برجام معجزه‌گر نیست به فکر تولید داخل باشیم

همزمان با خروج امريكا از برجام، تنش‌ها درخصوص وضع تحريم‌هاي جديد عليه جمهوري اسلامي ايران افزايش يافته است. جايي كه شركت‌هاي بزرگ تجاري به بهانه همين تحريم‌ها، مشغول قطع ارتباط خود با جمهوري اسلامي هستند تا شايد به‌زعم امريكا، ايران را به مسير مورد نظر خود هدايت كنند. اين اتفاق در حالي روي داد كه در داخل كشور، دولت مدت‌ها بود ميان بهبود وضعيت اقتصادي كشور و به ثمر نشستن برجام پيوند برقرار كرده و حل مشكلات اقتصادي را منوط به اجراي برجام از سوي غربي‌ها دانسته بود، اما حالا با به بن‌بست رسيدن برجام، به نظر مي‌رسد كه دولت به دنبال «اقتصاد بدون برجام» است. روندي كه مي‌تواند كليد حل بسياري از مشكلات اقتصادي كشور باشد. اما ساز‌و‌كار اقتصاد بدون برجام چگونه است و براي تحقق اين امر چه زيرساختي نياز است. اين سؤالي است كه خبرنگار روزنامه «جوان» از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي پرسيده است.

اقتصاد بدون برجام، عزم ملي مي‌خواهد
در همين ارتباط عزت‌الله يوسفيان‌ملا، عضو كميسيون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شوراي اسلامي درخصوص تحقق اقتصاد بدون برجام گفت: واقعيت آن است كه كشور بدون برجام، مشكلات مختلفي خواهد داشت و نمونه آن نيز افزايش يك‌باره قيمت ارز در كشور است، اما امروز بايد بپذيريم كه برجامي وجود ندارد و حتي اگر اين قرارداد توسط اروپايي‌ها نيز دنبال شود، يك قرارداد تصنعي است كه تأثيري بر كشور ما نخواهد داشت.


اين نماينده مجلس خاطرنشان كرد: ما در اقتصاد با برجام بايد نگران اين مسئله باشيم كه ژاپن چقدر نفت از ما مي‌خرد، يا اينكه بايد نظاره‌گر اين باشيم كه كشورهاي عربي براي ضربه‌زدن به ما توليد نفت خود را افزايش دهند تا هم قيمت نفت را پايين بياورند و هم جايگزين نفت ما در بازار شوند.
يوسفيان‌ملا همچنين اظهار كرد: البته خوشبختانه امسال اتكا به بودجه نفت بسيار كاهش پيدا كرده و تنها يك سوم بودجه كشور متكي به نفت است كه اين موضوع كشور را از تحريم‌هاي نفتي مصون نگه خواهد داشت. وي سپس با اشاره به اين موضوع كه براي تحقق اقتصاد بدون برجام بايد به اقتصاد داخلي متكي باشيم، ادامه داد: رسانه‌ها بايد مردم را به سمت توليد محصولات داخلي سوق دهند و توليدكنندگان نيز با توليد محصولات با كيفيت، براي مصرف محصولات ايراني در مردم رغبت ايجاد كنند و قطعاً اگر اين اتفاق بيفتد، شرايط اقتصادي كشور عادي خواهد ماند.
يوسفيان‌ملا با بيان اينكه، تحقق اقتصاد بدون برجام و حمايت از توليد داخلي تنها كار مجلس نيست، افزود: تحقق اقتصاد بدون برجام نياز به يك عزم ملي دارد كه همه اركان كشور اعم از دولت، مجلس، قوه‌قضائيه و مردم به صحنه بيايند و براي گذر از اين شرايط سخت در كنار هم باشند.
