خروج آمریکا از برجام، میراث فرهنگی را آزار می‌دهد؟ میراثِ برجامی

گروه ایرانشهر: «خروج آمریکا از برجام»؛ این خبری است که در چندین روز گذشته بیشترین بازتاب را در رسانه‌های داخلی و خارجی داشته است. خبری که به دنبال آن حرف از موج جدید تحریم‌ها نیز به میان آمده است. تحریم‌هایی که می‌تواند تاثیراتی بر شاخص‌های حیاتی حوزه‌های مختلف از اقتصاد گرفته تا فرهنگ و هنر بگذارد. میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نیز از این تاثیرات بی‌نصیب نیستند. تحریم‌ها می‌تواند صنایع دستی را با چالش در صادرات و گردشگری را با چالش سرمایه‌گذار خارجی و گردشگر ورودی و میراث فرهنگی را با چالشی بزرگ‌تر یعنی «جلوگیری از بازگشت الواح هخامنشی به ایران» مواجه کند. اما معاون رئیس جمهوری معتقد است که وضعیت امروزِ برجام، تاثیر چندانی بر حوزه‌های تحت پوشش سازمان میراث فرهنگی ندارد، چون آمریکا ۴۰ سال است این وضعیت را ایجاد کرده و میراث فرهنگی راه خود را می‌رود.
جامعه گردشگران ایران هنوز مصوبه کنگره آمریکا درباره سفر به ایران را فراموش نکرده‌اند. مصوبه‌ای که در پی اجرای آن گردشگران ۳۸ کشور اگر در ۵ سال اخیر یعنی از ماه مارس ۲۰۱۱ به بعد به کشورهای سوریه، عراق، ایران و سودان سفر کرده باشند، برای ورود به آمریکا با محدودیت‌هایی مواجه می‌شوند و باید اگر تا پیش از این بدون ویزا به آمریکا می‌رفتند، اکنون ویزا بگیرند. در آن زمان عده‌ای از فعالان گردشگری در ایران این مصوبه را «تحریم گردشگری ایران توسط آمریکا» قلمداد کردند و از تاثیر این مصوبه بر کاهش گردشگران خارجی در ایران سخن گفتند. گرچه این مصوبه پس از برجام در کنگره آمریکا به تصویب رسید اما جدایی آمریکا از برجام و تحریم‌هایی که می‌تواند در ماه‌های آینده از سوی این کشور برای ایران وضع شود شاید بتواند رونق گردشگری ایران را که پس از برجام به ثمر نشسته است را به عقب برگرداند. تاثیر تحریم‌ها بر اقتصاد ایران می‌تواند سرمایه‌گذاران گردشگری را با چالش مواجه کند و آنها را از سرمایه‌گذاری در گردشگری ایران منصرف کند. علاوه بر این تحریم‌های اقتصادی شاید بتواند صادرات صنایع دستی را که به تازگی خبرها و آماری از افزایش آن به گوش می‌رسید را با چالش دوباره مواجه کند یا شاید بازگشت چندین محموله تاریخی ایران که به هر روشی از ایران خارج شده بودند را با مشکل مواجه کند. قطعا ماجرای پر فراز و نشیب باز پس گیری الواح هخامنشی در خاطره بسیاری از ایرانیان باقی مانده است. الواحی که حتی علیرغم رای مثبت دادگاه آمریکایی برای بازگرداندن محموله‌ الواح هخامنشی به نفع ایران حالا بعد خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام، بیم آن می‌تواند برود که علاوه بر توقف یک‌باره بازگشت این نوع از آثار تاریخی به کشور، امیدها برای بازپس‌گیری الواح هخامنشی نیز به ناامیدی تبدیل شود. تمام این بیم‌ها و هراس‌ها اما از نظر علی‌اصغر مونسان، رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بی‌جا است.
او به ایسنا می‌گوید: احساسم این است که با وجود اتفاقات رخ داده در «برجام» در این حوزه‌ فرهنگی کشور شرایط جدیدی ایجاد نمی‌شود. آمریکا از حدود ۴۰ سال قبل این وضعیت را برای ما ایجاد کرده است. وی با بیان این‌که خوشبختانه موضوعات فرهنگی قدری از این مباحث - برجام - دور بوده‌اند، ادامه می‌دهد: این یعنی مباحث این‌چنینی قبلا روی حوزه‌ ما تاثیر زیادی نداشته است، بنابراین امیدواریم در آینده هم در حوزه‌های فرهنگی تاثیرگذار نباشد. مونسان با بیان این‌که میراث فرهنگی موضوعی نیست که دستاوردی از بخش‌های سیاسی و اقتصادی باشد، می‌گوید: بالاخره ما همان روند سابق را در پیگیری بازگشت آثار تاریخی به کشور ادامه خواهیم داد واگر پرونده‌ای در سطح بین‌المللی هست، با همان روند و قدرت ادامه می‌دهیم تا اگر اشیایی از کشورمان در دیگر کشورها است، به ایران برگردانیم.
رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در ادامه در پاسخ به این پرسش که گردشگری چه میزان تحت تاثیر برجام قرار می‌گیرد، نیز توضیح می‌دهد: اگر گردشگری را از نقطه صفر در نظر بگیریم، می‌توانیم بگوییم این صنعت تحت تاثیر است، اما باید بدانیم که این شرایط از گذشته نیز بوده است. یعنی ورود آمریکا برای ما محاسنی ایجاد نکرد که خروجش برای ما مشکل ویژه‌ای ایجاد کند. وی تاکید می‌کند: امیدواریم بخش گردشگری هم زیاد تحت تاثیر نباشد. به نظر می‌آید امکانات درونی ما مهم‌تر است.
او با بیان این‌که در این شرایط باید در مورد ارز فکری کرد، ادامه می‌دهد: مکاتبات و پیگیری‌های لازم را تا کنون انجام داده‌ام. می‌دانم که دوستان ما در حوزه بانک مرکزی و درون دولت موضوعات متعددی را دارند اما بخش گردشگری به ویژه گردشگری خارجی اهمیت دارد. در زمان ورود گردشگر خارجی به کشور برای تبدیل ارز آن حتما تدبیری اندیشیده شود. وی با اشاره به پیگیری‌هایش با آقای سیف،‌ مسئول بانک مرکزی و آقای نهاوندیان، معاون اقتصادی رئیس جمهوری در این زمینه اظهار می‌کند: نقد در کشور ما کار نمی‌کند. این یک نقطه منفی برای بحث گردشگری ماست. ما نباید یک نقطه منفی دیگر به آن اضافه کنیم. تبدیل ارز نباید به یک دغدغه برای گردشگری خارجی تبدیل شود. بنابراین اگر بتوانیم در کشور اقدام به موقع انجام دهیم به نظر می‌آید حوزه گردشگری هم مانند بحث میراث فرهنگی از این تلاطم‌ها در امان بماند.