روزنامه اعتماد
1397/03/05
چماق و هويج
شهاب شهسوارييازده هفته پيش بود كه مقام‌هاي بلندپايه كره جنوبي شبانه در حياط كاخ سفيد به خبرنگاران گفتند رييس‌جمهور امريكا موافقت كرده است تا ديداري بي‌سابقه با رهبر كره شمالي داشته‌باشد. صبح روز پنجشنبه به وقت واشنگتن، دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا، بعد از چند تماس تلفني با مشاوران ارشدش، شخصا يك متن كوتاه را به گفته سناتور كوري گاردنر، به جان بولتون، مشاور امنيت ملي‌اش ديكته كرد تا بعد از چند هفته گمانه‌زني در مورد برگزاري ديدار تاريخي‌اش با كيم جونگ اون، رهبر كره شمالي، اين نشست را لغو كند. اشتياق ترامپ براي ديدار 22 خرداد با كيم جونگ اون در سنگاپور، دو هفته هم دوام نياورد. روز دهم ماه مه، بعد از ديدار دوم مايك پومپئو، وزير خارجه امريكا با رهبر كره شمالي و آزاد شدن سه امريكايي زنداني در اين كشور، دونالد ترامپ خبر داده‌بود كه زمان و مكان ديدار ميان دو رهبر مشخص شده است. اشتياق براي اين ديدار تا جايي پيش رفت كه حتي وزارت خارجه امريكا سكه يادبودي براي ديدار تاريخي كيم و ترامپ طراحي كرد و ترامپ به رهبر كره شمالي تضمين داد كه در صورت رسيدن به يك توافق، خطري جايگاه او را در رهبري كشورش تهديد نمي‌كند و حتي در يكي از سخنراني‌هايش از شعار هواداران در مورد احتمال اعطاي جايزه صلح نوبل به خود براي اين ديدار استقبال كرد. اما همه‌چيز طي دوازده ساعت زير و رو شد.
نامه ناگهاني
ترامپ بعد از انتشار نامه سه پاراگرافي‌اش كه به لحاظ ادبيات از سوي خبرنگاران امريكايي، خام و بچگانه توصيف شد، در يك نشست خبري آماده شد و تهديد كرد در صورتي كه لازم باشد، ارتش امريكا براي واكنش به كره شمالي آماده است. ترامپ همچنين تاكيد كرد كه با رهبران ژاپن و كره جنوبي، پيش از ارسال اين نامه مشورت كرده است و هر دو اعلام آمادگي كرده‌اند كه اگر كيم «اقدامي بي‌ملاحظه يا احمقانه» انجام داد، واكنش نشان دهند. ترامپ در نامه‌اش به رهبر كره شمالي دليل اصلي لغو كردن نشست پيش رو را «خشم شديد و دشمني واضح» در بيانيه‌هاي اخير كره شمالي، توصيف كرده‌بود. اخيرا و بعد از سخنراني مايك پنس، معاون رييس‌جمهور امريكا كه تهديد كرده‌بود در صورت نرسيدن به توافق براي خلع سلاح هسته‌اي، سرنوشت ليبي در انتظار كره شمالي خواهد بود، وزارت خارجه كره شمالي به تندي به اين اظهارات پاسخ گفت و اظهارات معاون ترامپ را «احمقانه و متكبرانه»عنوان كرد. ترامپ پنجشنبه در نامه‌اش نوشته‌بود: «احساس مي‌كنم كه در شرايط كنوني، برگزاري اين ديدار كه براي آن برنامه‌ريزي بسياري شده‌بود، نا مناسب است.» با اين حال او در نشست خبري خود تاكيد كرد كه ممكن است اين ديدار همچنان عملي شود.
