ضرورت واردات مواد اولیه با ارز صادرات صنعتی

«جهان صنعت»- تکیه بر درآمد‌های نفتی باعث شده است تولید در ایران ضعیف، ناتوان و به تعبیری بهتر فاقد مزیت‌های لازم برای حضور در بازارهای جهانی باشد. از‌ طرف ‌دیگر این فضای باز اقتصادی از گذشته تا به امروز به هر نسبتی که بوده، وابستگی بیشتری به واردات داشته است.
اقتصاد ما به واردات اجناس مصرفی در قبال فروش نفت خام عادت کرده است. این عادت ناپسند به جای واردات دانش روز، سبدی برای واردات کالاهای مصرفی شده است. تولید زمین خورده و تنها دولتمردان به دنبال درمان اورژانسی بخش صنعت هستند‌. باتوجه به اینکه ترمز دستی چرخه اقتصادی کاملا کشیده شده است و در بازارهای کسب‌و‌کار پایین‌دستی و بنگاه‌های کوچک جامعه هیچ تراکنش‌ مالی و اقتصادی که به سمت بهبود باشد به چشم نمی‌خورد و فقط صحبت از عدم نقدینگی و چرخش بازار پول و کالا شنیده می‌شود.
از طرفی شاهد ورشکستگی واحدهای تولیدی غول‌پیکر و تعدیل نیرو و کاهش تولید هستیم و از طرفی مشاهده می‌کنیم بانک‌ها از منابعی که دارند برای ارائه تسهیلات به تولید امتناع می‌کنند و به تجارت در بازار آزاد و در زمینه‌های غیر‌تخصص خود ورود پیدا کردند.
در دولت‌های گذشته و فعلی به جای استفاده از کارکرد بیرونی دلار این ارز را به عنوان یک کالا تعریف کردند و با توجه به وابستگی بسیار زیاد دولت به درآمدهای نفتی تغییرات نرخ ارز درآمد دولت را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد. بنابراین دولت‌ها برای استفاده از منابع بیشتر و رفع کسری بودجه اجازه افزایش نرخ ارز می‌دادند. در برخی مقاطع با تحریک تقاضا و با تحریک آحاد مردم و دلالان نرخ ارز تغییر کرد و دولت به جای مدیریت تقاضا، اقدام مدیریت عرضه و کنترل قیمت‌ها از طریق افزایش عرضه ارز کرد. در شرایطی که بازار ارز وابسته به درآمدهای نفتی است و عرضه‌کننده عمده ارز بانک مرکزی است نمی‌توان قیمت ارز را به بازار سپرد و بازی با نرخ ارز در چنین شرایطی یک بازی خطرناک است. رها کردن فنر نرخ ارز مانند رها کردن ماشین در سراشیبی است و حد توقف آن مشخص نیست. چرا که اگر جریان نرخ ارز طولانی‌مدت به روند صعودی و نوسانات متعدد منجر شود فرآیند تبدیل دارایی‌ها به ارز شکل می‌گیرد و در آن شرایط دیگر مدیریت تقاضا بسیار سخت خواهد بود.


نمی‌گذارند تولید کشور مستقل و پویا باشد
مهم‌ترین آثار منفی افزایش نرخ ارز را می‌توان در افزایش نرخ تورم و کاهش تولید دید که تهدیدی برای نرخ رشد اقتصادی محسوب می‌شود، اما عامل مخرب‌تر از رشد نرخ ارز در اقتصاد، نوسانات پی‌درپی قیمت است که به بی‌‌‌ثباتی اقتصادی دامن می‌زند. رحیم بنایی مولایی رییس انجمن تولید‌کنندگان شیر خشک و غذای کودک با بیان این مطالب در گفت‌و‌گو با «جهان صنعت» از توافق معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت برای افزایش 12 درصدی تولیدات این صنعت خبر داد. مولایی تاثیر گرانی نرخ ارز بر تولیدات را از مشکلات بخش صنعتی کشور می‌داند و از اینکه هیچ وقت تحت هر شرایطی حتی زمانی که ما در تولید شیر خشک به خودکفایی رسیده‌ایم‌، نمی‌گذارند تولید کشور مستقل و پویا باشد.
وی با اشاره بر اینکه این تولیدات تحت بعضی برندهای خارجی و با مشارکت این شرکت‌ها در ایران به ظرفیت خوب تولید رسیده است گلایه کرد: اما متاسفانه به دلیل خیلی از عدم‌ها از جمله عدم تضمین حمایت دولت از بخش‌های تولید، دیگر سرمایه‌گذاران برای مشارکت در تولید هیچ ابراز تمایلی ندارند.
