نگاهی به نمایشگاه «زن ، آغازی از پایان» در برج آزادي

اسم نمايشگاه خيلی برايم جالب بود چون شاهد این هستیم که هر جا زني حضور دارد، زندگی به جریان می‌افتد و این ورای سن، ظاهر و هر چیز دیگری است
شاید بعضی‌ها متوجه پیام عکس نشوند اما می‌خواهم پیامی که از آن می‌گیرند «احترام» گذاشتن به زنان باشد
باید به‌اندازه خودمان قدم برداريم و باور داشته باشيم كه اين تلاش به‌اندازه خودمان تاثيرگذار بوده است
دوست دارم زن را فراتر از ظاهر ببینند. اينكه زن فراتر از فرم وفراتر از چيزي است كه در جامعه مي‌بينيم


ما سعی کرده‌ایم با محوریت زن، نمایشگاهی برگزار و دغدغه های‌مان را با نگاهی نو بيان کنیم
عطر خوش ارديبهشت آنچنان پیچیده در فضا که حتی ترافیک شلوغ ترین نقطه شهر هم خللی در این حال خوش ایجاد نمی کند. برج آزادی، پرصلابت و سفید ایستاده میان این حال خوش پر ازدحام شهر.
برج مقتدر تهران که نام مقدس «آزادی» را یدک می‌کشد، حال و هوای خوش اردیبهشتش را با دخترانی شریک شده که او را ميهمان قاب‌ عکاس‌هاي‌شان کرده‌اند؛ قاب هایی با موضوع «زن ، آغازی از پایان». پای صحبت‌های‌شان که بنشینید، تعجب خواهید کرد از قدرت کلام‌شان در خصوص موضوعی که از آن عکاسی کرده اند.
عکس‌هایی چنان صمیمي و پرقدرت که هرکدام راوی قصه ای است از غم و شادی زنان این سرزمین؛ قصه هایی که تا به حال مجالی برای بازگو کردن‌شان نبوده است و شاید هم حوصله ای برای شنیده شدن نیافته اند.
دختران جوان نمایشگاه «زن ، آغازی از پایان» با چنان صلابتی از سوژه‌های‌شان حرف می‌زنند که بي‌شك شگفت‌زده خواهید شد وقتی بفهمید که خیلی‌ از آنان هنوز در دوران جوانی به سر می‌برند و روزهای میانسالی برای‌شان فرانرسیده است. با دختران نمایشگاهی که راوی زندگی و قدرت زنان است، در خصوص هدف‌شان از برگزاری این نمایشگاه و نگاه‌شان به مفهوم زن وزندگی گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
زهرا ابراهیمی
موضوع نمایشگاه شما در خصوص زنانی است که سن بالايي دارند ولی همچنان «تحرک» دارند و زندگی را می‌توان در رفتارشان دید.
بله؛ موضوع نمايشگاه ما «زن، آغازي از پايان» است؛ يعني همه اين خانم‌هايي كه مي‌بينيد از سن بالايي برخوردارند و جوان نیستند ولی با اینکه جوان نيستند، باز مي‌توانند آغاز جديدی باشند درراه پرپیچ‌وخم زندگی.
خودت هم به اين جمله اعتقادداری كه زن يك شروع است حتی در پايان؟
بله؛ يعنی زن‌ها در هر سن و جایگاهی كه باشند، باز يك انرژی مثبت و ديد متعالی به زندگي دارند . همیشه زنده‌اند و مملو از حس زيبای زندگی هستند.
زهرا ابريشم‌كار
تابه‌حال قبل از اين به موضوع نمايشگاه، یعنی زنان سالخورده‌ای که مملو از حس زندگی هستند، فكر كرده بوديد؟
به‌طور كلي از گذشته به بانوی ايرانی وزنان فكر كرده بودم و دغدغه عكاسی از آن‌ها را داشتم ولي شرايطی برای عكاسی از اين موضوع پيش نيامده بود. وقتي موقعيتش پيش آمد، خيلي استقبال كردم. زن، همواره آغازي است كه پايانی ندارد.
دوست داريد كسانی كه عكس‌هاي‌تان را می‌بينند، چه چيزي در ذهن‌شان شكل بگيرد؟
زنان ممكن است سن‌شان زياد يا كم باشد ولی در پس هر حركتی كه مي‌كنند، داستانی هست. ما می‌خواستيم در اين عكس‌ها داستاني با پوشش‌های مختلف بسازيم؛قصه زندگي ‌اي که مملو از غم و شادی است.
