روزنامه ابتکار

«ابتکار» تناقض های گزارش صندوق بین المللی پول و اظهارات رئیس سازمان برنامه و بودجه را بررسی می کند

کسری بودجه داریم اما نداریم!
سمیرا ابراهیمی
صندوق بین المللی پول در گزارشی که اخیرا اقدام به انتشار آن کرده است، خبر از کسری 2.7 درصدی بودجه ایران در سال جاری داده است.
این نهاد بین المللی اقتصادی با اشاره به کاهش پله‌ای کسری بودجه در ایران، اقدام اصلاحاتی در زمینه قاعده‌مند کردن کسری بودجه دولت را مثبت ارزیابی کرده‌ است. بر مبنای برآوردهای صندوق جهانی پول، این کسری بودجه بدین معناست که این نهاد بین‌المللی کسری بودجه دولت در سال آتی را حدود ۸ میلیارد دلار پیش‌بینی کرده‌است. این نهاد بین‌المللی در گزارش‌های پیشین خود پیش‌بینی کرده بود که کسری بودجه ایران تا سال ۲۰۲۲ تداوم داشته و در یک روند نزولی مستمر کاهش خواهد یافت.


بررسی تراز کلی بودجه دولت در ایران نشان می‌دهد که کشور در سال 2017 و سال‌های بعد از آن کسری بودجه خواهد داشت و میزان این کسری بین 1.8 درصد تا 2.7 درصد تولید ناخالص داخلی کشور خواهد بود. تا قبل از سال 2012 (1391 شمسی) دولت ایران دارای مازاد بودجه بوده است اما پس از آن همواره با کسری بودجه دست‌وپنجه نرم کرده است. مهم‌ترین علت این کسری بودجه پیاپی را می‌توان در تحریم‌های خارجی و نیز کاهش قیمت نفت جستجو کرد. گفتنی است تراز کلی بودجه از محاسبه تفاوت بین درآمدها و هزینه‌های دولت به دست می‌آید.
نظر نوبخت متناقض با صندوق بین‌المللی پول
محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه در واکنش به گزارش صندوق بین المللی پول مبنی بر کسری بودجه 8 میلیارد دلاری ایران در آینده، گفت: شاید منظور این صندوق از کسری بودجه، تحقق نیافتن منابع دولت باشد. همانگونه که در سال 96 حدود 26 هزار میلیارد تومان از رقم پیش‌بینی شده در بودجه محقق نشد.
معاون رئیس جمهوری تاکید کرد: بنابراین این رقم به معنی کسری بودجه نیست زیرا دولت به میزان درآمد خود مصرف می‌کند.
سخنگوی دولت اظهار کرد: در سال 96 به برخی از طرح‌ها که اولویت داشت، زودتر از موعد مقرر تنخواه پرداخت شد که سریع‌تر فعال شوند که رقم آن حدود هزار میلیارد تومان بود.
سال گذشته متوسط تخصیص کشور 96 درصد بود
رئیس سازمان برنامه و بودجه ادامه داد: به هر میزان که منابع پیش‌بینی شده در بودجه تحقق نیابد، مصارف را کمتر تخصیص می‌دهیم.
نوبخت با تاکید بر اینکه منابع دولت مدیریت می‌‌شود، تصریح کرد: هیچ سالی به صورت دقیق نتوانسته‌ایم براساس آنچه که در قانون آمده پول و منابع به دست بیاوریم چون به طور معمول مجلس در زمان تصویب بودجه مواردی به لایحه دولت می‌افزاید و بنابراین دولت سعی می‌کند با تخصیص‌های کمتر، منابع را مدیریت کند.
وی یادآور شد: سال گذشته متوسط تخصیص منابع کشور به هزینه‌های جاری و عمرانی 96 درصد بود.
کسری بودجه 40 تا 50 درصدی خواهیم داشت
علی اکبر نیکواقبال، کارشناس اقتصادی در گفت‌و‌گو با روزنامه «ابتکار» در خصوص وضعیت بودجه‌ای سال جاری کشور و احتمال ایجاد کسری بودجه گفت: تحقق نیافتن منابع مالی در نظر گرفته شده توسط دولت، صراحتا معنی کسری بودجه می‌دهد. به طور کلی هنگامی که ما برای تامین منابع بودجه‌ای به فروش نفت که کالای سرمایه‌ای است، می‌پردازیم، به ذات کسری بودجه داریم. اما این موضوع در ادبیات اقتصادی کشور به این نام شناخته نشده و به عنوان ردیف درآمدی درج می‌شود.
او افزود: گزارش‌های رسمی بانک مرکزی و وزارت اقتصاد حاکی از این است که ما در 40 سال گذشته، به طور متوسط هر سال 10 تا 15 درصد کسری بوجه داشتیم. در سال جاری نیز به نظر می‌رسد که به دلیل اتفاقاتی که در حوزه سیاست خارجی افتاده و تهدید بازگشت تحریم‌ها را ایجاد کرده که به تبع آن درآمدهای نفتی ما کم می شود، کاهش بودجه را نیز در پی خواهیم داشت.
