روزنامه ابتکار
1397/03/09
علیرضا صدقی حلقه مفقوده در آوار مطالبات
از ابتدای فعالیت دولت دوازهم خبرهای فراوانی با موضوع شکل‌گیری اعتراض‌ها و اعتصاب‌ها به دلایل و بهانه‌های مختلف صنفی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و ... در جای جای ایران به گوش می‌رسد.اعتراض‌هایی که گاه رنگ خشونت به خود می‌گیرند و گاه پس از چندی فرو می‌نشینند. به ظاهر، چرایی و چیستی این اعتراض‌ها در نتیجه آن‌ها تاثیری نداشته و یکی پس از دیگری سرنوشتی یکسان پیدا می‌کنند. اما پرسش اصلی اینجاست که آیا ریشه همه این اعتراض‌ها در عملکرد دولت دوازدهم نهفته است؟ و آیا اسلاف این دولت نقشی در بروز این حوادث نداشته‌اند؟ بررسی‌های آماری و مقدماتی نشان می‌دهد که پاسخ به این پرسش منفی است و بسیاری از مطالبات مطرح شده توسط گروه‌های مختلف اجتماعی سابقه‌ای نزدیک به یک دهه را یدک می‌کشند. ماجراهایی مثل مشکلات معیشتی، لزوم ارائه برخی آزادی‌های اجتماعی، جلوگیری از تبعیض جنسیتی، تمایلات قومی و رویکردهای بخشی در برخی استان‌ها، بحران کمبود آب کشاورزی در تعدادی از استان‌های کشور و ... همگی مسائلی هستند که تاریخ نقطه آغازین و شکل‌گیری هسته آن‌ها به زمانی بسیار پیش‌تر از دولت دوازدهم باز می‌گردد.
این مسئله حکایت از بروز زخمی عمیق و ژرف در بدنه جامعه ایران دارد. به نظر می‌رسد مدیریت ارشد کشور طی ادوار مختلف بدون توجه جدی نسبت به چنین رخدادهایی و یا ملاحظه دقیق پیامدهای ناشی از آن‌ها، مسیر دیگری را پی گرفته و گویی این موارد اجتماعی کارکردی در برنامه‌ریزی‌های حاکمیتی نداشته است. پیگیری این سیاست، ایران امروز را با مسئله بسیار حساس «انباشت مطالبات» روبه‌رو کرده است. امروز دولتمردان دولت دوازدهم بیش از هر دولت دیگری با این چالش مواجه شده‌اند که هر روز باید با مطالبه‌ای جدید رخ به رخ شوند. رفتارشناسی نوع تجمع‌ها و اعتراض‌ها هم به نیکی نشان می‌دهد که برخی از این گروه‌ها آستانه تحمل‌پذیری را رد کرده و آماده رادیکالیزه کردن خواست‌های خود هستند.