اين عضو كميسيون برنامه‌و‌بودجه درخصوص سرنوشت قانون حمايت از توليد هم گفت: متأسفانه امروز هيچ ضمانتي براي اجراي قوانين وجود ندارد و دولت نيز نمي‌تواند بار مالي اين قوانين را تحمل كند. مجلس هم اگر تحقيق و تفحص درخصوص اجراي يك قانون بكند، نتيجه اين تحقيق و تفحص پس از هزينه‌هاي فراوان به قوه قضائيه مي‌رود و چند سال در انتظار يك رأي مي‌ماند. علاوه بر اين امروز كارت زرد دادن به وزير و حتي استيضاح هم فايده‌اي ندارد و نمي‌تواند باعث تحرك دولت شود. بنابراين بايد افراد دلسوز با يك عزم ملي كار را دست بگيرند و كشور را از اين شرايط خارج كنند.
دولت براي صادرات تسهيلات ايجاد كند
محمدرضا منصوري، عضو كميسيون صنايع و معادن مجلس نيز درخصوص راهكار تحقق اقتصاد بدون برجام به خبرنگار«جوان» گفت: مقام معظم رهبري چندين سال متوالي است كه بر موضوع اقتصاد مقاومتي تأكيد دارند و بنده معتقدم عمل به سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي مي‌تواند اقتصاد كشور را بدون برجام شكوفا كند. بنده معتقدم دولت نبايد اجراي سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي را رها كند.
وي در ادامه خاطر نشان كرد: دولت بايد يك برنامه مدون درخصوص كاهش هزينه‌هاي خود اجرا كند و همزمان براي بخش خصوصي نيز تسهيلات ايجاد كند. اين تسهيلات در حوزه صادرات بسيار مهم است و مي‌تواند به كمك كشور بيايد.
اين نماينده مجلس بر اصلاح روش‌هاي توليد نيز تأكيد كرد و ادامه داد: توليدكنندگان كشور هم بايد براي گذر از اين شرايط با بهره‌گيري از تكنولوژي‌هاي روز به توليد محصولات مرغوب اقدام كنند تا مردم به سمت مصرف كالاهاي ايراني گرايش پيدا كنند. اين نماينده مجلس درخصوص اقدامات خانه ملت براي حمايت از توليد داخلي نيز گفت: ما تا به امروز هر كاري كه از دستمان بر مي‌آمد براي بهبود فضاي كسب‌و‌كار و حمايت از توليدكننده داخلي انجام داديم و قطعاً هركجا نياز باشد وارد خواهيم شد و اين حمايت‌ها را ادامه خواهيم داد، اما اين اقدامات منوط به آن است كه توليدكنندگان و فعالان اقتصادي نيز اقدامات خود را به درستي انجام دهند.
بخش بزرگي از مشكلات اقتصادي داخلي است
علي قرباني، عضو كميسيون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس هم در ارتباط با تحقق اقتصاد بدون برجام به خبرنگار روزنامه «جوان» گفت: برجام قطعاً در اقتصاد كشور تأثير داشت، اما واقعيت آن بود كه اين قرارداد به ثمر ننشست و امريكا به تعهدات خود عمل نكرد. بنابراين وضعيت اقتصادي امروز ما، قطعاً متأثر از برهم خوردن برجام نيست؛ چراكه 80درصد از مشكلات اقتصادي كشور ناشي از معضلات مديريتي و داخلي است. اين نماينده مجلس سپس ادامه داد: ايران بیست‌وسومين اقتصاد دنيا را در اختيار دارد و مي‌تواند با اتكا به توان داخلي و تأكيد بر نيروي داخلي و همچنين بهره‌گيري از مزيت‌هاي كشور، ‌به يك اقتصاد شكوفا برسد.
قرباني خاطرنشان كرد: واقعيت آن است كه برجام معجزه‌گر نيست و ما بايد به فكر منافع داخلي كشور باشيم. ما مي‌توانيم با تأكيد بر بهره‌وري و افزايش نرخ مشاركت اقتصادي به شرايط خوب اقتصادي برسيم.
اين عضو كميسيون برنامه‌و‌بودجه سپس تأكيد كرد: دولت امروز بايد تمركز خود را براي دريافت ماليات از واسطه‌گران و دلالان قرار و ماليات بخش توليد را كاهش دهد تا توليدكننده انگيزه توليد پيدا كند. البته مجلس نيز در اين عرصه با قانونگذاري به دنبال بستر‌سازي براي توليد داخل است، چراكه به صراحت معتقديم كه با حل مشكل توليد، مشكل اشتغال نيز حل خواهد شد.