این کارشناس اقتصادی در ادامه گفت: موضوع کسری بودجه در سال جاری زمانی قوت می‌گیرد که تحریم‌ها امکان واردات مواد اولیه و قطعات را کاهش داده و هزینه تمام شده تولید را نیز بالا می‌برد، به همین دلیل فعالیت واحدهای تولیدی نیز کم می‌شود و در ادامه این جریان، میزان مالیاتی که بخش مولد اقتصاد کشور باید بپردازد، با کاهش چشمگیری مواجه خواهد شد. در نتیجه کسری بودجه از دو سوی مختلف در سال جاری ایجاد خواهد‌شد که احتمال دارد به 40 تا 50 درصد هم برسد.
نیکواقبال واکنش دولت به این اتفاقات را افزایش سطح پرداخت از طریق بالا بردن پایه پولی قلمداد کرد و گفت: دولت علاوه بر افزایش پرداخت‌ها از مسیر بالا بردن پایه پولی، به انتشار بیشتر اوراق قرضه و صکوک اسلامی نیز خواهد پرداخت که این موضوع به منزله تشدید کسری بودجه است. هم اکنون کل بودجه‌های پرداختی تنها هزینه‌های جاری را پوشش می‌دهد و اتمام طرح‌های نیمه تمام عمرانی و واگذاری به بخش خصوصی نیز به دلیل این که بخش خصوصی در سال‌های اخیر با ضعف مواجه بوده‌است، سخت و دور از دسترس است. بنابراین امکان متعادل شدن بودجه در سال جاری با توجه به وضعیت سیاسی کشور به چشم نمی‌خورد.
کسری بودجه از نمای نزدیک
کسری بودجه در زبان ساده، عبارت است از هزینه‌هایی که درآمدی برای آن وجود ندارد یا اینکه دولتی بیش از درآمدش خرج کرده یا خواهد کرد. در اصطلاحات و تعاریف اقتصادی دو نوع، کسری بودجه و دیگری کسری تراز بودجه راداریم.
ازآنجایی‌که بودجه عمومی کشور مستقیماً به دو شکل جاری و عمرانی هزینه و منعکس می‌شود، مستقیماً در تورم تاثیرگذار خواهد بود و از سوی دیگر ازآنجایی‌که شبکه بانکی کشور در چرخه مالی خود نقدینگی حاصل از بودجه عمومی کشور را به شکل چند برابر در سیستم پولی کشور منعکس می‌کند، تاثیرات بودجه عمومی کشور بر حجم نقدینگی ، تورم را هر چه بیشتر شدت می‌بخشد.
در کنار موارد فوق می‌توان به ورود نفت در درآمدهای دولت اشاره کرد که همواره بودجه دولت را با یک کسری بودجه پنهان روبه‌رو ساخته است و به قول برخی کارشناسان شبیه بچه پولداری هستیم که همواره برای جبران کسری‌های خود به جیب پدر (مردم) متکی بوده‌ایم. پس دلیلی نداشته که انضباط و غیره را رعایت کنیم و همین امر منجر به فشار بیش‌ازاندازه بر دوش پدر (مردم) شده که در اقتصاد کلاً به نام مالیات تورمی معروف است.
کسر بودجه یعنی هزینه‌هایی که دولت برایش پول ندارد، اما باید این هزینه‌ها را بپردازد. بنابراین ناچار است برای پرداخت این هزینه‌ها استقراض کند. این استقراض از بانک مرکزی صورت می‌گیرد که در ایران به‌جای استقراض از بانک مرکزی و چاپ پول (که بیشتر همان پول پرقدرت است) از ذخایر ارزی کشور برداشت می‌شود که اثراتی مشابه استقراض دارد و موجب افزایش تورم و رشد قیمت‌ها می‌شود.
کسری دیگر، کسری تراز بودجه است. به معنای این‌که از دید حسابداری، دولت باید درآمدها و هزینه‌هایش باهم برابر یا به‌عبارت‌دیگر تراز باشد، اما مواردی وجود دارد که دولت بیش از درآمدهایش هزینه می‌کند بدون این‌که اعلام کسر بودجه کند.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
اسرائیل دوباره تحقیر شد (تجارت) صد رحمت به توپ میرزا آقاسی!(یادداشت روز) (کيهان)
سایر اخبار این روزنامه
لاریجانی: نباید بیش از این به بار دولت اضافه شود «ابتکار» از فرسایش سالانه ۲ میلیارد تن خاک در ایران گزارش می‌دهد خاک‌هایی که بر باد می‌روند «ابتکار» تناقض های گزارش صندوق بین المللی پول و اظهارات رئیس سازمان برنامه و بودجه را بررسی می کند محمدعلی وکیلی شروطی برای توافق نکردن! مردم چقدر با سرودهای تیم ملی برای جام‌جهانی فوتبال روسیه ارتباط برقرار کرده‌اند؟ «ابتکار» از عواقب آشنایی کودکان و نوجوانان با فیلترشکن گزارش می دهد گذر گاه های خطرناک مجاز ی نخستین نشست کمیسیون مشترک برجام بدون آمریکا در وین برگزار شد ایستگاه دوم دیپلماسی برای نجات برجام فرآیند دموکراتیزاسیون رئیس جمهوری: ملت ایران به عنوان ملتی بزرگ و عزیز در دنیا مطرح است لاریجانی: نباید بیش از این به بار دولت اضافه شود لاریجانی: نباید بیش از این به بار دولت اضافه شود لاریجانی: نباید بیش از این به بار دولت اضافه شود لاریجانی: نباید بیش از این به بار دولت اضافه شود