تیم اقتصادی کشور کارآمد نیست!

محمدقلی یوسفی*- یک روز دیگر و یک تصمیم تازه در راستای سیاست‌های ارزی کشور‌‌. گویی مدیران اقتصادی کشور معتقدند اگر روزی بگذرد و تصمیماتی تازه اتخاذ نکنند، چرخ‌های اقتصاد کشور دیگر نخواهند چرخید‌‌. متاسفانه دولت در کاری که باید روشن و شفاف پیش رود کوتاهی کرده و قادر به مدیریت و حل آنها نیست‌‌. این در حالی است که مردم و کارشناسان اقتصادی خواهان حل مشکلات بسیار بزرگ و توصیف‌ناپذیر نیستند‌‌.
هیچ کس انتظار ندارد مسوولان اقتصادی کشور بی‌درنگ فقر، فساد و بیکاری را از بین ببرند‌‌. فقط کافی است دولت در سیاست‌های خود ثبات داشته باشد و بر اساس برنامه‌ریزی‌های مدون و با چشم‌اندازی روشن قدم بردارد‌‌. حال آنکه دولت کاملا سردرگم عمل می‌کند و با تصمیمات خلق‌الساعه اقتصاد کشور را هر روز پیچیده‌تر از گذشته می‌کند‌‌. چنین روشی این علامت را به بازار می‌دهد که دولت خود از چشم‌انداز اقتصادی پیش رو آگاهی کامل ندارد‌.
تیم اقتصادی دولت خود در حال حاضر عامل ایجاد بی‌نظمی اقتصادی است و این مشکلات پی‌درپی دلیلی دیگر بر ضعف این تیم است‌‌. تصمیم‌گیری برای اهداف اقتصادی کشور روند پیچیده‌ای نبوده است‌‌. شاهد بودیم که ترامپ در روزهای نخست بر سر کار آمدن سیاست‌های خود را به روشنی مطرح کرد و بر همین اساس موقعیت ایران نیز روشن شده و انتظار نمی‌رفت مسوولان کشور از تصمیمات جامعه بین‌الملل دچار سردرگمی شده باشند‌‌. اما به وضوح روشن است که در تبیین تصمیمات خود با ناتوانی مواجه شده‌اند‌‌.
اعلام این خبر که بعد از این بازرگانان به‌طور مستقیم ارز مورد نیاز خود را از صرافی‌های مجاز تهیه کنند، به عنوان تازه‌ترین تصمیم دولت بیان‌کننده آن است که دولت اظهارات قبلی‌اش را نقض می‌کند‌‌. به هر روی صنف بزرگ صرافی‌ها نباید دستخوش امیال و خواست‌های لحظه‌ای سیاستمداران شود و هر روز تصمیم تازه‌ای درباره این صنف اتخاذ شود‌‌. تصمیمات اخیر اقتصادی ارز را تبدیل به مساله‌ای امنیتی کرد و این روند خود از اشتباهات بزرگ دولت بود‌.


این موضوع روشن است که بسیاری از خریداران ارز بازرگان و تاجر نیستند و برای سفر، ادامه تحصیل، درمان یا موارد اینچنینی قصد خروج از کشور و در پی آن استفاده از ارز را دارند‌‌. تصمیمات ناگهانی اما این گروه را نیز دچار مشکلاتی جدی کرده است‌‌. این در حالی است که اگر دولت از همان گام‌های نخست اعلام می‌کرد قادر به تامین ارز نیست و ارز کافی برای پاسخگویی به نیاز بازار ندارد امروز دامنه مشکلات تا این حد گسترده نشده بود‌.
اما این موضوع که صرافی‌ها ارز مورد نیاز برای ارائه به بازار را از چه محلی تامین کنند جای سوال است که شاید دولت خود راهکار مناسبی برای آن اندیشیده باشد‌‌. به نظر می‌رسد دولت ارز مورد نیاز را به بازار تزریق می‌کند تا نوسان‌های ارزی را کنترل کند‌‌. همچنین به نظر می‌رسد بخشی از ارز مورد نیاز از محل صادرات تامین می‌‌شود‌‌. به هر روی بر اساس اقتصاد آزاد مردم خود باید نیازهای اقتصادی خود را تامین کنند‌‌.
بر همین اساس تا زمانی که مردم به حقوق یکدیگر تجاوز نکرده‌اند باید در مناسبات اقتصادی آزاد بوده و دولت همچنان نقش نظارت را داشته باشد‌‌. دولت اما با بی‌توجهی به چنین سیاست‌های اقتصادی پیش از این با ارائه کارت‌های بازرگانی صف طولانی متقاضیان ارز را در مقابل خود ترسیم کرد‌‌. در شرایطی که دولت توانایی پاسخگویی به تقاضا را نداشت، مبادله ارز را بار دیگر به صرافی‌ها واگذار کرد تا از مشکلی که خود آفریده بود رهایی یابد‌‌. متاسفانه هر آنچه در اقتصاد کشور می‌گذرد بر اساس آزمون و خطاست و همین روند مانند سم مهلکی در اقتصاد است‌‌.
* عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی