7 مدعی برای کرسی نخست وزیری



فرحناز دهقی
روزنامه نگار


با گذشت دو هفته از انتخابات پارلمانی عراق و نتیجه غافلگیرکننده‌اش برای مقتدی صدر رهبر جریان صدر، رهبران سیاسی این کشور بیش از همیشه مشغول رایزنی و مذاکره برای تشکیل دولت آینده و نخست‌وزیر آن هستند. در این بین به گفته منابع خبری 7 نامزد شانس بیشتری برای تصاحب صندلی نخست‌وزیری دارند. اما حیدرالعبادی نخست‌وزیر کنونی این کشور و جعفر صدر پسرعموی مقتدی صدر بیشتر از همه شانس نشستن بر کرسی نخست‌وزیری را دارند.
به گزارش «ایران» به نقل از شرق‌الاوسط، روند سیاسی عراق به این گونه است که برای انتخاب نخست‌وزیری، هر ائتلافی که بتواند 165 به اضافه یک کرسی را در پارلمان 329 تایی این کشور به دست بیاورد، صلاحیت دارد تا نخست‌وزیری آن را انتخاب کند. جریان صدر به رهبری مقتدی صدر توانسته با کسب 54 صندلی بالاتر از سایر ائتلاف‌ها بایستد، اما باز هم برای آنکه به تنهایی بتواند درباره دولت آینده عراق تصمیم بگیرد، نیاز به ائتلاف دارد تا سقف کرسی‌های خود را بالا ببرد. اما این امر تنها با ائتلاف با یکی از دو جریان فتح به رهبری هادی العامری با 47 کرسی یا نصر به ریاست العبادی با 42 کرسی ممکن است و علاوه بر انتخاب یکی از این دو ائتلاف یا هر دو، صدر باید از آرای دیگر ائتلاف‌ها مانند دولت قانون نوری المالکی یا حزب دموکرات مسعود بارزانی که هرکدام 25 کرسی در اختیار دارند یا الوطنیه یا الحکمه که به ترتیب 21 و 20 کرسی دارند، نیز بهره بگیرد.
از زمان انتشار نتایج این انتخابات، رایزنی‌ها و دیدارهای متعددی برای تشکیل این ائتلاف و کسی که بتواند بر کرسی نخست‌وزیری تکیه دهد، صورت گرفت اما تاکنون نتیجه‌ تأیید‌ شده‌ای حاصل نشده است.
با وجود این، روزنامه العربی الجدید چاپ قطر روز شنبه در گزارشی مدعی شد، میان نصر و سائرون ائتلافی تشکیل شده است. این روزنامه عربی نوشت: «مسئولان سیاسی و دولتی عراق در بغداد به رایزنی‌های خود میان جریان‌های سیاسی ادامه می‌دهند و به نظر می‌رسد، در ساعات گذشته ائتلافی میان دو جریان نصر و سائرون به دست آمده و به نظر می‌رسد، در این رایزنی‌ها موافقت اولیه‌ای برای انتخاب العبادی به‌عنوان نخست‌وزیر عراق شکل گرفته، ولی شروطی در این میان مطرح است که باید اجرایی شود.» در همین حال یک وزیر عراقی که اصرار داشت، نامش فاش نشود، خبر داد صدر با تمدید دوره نخست‌وزیری العبادی موافقت کرده اما به شرطی که به برنامه‌های ائتلاف سائرون پایبند باشد و در راستای اجرا شدن آنها گام بردارد. او در همین باره تصریح کرد:‌ «این برنامه شامل تشکیل دولت ملی به دور از سهمیه‌بندی طایفه‌ای در توزیع پست‌ها، انتخاب وزیران شایسته، جدیت در مبارزه با فساد و حمایت از کمیسیون ویژه مبارزه با فساد موسوم به هیئه النزاهه، اعلام راهبرد برای کاهش فقر و بیکاری، بازسازی شهرهای تخریب شده عراق، اقدام منصفانه درباره خانواده‌های تروریست‌ها، حل مشکل برق، تعهد درباره بیرون کردن نیروهای خارجی از عراق و استقلال کامل عراق نسبت به اوامر خارجی.» بنا به این گزارش، العبادی هم این شروط را پذیرفته اما خواستار برگزاری دیدارها و گفت‌و‌گوهای بیشتری شده است. اگرچه تاکنون از سوی او یا صدر صحت این گزارش تأیید نشده است اما منبعی آگاه که خواست نامش فاش نشود، در مصاحبه با شرق‌الاوسط گفت که العبادی بیشترین شانس پیروزی را دارد.
