روزنامه قانون
1397/03/05
یارکشی در سكوت
پارلمانی ها قرار است فردا، آخرین ترکیب هیات رییسه مجلس شورای اسلامی را مشخص کنند؛ انتخاباتی که با توجه به قرار گرفتن در سال پایانی فعالیت دوره دهم مجلس شورای اسلامی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در دو دوره گذشته این انتخابات با حاشیه های زیادی برگزار شد. اما نکته ای که در این میان وجود دارد این است که ترکیب هیات رییسه در دو انتخابات گذشته تغییر چندانی نداشته است. بنابر آمار، اعضای فراکسیون ها در دو دوره گذشته سهم خود را از هیات رییسه مجلس داشته اند اما در یک دوره از این انتخابات، اصلاح طلبان دل خوشی از ائتلاف نداشتند و در یک ائتلاف از یکی از فراکسیون ها رکب خوردند. اما انتخابات دو دوره قبل هیات رییسه مجلس شورای اسلامی در چه شرایطی برگزار شد و سهم هرکدام از فراکسیون ها چند کرسی از هیات رییسه بوده است؟سال اول؛صف کشی فراکسیون ها
انتخابات سال اول هیات رییسه دوره دهم مجلس شورای اسلامی با یک بیم و امید برای فراکسیون ها گذشت. ترکیب و تعداد فراکسیون های سه گانه سیاسی مجلس به گونه ای بود که هر فراکسیون برای موفقیت در انتخابات هیات رییسه مجلس، نیاز به رای فراکسیون های دیگر داشتند.اما یکی از اصلی ترین بحث ها در انتخابات این دوره، انتخاب رییس مجلس بود. اصولگرایان کاندیدای خود را برای ریاست مجلس داشتند؛علی لاریجانی فردی که در دو دوره گذشته مجلس ریاست قوه مقننه را برعهده داشت در این دور هم با راهیابی به مجلس گزینه مدافع عنوان ریاست مجلس بود. در این میان اصلاح طلبان که در انتخابات دوره دهم در قم، در مقابل لاریجانی گزینه ای را قرار نداده بودند و به صورت غیر مستقیم از او حمایت کرده بودند نیز گزینه ای برای ریاست مجلس داشتند؛ محمد رضا عارف معاون اول دولت اصلاحات و کاندیدای انصرافی دوره یازدهم انتخابات ریاست جمهوری که سودای ریاست مجلس را در سر داشت. اصلاح طلبان در ابتدا محکم اعلام کردند که برای ریاست مجلس گزینه خود را خواهند داشت و این موضوع باعث اتحاد طیف لاریجانی و تندروهای مجلس که در مجلس قبل از هم فاصله گرفته بودند، شد. موضوعی که بنا به گفته نمایندگان مجلس باعث پایین آمدن قدرت چانه زنی اصلاح طلبان با فراکسیون مستقلین بود که شامل خوارج لیست امید و یاران علی لاریجانی می شد. در انتها و بعد از رایزنی های فراوان اصلاح طلبان توانستند بر سر نواب رییس و یک دبیر و یک ناظر با فراکسیون مستقلين به توافق برسند. در نهایت و بعد از رای گیری علی لاریجانی با 237 رای از مجموع 276 رای ماخوذه به‌عنوان ريیس مجلس انتخاب شد. در این بین و بعد از توافق بین فراکسیون امید و مستقلین، محمد رضا عارف از کاندیداتوری برای ریاست مجلس کنار کشید و مصطفی کواکبیان خود را کاندیدای ریاست مجلس معرفی کرد و تنها با 11 رای موفق به تصدی این پست نشد. اما در حوزه نواب رییس مجلس بخت با امیدی ها یار بود و هر دو نایب رییس مجلس از این فراکسیون انتخاب شدند.