به نوشته ان‌بي‌سي، كل فرآيند لغو ديدار با رهبر كره شمالي، 12 ساعت طول كشيد. يك مقام آگاه در كاخ سفيد به ان‌بي‌سي گفته است كه تا چهارشنبه شب هيچ نشانه‌اي وجود نداشت كه ممكن است ترامپ تصميم خود را براي لغو ديدار گرفته‌باشد. چند مقام آگاه هم به ان‌بي‌سي گفته‌اند ترامپ به‌شدت نگران بود كه كيم، زودتر از او تصميم به لغو ديدار بگيرد. بر اساس اين گزارش‌ها مشورت براي لغو ديدار، از آخرين ساعات شب چهارشنبه آغاز شد و مايك پنس، معاون رييس‌جمهور، مايك پومپئو، وزير خارجه، جان كلي، رييس دفتر و جان بولتون، مشاور امنيت ملي رييس‌جمهور در اين مذاكرات حاضر بودند. اما تصميم نهايي، پنجشنبه آنچنان ناگهاني اعلام شد كه حتي نزديكان رييس‌جمهور فرصت نكردند تا پيش از اعلام تصميم كنگره را در جريان بگذارند و همزمان تعدادي از شهروندان امريكايي براي پوشش خبري مراسم تخريب سايت آزمايش‌هاي هسته‌اي كره شمالي در خاك اين كشور حاضر بودند.
كره شمالي: همچنان آماده گفت‌وگو هستيم
كره شمالي با وجود نامه اخير رييس‌جمهور امريكا اعلام كرده كه اين كشور هنوز از برگزاري ديدار ميان رهبران دو كشور استقبال مي‌كند. روز جمعه كيم كاي گوان، معاون وزير خارجه كره شمالي در واكنش به نامه رييس‌جمهور امريكا مبني بر لغو ديدار برنامه‌ريزي شده ميان رهبران امريكا و كره شمالي گفت: «ما درون كره شمالي بسيار از تصميم شجاعانه رييس‌جمهور ترامپ استقبال مي‌كنيم و معتقديم كه هيچ يك از روساي جمهور پيشين امريكا جرات چنين چيزي را نداشتند. ما تلاش مي‌كنيم كه رويداد بسيار حساس ديدار رهبران اتفاق بيفتد. ما در عين حال در كره شمالي اميدوار بوديم آنچه فرمول ترامپ خوانده مي‌شود كمك كند تا نگراني‌ها در هر دو طرف از بين برود و مطالبات ما رعايت شود و يك راهكار منطقي براي حل و فصل مسائل پيدا شود.»
تاكتيك ترك ميز
رييس‌جمهور امريكا، از دوران تبليغات انتخاباتي تاكنون، همواره به مهارت‌هاي خود در مذاكره كردن، افتخار كرده است. او كه سال‌ها پيش كتاب «هنر معامله» را در مورد شيوه‌هاي مذاكره در دنياي تجارت منتشر كرده‌بود، بخشي از جمعيت راي‌دهندگان به خود را قانع كرده است كه بهتر از هر سياستمدار ديگر فن مذاكره را مي‌شناسد و مي‌تواند بيشترين منفعت را در برابر كمترين امتياز به طرف مقابل در نشست‌هاي رو در رو از آن خود كند. به همين دليل هم بود كه از ابتداي رياست‌جمهوري‌اش تلاش كرد تا پرونده كره شمالي را شخصا هدايت كند و البته به جاي برگزاري مذاكرات كارشناسي و ديپلماسي سنتي، تصميم گرفت تا نشست‌ها را براي حل و فصل پرونده كره شمالي از آخر به اول و از نشست رو در روي خودش با رهبر كره شمالي آغاز كند. هنوز مشخص نيست كه ترامپ در تصميمش براي لغو ديدار با كيم جونگ اون تا چه اندازه جدي است. به هر تقدير، تاكتيك ترك ميز مذاكرات، يكي از روش‌هاي مورد علاقه ترامپ براي امتياز گرفتن در معامله است، همانطور كه كمتر از يك ماه پيش، زماني كه در كنگره «انجمن ملي تفنگ» امريكا (NRA) سخنراني مي‌كرد به جان كري، وزير خارجه پيشين امريكا حمله كرد كه در دوران مذاكرات برجام «حتي يك بار هم ميز مذاكره را ترك نكرد.»