احتمال پیروزی دیگر نامزدها
فلاح الفیاض، مشاور امنیت ملی عراق، قسی السهیل یکی از مقام‌های جریان صدر سابق و محمد السودانی وزیر صنعت عراق نیز نام شان در فهرست نامزدهای پست نخست‌وزیری قرار دارد اما با وجود چهره‌هایی چون العبادی و جعفر صدر شانس کمتری دارد. به‌گفته این منبع جریان صدر پیش از این علی دوای، استاندار فعلی نیسان را به‌عنوان نماینده این جریان برای کرسی نخست‌وزیری معرفی کرده بود اما بعدتر نام جعفر صدر پسرعموی مقتدی صدر و پسر محمد باقر صدر رهبر شیعه عراق (که در سال 1980 به وسیله صدام اعدام شده بود) به میان آمده است.
از سوی دیگر، به گزارش «ایران» یکی از مقام‌های عراقی نیز در واکنش به این خبر، نامزد شدن جعفر صدر را غیر قابل پیش‌بینی توصیف کرده است زیرا جعفر صدر بعد از پیروزی در انتخابات پارلمانی عراق در سال 2010 از طریق فهرست دولت قانون وابسته به نوری المالکی کار سیاسی را تحریم کرده بود و آن را کنار گذاشت. برخی منابع تأکید کردند که مقتدی صدر طی دیدار اخیر خود با سید عمار حکیم، رهبر جریان الحکمه الوطنی و رئیس همپیمانی ملی عراق در نجف با او درباره تصمیمش مبنی بر اعلام نامزدی جعفر صدر صحبت کرده بود و حکیم نیز به او قول داده بود که احزاب سیاسی و کشورهای عربی و منطقه را از این تصمیم آگاه کند. از آنجایی که جعفر صدر فرزند شهید آیت‌الله محمدباقر صدر، بنیانگذار حزب الدعوه عراق است، نامزدهای حزب الدعوه برای تصدی منصب نخست‌وزیری عراق نمی‌توانند به نامزدی جعفر صدر برای تصدی در این کرسی اعتراض کنند. از سوی دیگر، اگر ائتلاف فتح بخواهد دست به تشکیل ائتلافی بزرگ‌تر بزند، صالح الحسناوی وزیر بهداشت پیشین عراق هم می‌تواند گزینه‌ای مهم برای تصدی کرسی نخست‌وزیری محسوب شود. زیرا او شخصیتی معتدل دارد و همه جریان‌ها او را قبول دارند. در حالی که رایزنی‌ها با دور تند در حال اجرا شدن است، مردم عراق بیش از همیشه چشم‌انتظار دولتی هستند که با دربرگرفتن تمام قومیت‌ها و نژادها، به فکر اصلاح اقتصادی و سیاسی
کشورشان باشد.

برش
همزمان با رقابت‌ها بر سر تصاحب کرسی نخست‌وزیری عراق، حزب دموکرات کردستان عراق با کسب 25 کرسی و اتحادیه میهنی کردستان با کسب 18 کرسی دو حزب عمده کرد عراقی هستند که بر سر پست ریاست‌جمهوری این کشور وارد رقابتی تنگاتنگ شده‌اند. به گزارش ایرنا، این پست پیش از این در اختیار اتحادیه میهنی کردستان عراق بوده است. درهمین راستا، رسانه‌های دو حزب نیز با اشاره به سوابق خود کسب پست ریاست‌جمهوری را حق طبیعی خود قلمداد می‌کنند. برخی از این رسانه‌ها به این اشاره می‌کنند که با کنار رفتن پست ریاست اقلیم بعد از برگزاری همه‌ پرسی جدایی‌طلبانه که در اختیار مسعود بارزانی قرار داشت، حزب دموکرات کردستان عراق می‌کوشد با توجه به کرسی‌های کسب‌ شده و تصاحب کرسی ریاست‌جمهوری زمینه را برای احیای مجدد پست ریاست اقلیم کردستان عراق به شرطی که در اختیار این حزب باشد فراهم کند.