مرضيه سياه‌تيری
چطور شد كه اين خانم را برای عكاسی انتخاب كرديد؟
وقتی این خانم را دیدم، از درایت و تحرکش خوشم آمد.به نظرم خانم زبلی بود؛ درعین‌حال كه اطرافش خيلی شلوغ بود، حواسش به اين بود كه كارش را درست انجام دهد. هم حواسش به محيط بود و هم تلاش مي‌كرد كارش را بی‌نقص انجام دهد.
دوست داريد كسانی كه عكس‌هاي‌تان را می‌بينند، چه چيزی به ذهن‌شان بيايد؟
دوست دارم زن را فراتر از ظاهر ببینند. اينكه زن فراتر از فرم و فراتر از چيزي است كه در جامعه مي‌بينيم. يك زن مي‌تواند خيلي قوی باشد؛ حتی در پس‌کار به‌ظاهر ساده‌ای كه انجام می‌دهد.
معصومه كاظمی
حس‌تان درباره نمايشگاه چيست؟
من خيلي از دیدن کارهای این نمایشگاه لذت مي‌برم؛ براي اينكه اين نمايشگاه يك نگاه نو به زن داشته و او را از دید ظاهری خارج كرده و یادآور شده است که زن در تمام حرکات و لحظات زندگی حرفی برای گفتن و شنیده شدن دارد.
يعنی قدرتي كه عكس‌ها دارند، براي‌تان مهم است؟
بله برای اينكه در عكس‌های ما هیچ‌کدام از زنان آرايشی ندارند، هیچ‌کدام زيبندگی ندارند كه به خاطر آن تماشای‌شان كنيد. تمام زنان عكس‌های ما، نگاهی فراتر از ظاهر دارند. در حقيقت آنان دارند آينده نگري را به ما نشان می دهند.
سحر فراهانی
نمايشگاهي برپا كرده‌ايد که موضوعش زنانی هستند که ظاهر ساده‌اي دارند اما در نگاه‌شان حس زندگی موج می‌زند.
بله ؛ ما هم مي‌خواستم بگویيم زنان در هر سني كه باشند، زندگی با دست‌هاي‌شان به جريان می‌افتد و اين مهم نيست كه ظاهرشان هميشه مدرن باشد يا جوان باشند. آنان همیشه مي‌توانند تاثيربگذار ند وزندگی در دست‌هاي‌شان به جريان بيفتد. زندگی می‌تواند از خیال‌های یک زن آغاز شود.
راجع به خيال‌های زن حرف می زنيد؛ دوست داريد كسی كه عكس‌تان را می‌بيند، چه چيزی به ذهنش برسد؟
دوست دارم كسی كه عكسم را می بيند به قدرت و تاثيرگذاری زن در هر سنی پی ببرد. درست است كه من وقتی جوانم می‌توانم تاثيرگذار باشم ولی اين دليل نمي‌شود كه وقتی پير شدم زندگی برایم متوقف شود. زن آغاز هر پايان است؛ يعنی هر جا تمام می‌شود باز شروع دوباره‌اي دارد.
سعيده بياتی
خودت به‌عنوان و سوژه این نمایشگاه اعتقادداری؟
بله ؛ اسم نمايشگاه خيلی برايم جالب بود چون شاهد این هستیم که هر جا زني حضور دارد، زندگی به جریان می‌افتد و این ورای سن، ظاهر و هر چیز دیگری است.
دوست داريد اگر كسی نمايشگاه شمارا ديد و رفت چه چيزی از آن در ذهنش بماند؟
اينكه همه انسان‌ها باهم برابرند و در هر سن، ظاهر و جنسيتي برای گردش چرخ زندگی با يكديگر تلاش می‌کنند.
زهرا حسین پور
در صحبت‌های‌تان شنیدم که مدام از «حس زندگی»در عکس‌تان حرف می‌زدید؛علت خاصی دارد؟
سوژه من غم بزرگی داشت؛ دخترش را ازدست‌داده بود و من می‌خواستم نشان دهم زنان در بدترين شرايط هم می‌توانند «زندگی» را معنا ببخشند.
دوست داريد وقتی عكس را می‌بينند، چه چيزی به ذهن‌شان خطور كند؟
اينكه زن دارد در ناباورانه‌ترين حالت ممكن زندگی‌اش را می‌گذراند و به چيزهايی فكر می‌كند كه ممكن است دوباره از نو بسازد.
