روزنامه ابتکار

فرآیند دموکراتیزاسیون

ابراهیم محمد پور*- احزاب و تشکل ها در کشورهای توسعه یافته در طول 200 - 300 سال گذشته با طی فراز و نشیب های فراوانی توانسته اند به یکی از جریانات اصلی در دنیا کنونی تبدیل شوند. این در حالی است که احزاب و تشکل ها همواره از سوی دولت های مختلفی در طول تاریخ مورد بی مهری قرار گرفته اند. فرآیند دموکراتیزاسیون، فرآیندی چند بُعدی و چندوجهی است که احزاب و رسانه ها از ابعاد مهم آن به شمار می روند. به همین خاطر باید این پرسش را مطرح کرد که جایگاه رسانه کجاست و از چه حقوقی برخوردار است؟ رسانه از جمله حوزه هایی است که باید تحت هر شرایطی استقلال آن حفظ شود. شاید بتوان نمونه بارز چنین استقلالی را در آمریکا و رویدادهای اخیر این کشور شاهد بود، به گونه ای که رسانه های این کشور توانسته اند در برابر ترامپ که برخی شعارها و اقداماتش خلاف قانون است، ایستادگی کنند. تقابل ترامپ با رسانه های آمریکا، نشان می دهد رسانه های این کشور به حدی از استقلال و قدرت برخوردارند که می توانند رئیس جمهور را به چالش بکشند.
زمانی که از جامعه دموکراتیک، آزادی، استقلال و تفکیک قوا سخن به میان می آوریم که از اصول مهم در قانون اساسی جمهوری اسلامی نیز به شمار می روند، باز هم می توانیم نمونه موفق آن را در آمریکا و ایستادگی قوه قضائیه این کشور در برابر ترامپ و لغو فرمان او مشاهده کنیم. در این میان نباید از یاد برد که مقدمات رسیدن به چنین تفکیک قوا و فضای دموکراتیکی، نخست باید گروه ها و NGOها توان شکل گیری در جامعه را به دست آورند. این در حالی است که در ایران گروه های خُرد مدنی به دلایل مختلف توان بروز و ظهور قابل توجهی در طول یک سده اخیر نداشته اند. نمونه بارز این معضل را می توان در نظام مهندسی و نظام پزشکی کشور مشاهده کرد. دو نهاد غیردولتی که در طول سال های گذشته بارها در انتخابات های خود با دخالت های بیرونی مواجه بوده اند. به گونه ای که همواره کسانی در راس نظام مهندسی و نظام پزشکی قرار گرفته اند که نه از طریق انتخاب در یک فضای آزاد صنفی و به وسیله آراء، بلکه از طریق دخالت های بیرونی تعیین شده اند. با وجود آنکه اعتراضات زیادی از سوی نویسنده و دیگر دغدغه مندان نسبت به دخالت در این نهادهای مدنی صورت می گرفت، در پاسخ گفته می شد به دلیل آنکه NGOهای بزرگی مانند نظام پزشکی و نظام مهندسی بیش از چند میلیون عضو دارند، نوعی نظام حاکمیتی به شمار می روند که باید تحت کنترل قرار گیرند و اگر رها شوند، از درون آن ها نهادی بیرون خواهد آمد که به مقابله با دولت دست خواهد زد. این استدلالی ضعیف و بی بنیان است که هیچگونه قرابتی با یک جامعه دموکراتیک ندارد. استدلالی که ذکر شد سبب شده تا بدین بهانه دخالت های نابجایی از سوی دولت در ساختار NGOها صورت گیرد که در نهایت آسیبی جبران ناپذیر به فرآیند دموکراتیزاسیون وارد می کند. نمونه بارز دیگر، فدراسیون های ورزشی اند.
در تمامی کشورهای دنیا فدراسیون های ورزشی غیر دولتی اند و انتخابات آن ها آزاد و صنفی است. در حالی که در ایران ورود دولت در انتخابات مسئولان فدراسیون با وجود فشارهای فراوانی که فدراسیون جهانی به ایران وارد می کند، تبدیل به یک سنت شده است. فدراسیون های جهانی همواره به دولت های جهان سوم ایراد می گیرند که چرا اجازه نمی دهید انتخابات آزاد در فدراسیون های ورزشی انجام شود، چراکه فدراسیون ها به هیچ وجه دولتی نیستند. این موضوع در حلال اهمر نیز وجود دارد. حلال اهمر یک فدراسیون بین المللی امداد و نجات است و نهادی غیر دولتی و بین المللی به شمار می رود. این در حالی است که در ایران رئیس حلال اهمر توسط رئیس جمهوری تعیین می شود. تداوم چنین سنت ها و رفتارهای ناخوشایندی یکی از مهم ترین موانع بر سر فرآیند دموکراتیزاسیون در کشور است که اگر متوقف نشوند، باید سال های طولانی برای دست یافتن به یک جامعه دموکراتیک انتظار کشید.
* فعال سیاسی
لینک منبع خبر
سایر اخبار این روزنامه
لاریجانی: نباید بیش از این به بار دولت اضافه شود «ابتکار» از فرسایش سالانه ۲ میلیارد تن خاک در ایران گزارش می‌دهد خاک‌هایی که بر باد می‌روند «ابتکار» تناقض های گزارش صندوق بین المللی پول و اظهارات رئیس سازمان برنامه و بودجه را بررسی می کند محمدعلی وکیلی شروطی برای توافق نکردن! مردم چقدر با سرودهای تیم ملی برای جام‌جهانی فوتبال روسیه ارتباط برقرار کرده‌اند؟ «ابتکار» از عواقب آشنایی کودکان و نوجوانان با فیلترشکن گزارش می دهد گذر گاه های خطرناک مجاز ی نخستین نشست کمیسیون مشترک برجام بدون آمریکا در وین برگزار شد ایستگاه دوم دیپلماسی برای نجات برجام فرآیند دموکراتیزاسیون رئیس جمهوری: ملت ایران به عنوان ملتی بزرگ و عزیز در دنیا مطرح است لاریجانی: نباید بیش از این به بار دولت اضافه شود لاریجانی: نباید بیش از این به بار دولت اضافه شود لاریجانی: نباید بیش از این به بار دولت اضافه شود لاریجانی: نباید بیش از این به بار دولت اضافه شود