید
چین تعرفه کالاهای وارداتی را کاهش داد
ایران جزو کشورهای سطح اول افسردگی
پروازها را از جم جمع کنید!
خاله‌زنک‌بازی در خاورمیانه!
مشکلات صنایع پایین‌دستی پتروشیمی زیر ذره‌بین «جهان صنعت»
مسوولیتی در تامین امنیت اسراییل نداریم
تورم گروه خوراکی هادورقمی شد
جهش قیمت مسکن در کشور چگونه رخ داد
چرا رفتار روسیه با ایران دوگانه نیست
ضرورت توجه به بنگاه‌های کوچک
سیاست در عصر سلبریتی
آنچه را که مردم می‌شنوند
بازار مواد پتروشیمی در شرایط اضطرار
