روزنامه وطن امروز
1397/03/07
در عربستان صدام صدایش می‌کنند
سایمون هندرسون*: چند ماه است عربستانی‌ها شاهد توفان در عرصه روابط عمومی در این کشور بوده‌اند. محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان با دیدگاهش درباره یک ملت مدرن جدید، توجه جهان را به خود جلب کرد. در این کشور کنسرت‌های زنده برگزار شد، سینماها گشایش پیدا کرد و خیلی اتفاقات دیگر برنامه‌ریزی شد. حتی سپتامبر گذشته محمد بن‌سلمان قول جسورانه‌ای برای لغو ممنوعیت رانندگی برای زنان در عربستان را داد که این قول قرار است از 24 ژوئن عملی شود. با این حال، اواخر جمعه همه این لذت‌ها به یکباره رنگ باخت. گزارش‌هایی منتشر شد مبنی بر اینکه فعلان حقوق زنان در عربستان که به دنبال تغییر سیاست‌ها بودند بازداشت شده و به زندان افتادند. تا صبح یکشنبه گزارش شده که 13 نفر دستگیر شده‌اند. اکثر آنها زن هستند. به غیر از مساله رانندگی، آنها علیه قانون اجبار به گرفتن رضایت مردان محرم درباره بسیاری از تصمیم‌های زنان عربستانی در زندگی نظیر مسافرت تبلیغ می‌کردند. یکی از این بازداشت‌شده‌ها «لجین الهذلول» بوده که سال 2016 در اجلاسی به نام اجلاس «یک جهان جوان» عکسی را گرفت که در آن هیچکس دیگری جز «مگان مارکل» که اخیرا با شاهزاده هری، شاهزاده بریتانیایی ازدواج کرد، نبود. در عربستان چه اتفاقی در حال رخ دادن است؟ محمد بن‌سلمان ممکن است بخواهد جلوی اعتراضات مردمی که به دنبال تغییرات سیاسی یا اجتماعی بیشتر هستند بگیرد. در جریان تعطیلات آخر هفته یک مقام آمریکایی به من گفت این بازداشت‌ها در عربستان نشان‌دهنده سبک عملکرد شخصی این شاهزاده است، حتی اگر نام او به طور علنی با آنها مرتبط نباشد. اصلاحات او همواره این احتمال را داشت که مخالفان را در داخل جامعه مردسالار عربستان که از تفسیر سفت و سختی از اسلام تبعیت می‌کنند، تحریک کند. این نیاز آشکار برای بازداشت زنان فعال حاکی از آن است که محمد بن‌سلمان مجبور شده دوباره در طرح‌های بزرگش بازاندیشی کند. در عربستان برخی محمد بن‌سلمان را به صدام، دیکتاتور معدوم عراق تشبیه می‌کنند. آنها اغلب از او با عنوان «صدام خوب» یاد می‌کنند که به عنوان معاون رئیس‌جمهور، یکی از نیروهای محرک مدرنیزه‌سازی عراق در دهه 1970 بود و اینکه در آن زمان صدام به‌رغم بی‌رحمی، مورد احترام قرار داشت. با این حال او در دهه‌های 1980 و 1990 شروع به رعب‌افکنی گسترده کرد. من با عربستانی‌هایی که نگران هستند محمد بن‌سلمان از این روش پیروی کند، صحبت کرده‌ام. یک روایت درباره محمد بن‌سلمان که هر سفیری در ریاض می‌گوید روایت «گلوله» است. هنگامی که محمد بن‌سلمان 22 سال داشت (حدودا 10 سال قبل) می‌خواست یک تجارت به راه بیندازد. در یک موقعیتی نیاز داشت که یک قاضی عربستانی یک سندی را برای او امضا کند اما این قرارداد مشکلی داشت، بنابراین قاضی از این کار سر باز زد. بر اساس این ماجرا، محمد بن‌سلمان یک گلوله از جیبش بیرون کشید و روی میز این فرد گذاشت و به او گفت یا شما این را امضا می‌کنید یا این نصیب شما خواهد شد. این مرد قرارداد را امضا کرد اما بعدا شکایت محمد بن‌سلمان را نزد ملک عبدالله، پادشاه آن زمان مطرح کرد و او حضور محمد بن‌سلمان در دربار سلطنتی را ممنوع کرد. این داستان‌ها و نگرانی‌ها درباره محمد بن‌سلمان نشان‌دهنده چهره نوظهوری در سلطنت عربستان است که کم‌طاقت بوده و به دنبال تغییرات عجولانه در این کشور سلطنتی است. شاید این ولیعهد اکنون