روزنامه ابتکار
1397/03/03
انتقادات فعالان محیط‌زیست همچنان به پروژه گردشگری آشوراده با وجود نزدیک شدن به فاز اجرایی ادامه دارد
داستان‌های یک جزیرهایرانشهر: آشوراده تنها جزیره ایران در دریای خزر است، جزیره‌ای که اکنون نامش به واژه‌ای کلیدی در ادبیات اکوتوریسم گلستان تبدیل شده و در انتظار رسیدن پروژه گردشگریش به فاز اجرایی است. این پروژه اما گرچه با اما و اگرهای بسیاری در عمر 5 ساله دولت یازدهم و دوازدهم همراه بوده، با این حال نهایت توانسته تا رای موافق مسئولان را برای تبدیل شدن به یک قطب گردشگری دریافت کند. با این حال اما هنوز هم از سوی برخی فعالان محیط‌زیست نگرانی‌هایی در خصوص اجرای این پروژه وجود دارد و برخی معتقدند این پروژه باعث به قهقرا رفتن منطقه میشود.
جزیره آشوراده که به عنوان نخستین مناطق زیست کره جهان شناخته میشود حالا با جدا شدنش از توده اصلی خشکی خود یعنی شبه جزیره میانکاله سال‌ها است که متروکه مانده است و به جز معدود افرادی که به سبب کارشان به آنجا رفته آمد می‌کنند ساکنان این جزیره به سبب بالا آمدن آب دریا و فعالیت‌های انسانی جزیره را ترک کرده‌اند. این جزیره اما از سال 72 که با بالا آمدن آب دریا به یک خشکی متروکه تبدیل شده تا به امروز با چالش‌های متعددی بر سر تغییر کاربریش مواجه بوده است.
بحث واگذاری آشوراده تنها جزیره دریای خزر نخستین بار در دولت اصلاحات و ریاست معصومه ابتکار بر سازمان محیط زیست در سال ۱۳۸۳ مطرح شد. در آن زمان بنیاد علوی وابسته به بنیاد مستضعفان با ارائه سند مالکیت جزیره که در سال ۱۳۷۶ ثبت شده بود، مدعی مالکیت جزیره شد. این پرونده مدتی مسکوت ماند اما بنیاد علوی مدتی بعد با واگذاری بخش‌هایی از جزیره به یک شرکت خصوصی، بخش خصوصی را با سازمان محیط زیست وارد مناقشه حقوقی کرد. در آخرین جلسه هیات دولت در زمان رئیس دولت اصلاحات، دولت واگذاری ۳۸۰ هکتار از این جزیره به شرکت خصوصی «مناطق گردشگری جهان» را تصویب کرد. اما در نتیجه پیگیری کارشناسان و فعالیت‌های رسانه‌ای در آن زمان، سازمان بازرسی کل کشور نیز به تخلفات برخی مدیران استانداری گلستان و غیرقانونی بودن واگذاری اشاره کرد. با روی کار آمدن دولت محمود احمدی‌نژاد و در دوره ریاست فاطمه واعظ جوادی به ریاست سازمان محیط زیست، مصوبه واگذاری جزیره آشوراده به عنوان یکی از اصلی‌ترین مناطق حفاظتی پناهگاه حیات وحش میانکاله با پیگیری سازمان بازرسی کل کشور باطل شد. در پایان دوره ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد امتیاز سرمایه‌گذاری در آشوراده به یک شرکت لبنی به نام شرکت لبنی صباح ابراهیمی واگذار شد که انتقادات و مناقشاتی را در پی داشته‌است. اما این پرونده مجدد با روی کارآمدن دولت حسن روحانی و ریاست معصومه ابتکار بر سازمان محیط زیست مطرح شد. با اعلام موافقت دولت و سازمان محیط زیست با واگذاری این منطقه به بخش خصوصی، کارشناسان محیط زیست نسبت به این اقدام و احتمال تخریب زیست‌محیطی و آسیب به زیست‌بوم این منطقه هشدار داده‌اند. قرار است در آشوراده هتل، مرکز تجاری، میدان تیراندازی، بازارهای متعدد، زمین گلف و تنیس، باغ پرندگان، موزه، پارک بازی، رستوران، سفره خانه، پلاژ بانوان و آقایان، قایقرانی و جاده احداث شود. معصومه ابتکار، رئیس سازمان محیط زیست با رد موضوع واگذاری جزیره آشوراده اعلام کرد: «تنها ۱۰ درصد آشوراده مربوط به گردشگری طبیعی است و واگذاری این منطقه به هیچ وجه ممکن نیست، چرا که جزو اراضی ملی است. همچنین چارچوبی در خصوص گردشگری طبیعی در منطقه آشوراده مشخص شده و فعالیت‌های سنگین نظیر دخل و تصرف و تخریب به هیچ وجه صورت نمی‌گیرد و سازمان محیط زیست اجازه چنین اقدامی را نخواهد داد.»