ديدار در ابهام
پس از انتشار خبر لغو ديدار دونالد ترامپ با كيم جونگ اون، رييس‌جمهور امريكا در تازه‌ترين اقدام به خبرنگاران در كاخ سفيد گفت كه مذاكره با كره شمالي با وجود نامه روز گذشته وي براي لغو ديدار با كيم جونگ اون رهبر كره شمالي هنوز در جريان است. رييس‌جمهور امريكا حتي ادعا كرد كه هنوز امكان دارد ديدار با رهبر كره شمالي روز 12 ژوئن برگزار شود. ترامپ همچنين اضافه كرده است كه شايد لغو اين ديدار به صلح بيشتر كمك كند. ترامپ پيش از اين اظهارات در حساب توييتري خود از پاسخ ملايم كره شمالي به نامه وي مبني بر لغو ديدار ميان رهبران دو كشور استقبال كرد و آن را سازنده خواند. پس از ترامپ، جيمز متيس، وزير دفاع امريكا نيز در حاشيه ديدار با همتاي خود در دانمارك اعلام كرد كه خبرهاي خوبي درباره ملاقات برنامه‌ريزي شده رهبران امريكا و كره شمالي در راه است و شايد زمان اين ملاقات سر جاي خودش باقي بماند.
كره شمالي و برجام
توماس والاشك، مدير انديشكده كارنگي اروپا، در يادداشتي مي‌نويسد: «اگر مذاكرات با كره شمالي موفق مي‌شد، آنگاه يك منطق روشن براي اروپا ايجاد مي‌شد تا نسبت به بدبيني اوليه‌اش در مورد سياست فشار حداكثر دونالد ترامپ، تجديدنظر كند. در برابر اگر ديپلماسي امريكا در برابر كره شمالي شكست بخورد، آنگاه غالب اروپايي‌ها نتيجه خواهند گرفت كه توافقي كه به سختي با ايران به دست آمد و اكنون كارايي خود را نشان داده است، بي‌دليل از سوي امريكا كنار گذاشته‌شد.»
اليوت آبرامز، معاون پيشين مشاور امنيت ملي امريكا در دوران جورج بوش و عضو انديشكده شوراي روابط خارجي معتقد است: «لغو ديدار ترامپ با رهبر كره شمالي ريشه در برجام دارد.» به اعتقاد اين مقام پيشين امريكا، برجام به دليل امتيازهايي كه به ايران داده است، باعث شده‌بود تا كره شمالي هم توافقي مشابه بخواهد، او مي‌نويسد: «حالا كه روياي حل و فصل سريع پرونده كره شمالي پايان يافته، موضع امريكا براي كره شمالي از هر زمان ديگري روشن شده: هيچ چيز براي كيم رايگان نيست و بدون گام‌هاي عملي به سمت خلع سلاح، توافق انجام نمي‌شود.» او در پايان مي‌نويسد: «در مورد رفتار كره شمالي هيچ چيز غافل‌گيرانه‌اي وجود ندارد، اما رفتار دولت امريكا بسيار سختگيرانه‌تر و واقع‌گرايانه‌تر از برخي از دولت‌هاي پيشين است.»
پت بيوكنن، مدير ارتباطات كاخ سفيد در دوران رياست‌جمهوري رونالد ريگان، براي وب‌سايت امريكن كانسروتيو مي‌نويسد: «تهديد‌هاي امريكا ممكن است هنوز تا حدي جواب بدهد، اما قطعا ديگر ايران و كره شمالي را نمي‌ترساند. » او با اشاره به خروج امريكا از برجام و شروط دوازده‌گانه اخير مايك پومپئو به عنوان Plan B امريكا در برابر ايران مي‌نويسد: «قطعا خلع سلاح ناقص، اما قابل راستي‌آزمايي كره شمالي، نسبت به جنگ در شبه‌جزيره مرجح است و قطعا يك توافق هسته‌اي جديد با محدوديت بر موشك‌ها، نسبت به جنگ در خليج فارس بهتر است. اما نبايد از ياد برد كه هيچ‌وقت نمي‌توانيم به به نتيجه بي‌نقص برسيم، نتيجه بي‌نقص، دشمن نتيجه خوب است.»
سایر اخبار این روزنامه
8 سال بدون دبيركل
چماق و هويج
توفيقات و تمهيدات
نخستين كميسيون مشترك برجام بدون حضور امريكا در وين برگزار شد: تنها چند هفته تا تصميم ايران
ابتكار از همكاري قوا براي آزادي زنان محكوم جرايم عمد گفت : كمك كنيم مادري در زندان نماند
اصلاحات ما كجاست؟
تاكتيك جديد ترامپ
بازگشت به عقلانيت برنامه‌ريزي
خودمالكي چالش امروز كاميون‌داران