به مجموعه این متغیرهای داخلی باید وضعیت روابط بین‌المللی و ماجرای برجام را هم افزود. به هر روی، خروج ایالات متحده از برجام، تبعاتی برای جمهوری اسلامی خواهد داشت. تبعاتی که ارکان مختلف کشور ـ به ویژه در حوزه اقتصادی ـ را متاثر ساخته و مسئله‌ساز خواهد شد. از دیگر سو، با توجه به آخرین تحولات منطقه خاورمیانه، تزلزلی جدی در ثبات کشورهای همسایه نظیر عراق، عربستان، یمن، سوریه، افغانستان و پاکستان هم به وجود آمده است. به طور طبیعی ایران هم بخشی از بار ژئوپلوتیک منطقه را به دوش کشیده و از روند تحولات آن تاثیر می‌گیرد. همه این مولفه‌ها نشان می‌دهد که مدیران دولت دوازدهم و در راس آن‌ها «حسن روحانی» کار بسیار پیچیده و سختی را در آینده خواهند داشت. این دولت ناچار و ناگزیر است که توازنی واقعی میان مطالبات انباشته شده مردم و فشارهای بیرونی ایجاد کند. توازنی که تنها راه برون‌رفت و خروج دولت از تنگناهای موجود است. شاید لازم باشد تا در این عرصه دولت بیش از گذشته به آحاد جامعه نزدیک شود. نکته آشکار اینجاست که این دولت بیش از هر دولت دیگری نیازمند همیاری و همراهی مردم است. چنانچه مردم چالش‌ها، تنگناها، بن‌بست‌ها و انسدادها و محدودیت‌های دولت را بشناسند و بدانند، امکان همدلی بیشتری با کارگزاران خود در بدنه دولت دارند. در این میان نقش دیگر نهادها و به ویژه نهادهای غیرانتخابی هم بسیار مهم و حیاتی است. قدر مسلم دولت به تنهایی نمی‌تواند در برابر «انبوه چالش»های فعلی قد راست کند و همکاری دیگر نهادها را برای رفع این مسائل طلب می‌کند. در چنین نقطه‌ای باید به ترجمه‌ای تازه از مفهوم «منافع ملی» دست یافت. گام نخست این ترجمه تازه، خارج کردن آن از «شعارزدگی» و توجه جدی به «مصادیق» در «منافع ملی» است. در حقیقت انتظار هیچ معجزه‌ای را نمی‌توان داشت. موقعیت به غایت حساس است. لذا باید تعریفی دقیق و آشکار از «منافع ملی» و حرکت در راستای آن ارائه شود تا همه سازمان‌ها و نهادهای درون حاکمیت هم‌راستا با آن عمل کنند. شاید لازم باشد موضوع «آشتی ملی» یک بار دیگر و این بار از منظری همدلانه مورد نظر همه جریان‌های درون حاکمیت ـ از نیروهای سیاسی، امنیتی، اقتصادی، نظامی، شبه نظامی، فرهنگی، اجتماعی و ... ـ قرار گیرد. مشخص نیست که این وفاق و همدلی تا چه حد می‌تواند بر مشکلات فائق آید، اما آن سوی ماجرا قطعی است. ما چاره‌ای جز ایجاد این وفاق و همراهی و همدلی، در بستری به نام «آشتی ملی» نداریم.
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» ازعواقب ادامه صادرات محصولاتی مانند هندوانه برای منابع آبی کشور گزارش می دهد
ضیافت بزرگان؛ رفتن یا ماندن؟
کنشگری مدنی یا پوپولیسم سلبریتی‌ها؟
قدیمی‌ترین خبرنگار ایران درگذشت
ناصر یمین مردوخی، نقطه!
علیرضا صدقی
حلقه مفقوده در آوار مطالبات
گزارش «ابتکار» از ابعاد مختلف ماجرای یک پرونده جدید کودک آزاری
این حق بچه های ما و ما بود؟
از شایعه باروری ابرها تا ادعای جذب سامانه‌های بارشی
علت اصلی بارش‌های بهاری چه بود؟
اولین تالار کنسرت کودکان در تابستان افتتاح خواهد شد
خانه‌ای برای نت‌های کودکانه
«ابتکار» گزارش می دهد
کارزار فراکسیونی برای تصاحب ریاست مجلس
یک رسانه هلندی خبر مرگ بمب‌گذاری حادثه 7 تیر 1360 را تایید کرد
«معتمد»، «کلاهی» بود؟
پس از پیمان آب و هوایی پاریس و برجام، این بار نوبت به کارشکنی در نفتا رسیده است
ترامپ ، قاتل پیمان‌های بین‌المللی
معاون اول رئیس جمهوری:
دولت برای حل مشکلات صنعت پتروشیمی اهتمام جدی دارد
سردار سلامی:
هیچکس نمی‌تواند موشک‌ها را از ایران بگیرد
معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهوری:
تحقق عدالت در جامعه مهمترین برنامه دولت است