زينب نيكيان
چرا اين سوژه را انتخاب كرديد؟
زيرا مفاهيمي داشت كه ازنظر خودم بسيار جالب بود. سوژه، نمادی از يك خانم است كه در زنده نگه‌داشتن روح زندگي تلاش و جديت داردو به نظرم این قشنگ‌ترین معنای «زن» است.
جالب است که سوژه شما برخلاف بقیه عکس‌ها جاندار نیست و مانکن است.
بله؛ از قصد خواستم با یک سوژه بی‌جان زندگی را به نمایش بگذارم چون مفهوم زن به هر چیزی حس «زندگی» القا می‌کند. شما ببینید سوژه من به‌ظاهر جان ندارد اما زنانگی‌اش، قدرتش و حتي حسی که به مخاطب القا می‌کند، زنده است.
کیمیا نیکویی
در یک نگاه اجمالی به نمایشگاه، متوجه تفاوت عکس شما با بقیه آثارمی‌شویم.ترکیب متناقض و جالبی را به تصویر کشیده‌اید که قاب متفاوتی از سایر عکس‌ها خلق کرده است. چگونه به این ترکیب رسیدید؟
من همیشه دغدغه موضوعات مربوط به زنان را داشته و دارم.اینکه علاوه بر محدودیت‌هایی که با آن مواجه هستند با فشارهایی روبه‌رو می‌شوند که از آن‌ها می‌خواهد تظاهر به رفتار و کارهایی کنند که شاید به آن علاقه یا اعتقاد نداشته باشند و ممكن است به‌واسطه همین فشارها از خیلی علایق‌شان هم منع ‌شوند. این حس اجبار،تناقض‌های زیادی در زندگی زنان به وجود آورده که بسيار آزاردهنده است. آدم‌ها براي خوب بودن معياري گذاشته‌اند که دیگران را با آن می‌سنجند ولي من مي‌خواستم خط‌ها را بشكنم و به‌طور مثال نشان دهم زن مسنی كه لاك مي‌زند یا آرایش می‌کند، هنجارشکنی نكرده و خط قرمزها را نشكسته بلکه تنها کاری را انجام داده که دلخواهش است و قرار نیست برای آن مواخذه شود.عکس من ترکیبی از فشارهاي جامعه و رفتارهاي دلخواه هر فرد است.
فكر می‌كنيد مخاطبی که عکس را می بيند‌، اولين چيزی كه به ذهنش می‌رسد چيست؟
شاید بعضی‌ها متوجه پیام عکس نشوند اما می‌خواهم پیامی که از آن می‌گیرند «احترام» گذاشتن به زنان باشد؛ با هر عقیده، رفتار و باوری که دارند.پیامی که به زن‌ها می‌گوید لازم نيست به چیزی تظاهركنی كه نيستی.
محوریت نمايشگاه شما عکاسی از خانم‌هاي مسن است؛ فكر مي‌كنيد زنان جوان هم با موضوعی که عکس شما روایت می‌کند،درگیر هستند؟
البته؛ این موضوع مي‌تواند به تمام زنان تعميم داده شود. حتي آقايان هم مي‌توانند اسیر این خط‌کشی‌های نا به‌جا شوند ولی به نظرم برای خانم‌ها خیلی بیشتر و عمیق تراست.
فكر مي‌كنيدمی‌توانید به اندازه خودتان در تغيير شرايطي كه گفتيد، تاثيرگذار باشید؟
بله فكر مي‌كنم مي‌توانم. شايد همين عكس در اين نمايشگاه كوچك، ذهن كسي را درگير کند که وقتی پایش را از نمایشگاه بیرون گذاشت با خودش بگوید چرا شرایط برای زنان این‌گونه است و من چه‌کاری می‌توانم برای بهبودش انجام دهم! این نمایشگاه حتی اگر به اندازه زدن جرقه‌ای در ذهن چند نفر تاثیرگذار باشد، به نظرم رسالت خودش را انجام داده است.
چيز جالبي كه در عكس شما وجود دارد، اين است كه اثرتان فقط يك قاب تصویری نيست،روایتی است که می‌توان رد آن را در خیلی از چالش‌هایی که زنان جامعه با آن مواجه هستند، مشاهده كرد؛ مانند ازدواج خانم‌های مسن.