عمده مشكلات توليد ربطي به تحريم ندارد
در همين حال، موسي‌الرضا ثروتي نماينده سابق مجلس هم در گفت‌وگو با خبرگزاري «تسنيم» با بيان اينكه توافق برجام با خروج امريكا عملاً دچار چالش شده و توافقات اخير با اروپا نيز نمي‌تواند در شرايط كلي اقتصاد ايران نسخه درماني باشد، گفت: به نظر مي‌رسد بعد از فشارهاي امريكا كشورهاي طرف معامله در برجام به فكر منافع اقتصادي خود خواهند بود و به همين دليل نمي‌توان روي آنها حساب باز كرد. نماينده پيشين مجلس با اشاره به اينكه، حتي در صورت عدم تحقق برجام با اروپا اجماع جهاني عليه ايران شكل نخواهد گرفت، گفت: متأسفانه نگاه اكثر تئوريسين‌هاي اقتصادي دولت معطوف به غرب و خارج از مرزهاي ايران است و اين موضوع چالش اصلي اقتصاد كشور براي خروج از بحران‌هاي پيش‌رو است.
ثروتي با بيان اينكه، در صورتي كه با تحريم‌هاي امريكا رو‌به‌رو شويم تنها مسير پيش‌روي ما پيگيري سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي است، تأكيد كرد: امروز نوبت پياده‌سازي اقتصاد بدون برجام است و در اين مسير بايد از ظرفيت و توان توليدكنندگان و سرمايه‌هاي داخلي استفاده كنيم.
وي با بيان اينكه نبايد اقتصاد را به لحاظ رواني و واقعي به برجام گره بزنيم، انگيزه سرمايه‌گذاري داخلي و حتي خارجي را نبايد به برجام ارتباط داد، گفت: بارها به مسئولان ارشد دولت اعلام كردم كه شما به اقتصاد مقاومتي آنطور كه بايد و شايد اعتقاد نداريد و همين موضوع چالش براي كشور ايجاد كرده است.
ثروتي گفت: در وضعيت فعلي كشور صرف‌نظر از آنكه در برجام چه اتفاقي خواهد افتاد ستاد اقتصاد مقاومتي كه متأسفانه امروز فعال نيست، بايد درخصوص ايجاد انگيزه براي فعالان اقتصادي داخلي اقدامات لازم را انجام دهد. به نظر مي‌رسد در شرايط امروز كشور با سياستگذاري كه از سطوح بالا انجام مي‌شود، بايد موضوع هدايت اعتبار به سمت توليد در دستور كار قرار گيرد.
به گفته عضو پيشين كميسيون برنامه‌و‌بودجه مجلس، موضوعات مختلف اقتصادي در داخل وجود دارد كه اصلاً ربطي به تحريم و برجام ندارد. مشكلات مربوط به نقدينگي و سيستم بانكي، بيكاري، ركود به سياست‌هاي و چالش‌هاي داخلي بازمي‌گردد. وي با اشاره به اينكه يكي از نگراني‌هاي فعالان اقتصادي موضوع تأمين ارز از سوي دولت است، گفت: بايد اين نكته را مدنظر قرار داد كه از صادرات نفتي و غيرنفتي سالانه حدود 100ميليارد دلار ارز در اختيار كشور قرار مي‌گيرد كه اين رقم تمام نيازهاي بودجه‌اي و وارداتي كشور را پوشش مي‌دهد. از سوي ديگر دولت براي ايجاد انگيزه در فعالان اقتصادي براي بازگشت به ميدان توليد بايد دستور كار خود را تغيير دهد؛ چراكه بدون استفاده از ظرفيت و توانمندي توليدكنندگان داخلي نمي‌توان سياست‌هاي اقتصاد مقاومتي را پياده كرد.
اين كارشناس اقتصادي در پايان تأكيد كرد، هدف اصلي توليد بايد نگاه به صادرات باشد، ما نبايد به سمت توليد محصولاتي برويم كه فقط انبارهاي كشور را پر كند و ارزش افزوده‌اي در پي نداشته باشد.