به گزارش ایلنا، با این حالا اما در هفته‌های اخیر اظهارنظرهای مسئولان سیاسی گلستان، مدیران محیط زیست و ... حاکی از رسیدن پروژه گردشگری آشوراده به فاز اجرایی است. پروژه‌ای که استانداری گلستان مسئولیت آن را پذیرفته و امور اجرایی را به سازمان همیاری شهرداری‌های استان سپرده است و در حالی‌که این منطقه تحت نظارت اداره کل محیط‌زیست استان مازندران است اما اداره کل محیط‌زیست استان گلستان نظارت بر این پروژه را برعهده دارد. این پروژه اگرچه به روزهای اجرایی شدن نزدیک میشود، اما برخی فعالان محیط‌زیست نسبت با اجرای این پروژه مخالف هستند و معتقدند؛ این طرح به اجرای اکوتورسیم در این منطقه کمک نخواهد کرد، اما برخی دیگر از فعالان محیط‌زیست معتقدند اگر در این منطقه اکوتوریسم اجرایی شود، نه تنها می‌تواند به توانمند شدن جوامع بومی کمک کند، بلکه باعث حفظ منطقه حفاظت‌شده آشوراده میشود.
حر منصوری عبدالملکی، فعال محیط زیست با بیان اینکه سال‌هاست در حوزه میانکاله فعال است، درباره آغاز اجرای طرح گردشگری در آشوراده می‌گوید: برنامه‌هایی که در ابتدا تدوین شده بود، برنامه‌های خوبی نبود و مخالفت‌های زیادی را در پی داشت، اما در یکی دو سال اخیر برنامه‌ها در حال تغییر شکل است و از حالت سرمایه‌گذاری از بیرون، هتل‌سازی و سخت‌افزاری به سبک دیگری یعنی به بوم‌گردی و طبیعت‌گردی که حالت نرم‌افزاری است، نزدیک میشود. وی با بیان اینکه در حال حاضر آشوراده طی روزهای بهار و تابستان پذیرای بیش از دو تا سه هزار گردشگر است، آن هم در حالی که ضابطه و قوانین خاصی بر این منطقه حاکم نیست، تصریح می‌کند: معتقدم بوم‌گردی و اکوتوریسم یک برنامه نرم‌افزاری است و نیاز به ساخت و ساز ندارد. در اکوتوریسم به توانمندسازی مردم بومی منطقه کمک میشود و به جای اینکه سازه‌ای در منطقه ایجاد شود، ذهن مردم منطقه و بومی را فعال می‌کند تا بتوانند پذیرای گردشگر باشند. این دو مقوله گردشگری انبوه و اکوتوریسم کاملا رویکردهای متفاوتی دارد اکوتوریسم صددرصد ظرفیت‌های اکولوژیکی را می‌بیند که خوشبختانه در طرح جدید آشوراده نیز دیده شده است.
حر منصوری عبدالملکی با بیان اینکه سال‌هاست در این منطقه برنامه‌های استاندارد پرنده‌نگری اجرا میشود، ادامه می‌دهد: بارها و بارها مردم به این منطقه آمده و با ایجاد سر و صدا باعث مزاحمت پرندگان می‌شوند و در آنجا آتش روشن می‌کنند و زباله‌های‌شان را رها می‌کنند و جا دارد مسئولان توجه بیشتری به این موضوع داشته باشد.
وی با انتقاد از پروژه گردشگری در آشوراده می‌گوید: معتقدم آنطور که باید به حضور و مشارکت مردم در این طرح توجه نشده است، چراکه فلسفه حضور گردشگر و توسعه گردشگری در مناطق حفاظت شده این است که مردم منطقه را ذی‌نفع کند و اگر قرار باشد؛ سرمایه‌گذار از منطقه دیگری بیاید و سرمایه‌گذاری کرده و سود کسب کند مردم به عنوان صاحبان آن منطقه احساس عدم تعلق خاطر به منطقه را خواهند داشت و می‌توانند مشکلات را با انجام صید و شکار بیشتر کنند، چرا که احساس می‌کنند منطقه از دست‌شان بیرون رفته است.