بله؛ این موضوع و همین یک قاب را می‌توان به خیلی از جنبه‌های زندگی زنان تعمیم داد؛ به عنوان مثال در خصوص همين بحث ازدواج كه به آن اشاره كرديد، شاهدیم مردي كه طلاق گرفته و مي‌خواهد دوباره ازدواج كند، خيلي راحت‌تر مي‌تواند اين كار را انجام دهد تا زني كه طلاق گرفته و قصد شروع زندگی مشترک جديدي دارد. برایم مهم است که زنان در هر سن و موقعیتی تجربه زیست در شرایط انتخاب آزاد را داشته باشند و بتوانند با قلب‌شان زندگی کنند نه با محدودیت‌ها و چارچوب‌هایی که جامعه برای‌شان تعریف‌ كرده؛ بخش بزرگي از لذت‌های زندگي ،لذت انتخاب‌های آزاد است.
نقاشي هم كار مي‌كنيد؛ تا به حال ‌به این فکر کرده‌اید که این موضوع را در نقاشی هم دنبال کنید؟
بله؛ البته نقاشي مفهوم جسورانه‌تری برایم دارد ولی بعضی از موضوعات را با عكس راحت‌تر می‌توان نشان داد. چون عکس،تصویری از واقعيت است و ذهن بيننده را درگير می‌کند. در حقیقت عكاسي مستند است و نمونه بيروني دارد. مخاطب می‌فهمد كه اين زن واقعادر جامعه هست و زندگي مي‌كند.
دوست داری سوژه و مفهوم «زنان» را در عکس‌هایت ادامه دهی؟
بدون شك بله؛آن‌قدر مشكلات زنان پررنگ است كه دیگرکسی نمي‌تواند بگويد من نمي‌بينم یا کار کوچکی که انجام دادم، کافی بوده است؛ نمونه‌اش ممنوعيت حضور زنان در استاديوم‌هاست. اين سوژه براي زنان (در هر طبقه و قشري) بسيار ملموس است و همه مي‌توانند آن را درك كنند. حقوق همجنسانم برایم خیلی اهمیت دارد و به‌شدت دوست دارم در این زمینه کارکنم. ‌بخشی موضوع رفتن به ورزشگا‌هاست و ‌بخشی هم حق طلاق است و همچنين مسافرت‌هايي كه آنان نمي‌توانند بدون اجازه پدر يا شوهرشان بروند.
فکر می‌کنی با «هنر» می‌توان به بهبود این اوضاع کمک کرد؟
بله؛ هنر مي‌تواند كمك كند. من وقتي اين كار را انجام مي‌دهم، با خودم نمي‌گويم الان مي‌توانم همه‌چیز را تغيير بدهم ولي خب مي‌شود به‌اندازه خودت موثر باشي و بقيه را هم تشويق كني. بعضي‌ها وقتي آزادي یاحقی را ندارند، وقتي با نداشتنش مشكلي احساس نكنند، براي ساير افراد هم تلاشي نمي‌كنند. به عنوان مثال همین موضوع رفتن به ورزشگاه‌ها برای من دغدغه نیست و به فوتبال هم خیلی علاقه‌اي ندارم ولی وقتی می‌بینم دختران وزنانی هستند که این موضوع برای‌شان مهم است اما از آن محرومند، باعث می‌شود بی‌تفاوت نباشم و اين، ناخودآگاه دغدغه من نيز می‌شود.باید به‌اندازه خودمان قدم برداريم و باور داشته باشيم كه اين تلاش به‌اندازه خودمان تاثيرگذار بوده است.
سحر برخورداری
سوژه نمایشگاه چه حسی را به شما القا می‌کند؟
زن‌ها در جامعه خیلی تحت‌فشار هستند و از بسیاری آزادی‌های فردی محروم شده‌اند. بيشتر عکس‌های این نمایشگاه به زنانی می‌پردازد که با تمام وجود تاثیرگذار هستند و به محیطی که در آن زندگی می‌کنند، حس زندگی القا می‌کنند. زنان نمایشگاه ما، زنانی هستند که چین‌وچروک صورت‌شان راوی قصه‌های بی‌نظیری است که شاید تا به حال برای بازخوانی آن‌ها حوصله نكرده‌ايم.