سال دوم ؛ جای خالی زنان و اقلیت ها
در دومین دوره از انتخابات، هیات رییسه با دو تغییر نسبت به سال اول کار خود را آغاز کرد. اصلاح طلبان بر خلاف دور قبل دیگر گزینه ای برای ریاست مجلس معرفی نکردند و تصمیم گرفتند از ریاست لاریجانی حمایت کنند. اما در این سال جای خالی زنان و اقلیت های مذهبی دیده می شد. موضوعی که با انتقادات زیادی از سوی طرف های ائتلاف مطرح شد. در انتخابات این دور علی لاریجانی همچون سال های گذشته به عنوان تنها کاندیدای ریاست مجلس در معرض رای نمایندگان قرار گرفت که با کسب ۲۰۴ رای، ريیس مجلس ماند. نمایندگان همچنین از بین علی مطهری، مسعود پزشکیان، هادی قوامی و حمیدرضا حاجی بابایی، مجددا مسعود پزشکیان و علی مطهری را به ترتیب با ۱۷۹ و ۱۶۳ رای به عنوان نواب رییس اول و دوم مجلس انتخاب کردند. در ادامه احمد امیرآبادی فراهانی، فریده اولادقباد، اکبر رنجبرزاده، محمدحسین فرهنگی، امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، غلامرضا کاتب، محمدعلی وکیلی و علی اصغر یوسف‌نژاد برای سمت دبیری هیات ريیسه اعلام کاندیداتوری کردند که از این بین اکبر رنجبرزاده، محمدحسین فرهنگی، امیرحسین قاضی زاده هاشمی، غلامرضا کاتب، محمدعلی وکیلی و احمد امیرآبادی فراهانی به عنوان ۶ دبیر هیات رییسه انتخاب شدند. فریده اولاد قباد کاندیدای فراکسیون امید برای دبیری هیات رییسه بود که نتوانست رای کافی را کسب کند. همچنین در اين دوره علی اصغر یوسف‌نژاد که به عنوان نماینده فراکسیون امید در سمت دبیری هیات رییسه حضور داشت، جای خود را به محمدحسین فرهنگی از فراکسیون نمایندگان ولایی داد. اما یکی از بخش های پرحاشیه در این دوره از انتخابات، انتخاب اعضای ناظر مجلس بود. در این دوره بهروز نعمتی، محمد قسیم عثمانی، رسول خضری، محمد آشوری، مجید ناصری نژاد، اسدا... عباسی، محمد محمودی شاه نشین و محمد فیضی برای سمت کارپردازی(ناظر) هیات رییسه مجلس کاندیدا شدند که نمایندگان محمد آشوری، بهروز نعمتی و اسدا...عباسی را به عنوان سه ناظر هیات رییسه انتخاب کردند. عدم حضور عثمانی در بین منتخبان صدای بسیاری از نمایندگان را درآورد و فراکسیون امید اعضای فراکسیون مستقلین را به بدعهدی در ائتلاف متهم کردند. عثمانی اصلاح طلب در این دوره از حضور هیات رییسه بازماند.
سال سوم؛ائتلاف در هاله ای از ابهام
فردا، آخرین دوره از انتخابات هیات رییسه مجلس شورای اسلامی در دوره دهم برگزار خواهد شد. موضوعی که بر اساس آمار به نظر می رسد تغییر چندانی در ترکیب هیات رییسه مجلس رخ ندهد و با چند تغییر در حوزه دبیران و ناظران این دوره هم آغاز به کار کند. اما بر اساس اخباری که از تریبون های سه فراکسیون امید، مستقلین ونمایندگان ولایی منتشر می شود، به نظر می رسد این دور روز آخر را هیات رییسه این سه فراکسیون برای رایزنی با ارکان سایر فراکسیون ها انتخاب کرده باشند. بنا بر آنچه از این سه فراکسیون خبر می رسد هیچکدام از این سه فراکسیون تا این لحظه ائتلاف با فراکسیون دیگری را اعلام نکرده اند و رایزنی های خود را برای ائتلاف و به دست آوردن جایگاه بیشتر در هیات رییسه ادامه می‌دهند. در این میان ائتلاف دوباره فراکسیون امید و مستقلین از یک سو و ائتلاف نمایندگان ولایی و مستقلین از سویی دیگر محتمل ترین مدل ائتلاف برای انتخابات هیات رییسه است. به نظر می رسد در این دور در ریاست مجلس و نواب رییس تغییرات چندانی رخ ندهد و تغییرات به جایگاه دبیران و ناظران برسد.