گمان می‌کند جنبش اصلاحاتی که به راه انداخته از کنترل خارج شده است، شاید هم فکر می‌کند که بیش از حد سریع جلو می‌رود و نخبگان پیر را که اکنون نیاز به راضی شدن دارند، ناراحت کرده است. شاید پدر او به او توصیه کرده – یا گفته شده که به او توصیه کرده – که او باید از سرعت خود بکاهد. این امکان که محمد بن‌سلمان ممکن است با مخالفت‌های قدرتمندی در عربستان روبه‌رو شود ماه گذشته میلادی در اجلاسی عربی به میزبانی ملک سلمان در شهر ظهران بروز پیدا کرد. این گردهمایی متمرکز بر تصمیم دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا برای منتقل کردن سفارت آمریکا در اسرائیل به شهر قدس بود. در بیانیه پایانی این اجلاس بسیاری از صحبت‌های معمول درباره حمایت از فلسطینی‌ها مطرح شد. این چندان شگفت‌آور نبود. البته جز این حقیقت که محمد بن‌سلمان (که در این اجلاس شرکت کرد اما به عنوان یک نقش پشتیبان برای پدرش) از یک تور سفر 3 هفته‌ای به آمریکا بازگشته بود، در حالی که در آنجا مکررا شیفتگی جامعه میلیاردرها و تجار و یهودیان آمریکا را برانگیخته بود. محمد بن‌سلمان بر اساس گزارش‌ها به جامعه یهودیان آمریکا گفته بود مساله سرنوشت فلسطین جزو 100 مساله اول عربستانی‌های عادی نیست. این گفته براساس گزارش‌ها باعث شگفتی بسیاری از مردم شد. کسانی که با محمد بن‌سلمان دیدار کردند می‌گویند او در تعاملاتش حتی با کسانی که با آنها مخالف است، مشابه «بیل کلینتون» رئیس‌جمهور اسبق آمریکا عمل می‌کند. با این حال او به ندرت نظرش را تغییر می‌دهد و این ناگوار است، زیرا او در حال مشهور شدن به خاطر گرفتن تصمیمات بد است. از جمله این تصمیمات بد بازداشت «سعد حریری»، نخست‌وزیر لبنان، جنگ ادامه‌دار عربستان در یمن علیه انصارالله، مناقشه دیپلماتیک با قطر و بازداشت حدود 400 شاهزاده و تاجر متهم به فساد در عربستان است. علاوه بر آن اجرای سند دورنمای 2030 که سند تغییرات اقتصادی در عربستان است با سرعت لاک‌پشتی جلو می‌رود. شاهکار این طرح فروش بخشی از شرکت نفت دولتی آرامکوی عربستان است اما این اتفاق به تاخیر افتاده است. در این میان افشاگری‌های رسواکننده‌ای علیه افراط‌گری‌های محمد بن‌سلمان در حال بروز است. به نظر می‌رسد محمد بن‌سلمان واقعا علاقه‌مند به تغییر نیست. بازداشت این فعالان نشان‌دهنده ادامه همان شیوه رفتار عربستان در گذشته است. در سال 1990 ده‌ها زن عربستانی به اتهام رانندگی در ریاض دستگیر شدند اما عربستان امروز قرار است متفاوت باشد و قرار است محمد بن‌سلمان یک چهره سلطنتی متفاوت باشد. امیدهای جهان به این است که او یک کشور عربستان مدرن به وجود آورد که بتواند خود را از قید و بندهای محافظه‌کارانه رها کند. بعد از این بازداشت‌های اخیر اکنون قابلیت محمد بن‌سلمان برای زنده نگه‌داشتن این امیدها زیر تردید قرار می‌گیرد.*کارشناس موسسه سیاست خاور نزدیک واشنگتن
سایر اخبار این روزنامه
منافع ملی را تخریب نکنید
درس عبرت برجام به چه درد می‌خورد؟
امید به اتحادی متزلزل!
نگران وضعیت امروز بودیم
فیلم‌سوزی؟!
دوتابعیتی‌ها در بانک مرکزی مشاور بوده‌اند
ادامه نارضایتی‌ها از طرح ترافیک جدید
مسکن در وضعیت قرمز
رژیم صهیونیستی هزینه اشتباهش در حمله به مواضع ایران را پرداخت
دوره اصلاحات به آموزش‌وپرورش انگ مصرفی زدند
ضرب‌الاجل مجلس برای رفع مشکلات بانکی
تأمین ۹۵ درصد پوشاک از راه قاچاق
در عربستان صدام صدایش می‌کنند
روایتی از یک بیماری سیاسی!
زانو زدن مقابل زمین و زمان