تصمیم دارید در آینده نيز با این محوريت عکاسی کنید؟
بله البته؛ چون موضوعات مربوط به زنان همیشه از دغدغه‌های من بوده است. با اين حال اگر دوباره بخواهم نمایشگاهی در این خصوص بگذارم، بیشتر به مباحث مربوط به حقوق زنان دقت خواهم کرد و مواردي را در اين خصوص نشان خواهم داد.
زهرا هندی
تعداد عكس‌هاي شما در این نمایشگاه زياد است. دل‌تان می‌خواهد کارهای‌تان چه مفهومی را به مخاطب القا کند؟
زن، سوژه دلخواه من در عکاسی است. زنان نمایشگاه ما،زنانی به‌شدت اثرگذار هستند. به حدي كه وقتی به قاب عکس‌ها نگاه می‌کنید، ناخودآگاه حس قدرتِ وصف‌ناپذیري به شما القا مي‌شود. برایم مهم بوده و هست که قدرت زنان و این سرآغاز زندگی بودن‌شان در خاطر هر مخاطبی حک شود.
باز هم در این خصوص عکاسی خواهد کرد؟
البته که این راه را ادامه خواهم داد. عکاسی از زنان،عکاسی از زندگی و قدرت است.
حديث دری
حس‌تان نسبت به اين نمایشگاه به‌ویژه عکس خودتان چيست ؟
خیلی دوستش دارم چون سوژه، يك بانوي ايراني است كه زحمتكش و سختي‌كشيده بود وتجربه‌هاي زيادي داشت.
دوست داريد آدم‌هايي كه عكس را مي‌بينند، چه چيزي به ذهن‌شان برسد؟
حس مادرانه و آرامش.
بازهم از زنان و مسائل مربوط به آنان عکاسی خواهید کرد؟
البته؛ چون به نظرم دنیای زنان دنیای بسیار زیبا و ویژه‌ای است که هنر می‌تواند روایتگر خوبی برای آن باشد.
زهرا خلجی
محوریت نمایشگاه شما «زن» است. نمایشگاهی که سعی کرده است این بار نگاه جديد و ویژه ای به موضوع زنان داشته باشد.
بله همین‌طور است. ما سعی کرده‌ایم با محوریت زن، نمایشگاهی برگزار و دغدغه های‌مان را با نگاهی نو بيان کنیم. زنان هر کدام روایت خاص خودشان را از جامعه، زندگی و حس‌هایی که تجربه می‌کنند، دارند و این روایات هرکدام قصه منحصر به فردي است که نیاز به شنیده شدن دارد.ما تلاش کردیم با عکس‌های‌مان راوی بخش کوچکی از این قصه‌ها باشیم.
فکر می کنید تا چه حد موفق به انتقال پیام‌تان به مخاطبان شده اید؟
من به قدرت اثرگذاری به‌گونه‌اي نگاه می‌کنم که حتی کوچک‌ترین مقدار آن نیز قابل تامل است. موضوعات مختص زنان بسیار جای کار دارد و هنر می تواند به خوبی رسالت خود را در این باره انجام دهد.امیدوارم در آینده هم بتوانیم نمایشگاه‌های دیگری برگزار و ابعاد دیگری از این قصه ها را بيان کنیم.
«زن، آغازی از پایان» در برج آزادی
نمایشگاه گروهی عکس با عنوان «زن، آغازی از پایان» از 21 اردیبهشت در نگارخانه آیینه برج آزادی برپا شده است.این نمایشگاه توسط هنرجویان آموزشگاه عکاسی و تصویربرداری قطره، زیر نظر مهناز مظاهری (متخصص عکاسی) برگزار شده است. در این نمایشگاه آثاری از سحر برخورداری، زهرا خلجی، کیمیا نیکویی، سحر فراهانی، سعیده بیاتی، زینب نیکیان، آیدا نوشیروانی، زهرا ابراهیمی، زهرا حسین پور، زهرا ابریشم کار، زهرا هندی، حدیثه دری،مرضیه سیاه‌تیری و معصومه کاظمی با موضوع بانوی ایرانی در معرض دید عموم قرار گرفته است.اين نمایشگاه گروهی از 21 تا 28 اردیبهشت، در نگارخانه آیینه برج آزادی بر پاست و علاقه‌مندان می‌توانند همه روزه به جز شنبه‌ها از ساعت 9 تا 17 از آن بازدید کنند.
عکس هایی که در ادامه می بینید، از زاویه نگاه دوربین بیتا حمزه گرفته شده است.