انتخابات سال سوم و بیم ها و امیدها
اما دو قشر مغفول در هیات رییسه مجلس نیاز به توجه بیشتر از سوی نمایندگان خانه ملت دارند. زنان به عنوان نیمی از جامعه و از سویی فراکسیونی تاثیر گذار در مجلس شورای اسلامی می‌توانند نمایندگانی شایسته در این دوره از هیات رییسه مجلس داشته باشند و از سویی دیگر اقلیت های دینی و مذهبی نیز جای‌شان در هیات رییسه مجلس شورای اسلامی خالی‌است. در میان زنان و اقلیت های دینی و مذهبی، هستند افراد شایسته‌ای که توانایی‌شان از بسیاری از افراد حاضر در هیات رییسه بیشتر است اما قربانی نگاه سیاسی شده‌اند. باید دید که بهارستانی‌ها در این دوره به این دو قشر مهم در جامعه توجه خواهند کرد یا سایه سیاست باعث نادیده ماندن این بخش از جامعه میشود.
از ائتلاف دل خوشی نداریم
غلامرضا حیدری/ عضو فراکسیون امید
وظایف هیات رییسه در آیین نامه داخلی مجلس تعیین شده است. یکی از مشخصه های هیات رییسه مجلس این است که هیات رییسه به آیین نامه عمل کند و در تصمیمات بی طرف باشد و مهم‌تر اینکه بدون اجازه رییس مجلس میکروفن مجلس را روشن نکند. شاید این مساله از دید شما مساله ای ساده باشد اما واقعیت این است که برخی اعضای هیات رییسه در مدت گذشته بسیار زیاد به این شیوه از میکروفن های هیات رییسه استفاده می کردند که بارها نیز من این موضوع را تذکر داده ام. مهم‌ترین اصل این است که هیات رییسه مجلس اصل بی طرفی را رعایت کند که هیات رییسه گذشته عملکرد مناسبی در این حوزه نداشته است. اگر بخواهم به صورت کلی بگویم در مجموع من عملکرد هیات رییسه را پایین تر از حد متوسط ارزیابی می‌کنم و به نظرم ترکیب هیات رییسه در دوره جدید تغییرات زیادی خواهد داشت.موضوع دیگر به جای خالی زنان در هیات رییسه مجلس شورای اسلامی برمی گردد. فراکسیون امید در سال‌های گذشته بهترین نمایندگان زن در مجلس شورای اسلامی را برای پست های مختلف پیشنهاد داد اما به دلیل کم لطفی ائتلاف زنان نتوانستند به هیات رییسه مجلس راه پیدا کنند. زنان بخش مهمی از ترکیب مجلس را برعهده دارند و فراکسیون امید از حضور زنان در هیات رییسه مجلس مانند سال های گذشته حمایت می کند و من فکر می کنم در بین گزینه های این فراکسیون برای ترکیب هیات رییسه در سال جدید حتما زنان حضور خواهند داشت. اما نکته ای درباره بحث ائتلاف که این روزها در مجامع مطرح میشود؛ واقعیت این است که ائتلاف به طور کلی یک حرکت سیاسی در فعالیت های سیاسی است و حالتی اقتضایی دارد و مطلق نیست. به طور مشخص در مورد انتخابات هیات رییسه مجلس، فراکسیون امید در دوره قبل وارد ائتلاف با سایر فراکسیون ها شد اما دوستان دیگر کم لطفی کردند و ائتلاف را شکستند و در نتیجه خاطره خوبی از ائتلاف برای انتخابات هیات رییسه در سال گذشته نداریم. در دور جدید نیز هنوز تصمیم گیری قطعی درباره ائتلاف با سایر فراکسیون‌ها نشده است. فراکسیون در خصوص بحث انتخابات هیات رییسه جلسه داشته و بحث هایی نیز مطرح شده است اما تصمیم نهایی درباره این انتخابات به ساعت های آخر و شاید صبح رای گیری منوط شود و باید دید که در روزهای آینده فراکسیون چه تصمیمی به صورت جمعی خواهد گرفت.
سایر اخبار این روزنامه
