جدیت اروپا

اخباری که نشان از تصمیم چند بانک آلمانی برای همکاری با ایران بعد از اعمال تحریم های ایالات متحده به گوش می رسد بیش از هر چیز نشان می دهد اروپا به طور جدی
به دنبال حفظ برجام بدون آمریکا است. در
واقع مواضع بسیار تند دولت دونالد ترامپ در روزهای اخیر نشان داده واشنگتن اساسا به دنبال مسیر مذاکره و دیپلماسی نیست. وقتی جان بولتون از مدل لیبی برای خلع سلاح کره شمالی سخن گفت موجب عقب نشینی نسبی کیم جونگ اون از مذاکره شد. درباره برجام و ایران نیز سخنرانی اخیر مایک پامپئو و اعلام شروط دوازده گانه نشان داد کاخ سفید دیپلماسی، سیاست و مذاکره را نمی شناسد و تنها به تسلیم کردن طرف های مقابل خود
می اندیشد! همین رویکرد افراطی موجب شده تا افکار عمومی جهان و حتی دولت های متحد


آمریکا به نحو فزاینده ای احساس خطر کنند و ترامپ را به عنوان یک تهدید به شمار بیاورند. از ماه ها پیش زمانی که در محافل اروپایی تهدیدات جهانی مورد بررسی قرار می گرفت آنها رئیس جمهور جدید آمریکا را نیز بخشی از تهدیدات احتمالی جهان قلمداد می کردند. در شرایط فعلی نیز این نگاه پررنگ شده است و همین موجب شده تا بیش از آنکه ترامپ بتواند ائتلافی ضد برجام و ایران شکل دهد شاهد اجماع علیه کاخ سفید هستیم. در اروپا حتی شاهد انتقاد به اسرائیل نیز هستیم و وقتی نتانیاهو نمایشی علیه برجام را شکل داد مورد انتقاد دولت های اروپایی قرار گرفت. درحالی که همین نتانیاهو یکی از متحدان ترامپ علیه ایران است. دیگر شرکای رئیس جمهور آمریکا نیز امارات و عربستان هستند که سوابق آنها در جهان مشخص است و به عبارت دیگر در افکار عمومی جهان رو سیاه هستند. از سوی دیگر منافع اقتصادی اروپا به طور مستقیم از سوی ترامپ تهدید می شود. با توجه به اینکه تراز تجاری آمریکا نسبت به اروپا منفی است طرح هایی که ترامپ در راستای ناسیونالیسم و پوپولیسم در جهت اعمال تعرفه برای تجارت میان اروپا و ایالات متحده می خواهد اعمال کند موجب یک تهدید برای اتحادیه اروپا شده است. در مواجه با تهران و برجام نیز باید گفت منافع اقتصادی اروپا در ایران و منطقه تهدید می شود و همچنین در بعد امنیتی نیز هرگونه تنش موجب خواهد شد اروپا تحت تاثیر تنش ها قرار گیرد چرا که آنها در همسایگی خاورمیانه قرار دارند. فارغ از رویکرد تند ترامپ و مواضع اروپا یک نکته را نباید غافل شد اینکه خوشبختانه بعد ازخروج ایالات متحده، ایران با خویشتن داری رفتار
کرده است و درواقع هرچند ترامپ تلاش
می کرد با این اقدام تهران را وارد یک تله کند و موجب اقدامات تند تهران شود اما چنین نشد.
این درحالی است که بارها جریان محافظه کار در ایران همچون روزنامه کیهان و گروه های همسو با آن بارها اعلام کردند برجام به نفع آمریکا است اما مشاهده می شود که واشنگتن امروز از این توافق خارج شده است! ایران باید همین مسیر گفت و گو و همکاری با اروپا را ادامه دهد و تحت هیچ شرایطی این معادله را بهم نزند. بدون همکاری با اروپا و با این تصور که می توانیم روی چین و روسیه حساب باز کنیم نمی تواند انتخاب صحیحی باشد. مواضع پکن و مسکو قابل اطمینان نیست و لذا حفظ اروپا برای توازن در سیاست خارجی بسیار ضروروی است. در غیر این صورت باید منتظر زیاده خواهی های روسیه و چین باشیم که با منافع ملی ما همخوانی ندارد. با توجه به اینکه مقامات کشورمان بارها اشاره کرده اند بی ثباتی هایی که در برخی کشورهای منطقه وجود دارد تنها راهکار سیاسی دارد در جهت همین نگاه می توان با اروپا نیز همکاری هایی را داشت تا روابط دو طرف قوی تر شود. در شرایط فعلی بیش از هرچیز لازم است رویکردی واقع بینانه و کارشناسانه را در نظر بگیریم، بدیهی است اروپا نهایت تلاش خود برای حفظ برجام و ادامه همکاری ها را به کار گرفته است. با این حال آنها نمی توانند شرکت های بزرگ چند ملیتی را ملزم به تجارت با ایران کنند اما شرایط برای حمایت از کمپانی ها و بانک های متوسط که در بازار آمریکا فعال نیستند مهیا خواهد شد. تصمیم جدید شش بانک در آلمان نیز ذیل همین بحث قابل ارزیابی است. اساسا اروپا به دنبال شکل دهی به یک نهاد و موسسه مالی است که بتواند با فرمول های خاص مالی و بانکی تجارت با تهران و حتی خرید نفت را بر اساس یورو ادامه دهد. به نظر می رسد در روزهای آینده می توانیم از این دست تصمیماتی که شش بانک آلمانی اتخاذ کردند بیشتر مشاهده کنیم. با توجه با آمارهای چند سال اخیر به طور تقریبی اروپا حدود 28 درصد اقتصاد جهان را به خود اختصاص داده درحالی که آمریکای شمالی شامل مکزیک ایالات متحده و کانادا حدود 32 درصد اقتصاد جهانی را در اختیار دارد. بنابراین اروپا با توجه به توان بالای اقتصادی و اهرم هایی که در اختیار دارد می تواند برای ایران در جهت منافع اقتصادی و امنیتی راه گشا باشد.