از این رو نگرش پیش آمده مسیر را برای واردات باز نگه داشته است چراکه امتیازها برای حفظ و افزایش سهم واردات خیلی بیشتر از امتیازهای صادراتی است. مولایی تصریح داشت: سال گذشته توسط جهانگیری معاون اول رییس‌جمهور اعلام شد که هیچ بخشنامه‌ای بدون مشارکت و هم‌اندیشی با بخش خصوصی به هیچ سازمان و ارگانی ابلاغ نمی‌شود ولی متاسفانه تا‌کنون چنین وعده‌ای محقق نشده است‌ در صورتی که تولید‌کننده انتظار دارد مشکلات بخش تولید حد‌اقل وزارت صنعت، بانک مرکزی از آن مطلع باشد. وی با تاکید بر اینکه توسعه بخش تولید کشور نیازمند ابزارهایی است اشاره کرد: در حال حاضر نقدینگی به دلیل بهره بالا و بدون ریسک وارد چرخه نظام بانکی کشور شده است‌ چراکه مردم به مشارکت در بخش تولید هیچ اعتقادی ندارند. آنان بهره بالا، ریسک کم و از همه مهم‌تر تضمین برای برگشت سرمایه خود می‌خواهند که این موارد تنها در نظام بانکی یافت می‌شود و در بخش تولید همچنان مغفول مانده است.
تشویق سرمایه‌گذاران به مشارکت
نوسانات ایجادشده موجب ناامنی سرمایه‌گذاران می‌شود، به همین جهت آنها از سرمایه‌گذاری سر باز می‌زنند، چراکه با وجود نوسانات، سرمایه‌گذاری به موضوعی ریسک‌پذیر مبدل شده است. مولایی با اشاره به این‌که از لازمه‌های مورد نیاز حرکت دولت در راستای از بین بردن نوسانات به وجود آمده است، توضیح داد: دولت باید بتواند نوسانات ارزی را کنترل کند و اعتماد ازدست‌رفته را برگرداند. در تمام دنیا نرخ ارز متناسب با نرخ تورم پیش‌بینی می‌شود، اما این نوسانات موجب نگرانی است. مولایی با اشاره به معضلات نوسانات ارزی افزود: نوسانات ارزی اگر با چنین رویه‌ای پیش رود، تمامی سرمایه‌گذاران از سرمایه‌گذاری منصرف می‌شوند و می‌تواند معضل بزرگتری را برای کشور رقم بزند. رییس انجمن تولید‌کنندگان شیر خشک و غذای کودک تاکید کرد: عدم ثبات قیمت ارز باعث می‌شود امکان هیچ‌گونه پیش‌بینی در بازار و محاسبات اقتصادی وجود نداشته باشد، چراکه نهاده‌های تولیدی اولیه بر مبنای مواد اولیه وارداتی شکل می‌گیرد. اگر نتوانیم یک ثبات قابل محاسبه داشته باشیم حتما بر قیمت نهایی تمام‌شده و همه تولیدات داخلی تاثیرگذار خواهد بود. در نهایت نداشتن یک قیمت ثابت از دست‌دادن بازارها را به‌دنبال خواهد داشت. اگر نتوانیم یک ثبات قابل محاسبه داشته باشیم حتما بر قیمت نهایی تمام‌شده و همه تولیدات داخلی تاثیرگذار خواهد بود. در نهایت نداشتن یک قیمت ثابت از دست‌دادن بازارها را به‌دنبال خواهد داشت.
پیشنهادی برای تولید
مولایی با اشاره به صادرات 12 میلیاردی محصولات این صنعت به کشورهای افغانستان، چین و عراق پیشنهاد داد: اگر می‌خواهیم افزایش تولید داشته باشیم باید پول‌های مردم به سمت شرکت‌های توسعه صادرات هدایت شود. به گفته این تولید‌کننده ارز حاصل از صادرات اگر بخواهد به سیستم بانکی برگردد قطعا برای تولید‌کننده مشکل‌ساز خواهد شد. باید این ارز جهت واردات مواد اولیه صرف شود چراکه راه نجات تولید کشور تقویت و توسعه بخش صنعت است.
مولایی همچنین به نکته قابل توجهی که توسط اتاق بازرگانی طراحی شده اشاره داشت و گفت: تشکل‌های سراسر کشور ملزم به ارائه ظرفیت‌های تولید و صادرات محصولات تولیدی استان‌های خود هستند که در ادامه می‌توان جهت بهبود فضای کسب‌و‌کار موانع شناسایی و از سر راه تولید برداشته شود.