این فعال محیط‌زیست ادامه می‌دهد: اکوتوریسم یک موضوع نرم‌افزاری است و باید با یک شیب ملایم پیش‌رود و نیازی نیست در یک مقطع زمانی کوتاه به یک منحنی پرشیب توسعه دست پیدا کنیم، بلکه باید آرام آرام و با توجه به توانی که مردم پیدا می‌کنند، جلو رفت و تعادل بین گردشگری که به منطقه می‌آید و به کارگیری و درگیر شدن جامعه بومی منطقه باشد و گرنه اصل اکوتورسیم از بین می‌رود. منصوری با بیان اینکه اکوتوریسم با گردشگری انبوه متفاوت است، تاکید می‌کند: اکوتوریسم سفری است مسئولانه به مناطق حفاظت شده که باعث بالا رفتن سطح اقتصادی جامعه بومی و حفظ محیط‌زیست میشود. باید در منطقه آشوراده هم اقداماتی صورت گیرد تا مردم از بودن پرنده نفع داشته باشند. وی با بیان اینکه طرح از آنچه که در اولیه مطرح شده بود؛ بسیار بهبود پیدا کرده، تصریح می‌کند: تاکید دارم این سرمایه‌گذاری باید از سوی مردم صورت بگیرد و اگر مردم نمی‌توانند، نباید عجله کرد چراکه اگر اشتباهی در جایی صورت گیرد قابل برگشت نیست. روال تمام دنیا این است که روی اکوتوریسم سرمایه‌گذاری انسانی و دانش‌محور شود نه در حد شعار بلکه در اصل باید مردم تحت پروژه‌های توانمندسازی توانمند شوند و امور را در دست بگیرند و حاکمیت بیش از گذشته نظارت داشته باشد نه اینکه دولت، سازمان‌ها و شرکت‌های شبه‌دولتی سرمایه‌گذاری کنند.
در حالی که برخی از فعالان محیط زیست معتقدند باید با استفاده از توانایی مردم منطقه اکوتوریسم را در منطقه آشوراده فعال کرد تا از این طریق جلوی هجوم چند هزار نفری مردم را به این مناطق حفاظت شده گرفت عده دیگری از فعالان محیط‌زیست معتقدند که گردشگری در ایران ضابطه‌مند نیست و معتقدند هرگونه ساخت و سازی در این منطقه باعث نابودی این منطقه خواهد شد.
سایر اخبار این روزنامه
ظریف در حاشیه جلسه هیات دولت:
مذاکره مجدد با ایران خیال‌بافی است
«ابتکار» از طرح اصلاحیه قانون ممنوعیت به کارگیری بازنشستگان در مجلس گزارش می دهد
«ابتکار» از اعتصاب کامیون داران که موجب اختلال در سیستم سوخت رسانی به برخی استان ها شد ، گزارش می دهد
علیرضا صدقی
زمانی برای بازگشت به گذشته
«ابتکار» از وسواس های افراد هنگام بیدار شدن از خواب گزارش می دهد
فقط 5 دقیقه بیشتر!
حضور یا عدم حضور ایران در سوریه چه تاثیری در مدیریت بحران این کشور خواهد داشت؟
حلقه مفقوده کاهش تنش‌ها در سوریه
«ابتکار» از دلایل گرانی مسکن در تهران گزارش می دهد
حلقه رکود و تورم خانه‌های پایتخت
انتقادات فعالان محیط‌زیست همچنان به پروژه گردشگری آشوراده با وجود نزدیک شدن به فاز اجرایی ادامه دارد
اصغر نوری کارگردان نمایش «دو روایت از شکسپیر» در گفت‌وگو با «ابتکار»:
کم مانده است روی صحنه‌های تئاتر بالن هوا کنند!
رهبر انقلاب در دیدار با کارگزاران نظام تاکید کردند
در شکست دشمن شک نداریم
طرح زوال علوم انسانی!
رئیس ستاد کل نیروهای مسلح:
نیروهای مسلح در توسعه قدرت دفاعی منتظر لبخند و مجوز هیچ کشوری نمی‌مانند
رئیس دفتر رئیس جمهوری:
با رقابت جناحی نمی‌توانیم مشکلات مردم را حل کنیم
دادستان تهران:
تشخیص جاسوسی متهمان با قوه قضائیه است
