مردم تاوان ناکارآمدی مسوولان را می‌دهند

امیر واعظی آشتیانی* - جای تعجب است که چرا در گام‌های نخستین برجام هیچ ضمانت اجرایی برای نقض‌کنندگان این معاهده در نظر گرفته نشده بود تا حالا ظریف در پی کسب آن نباشد. این در حالی است که انتظار می‌رود معاهدات بین‌المللی از منظر حقوقی تمامی وجوه را در نظر بگیرند تا هیچ آسیبی متوجه طرفین حاضر در معاهده نشود.
ایالات متحده آمریکا اما از برجام خارج شد و هیچ تنبیه بین‌المللی برای این عملکرد در نظر گرفته نشده است. نکته نگران‌کننده در شرایط فعلی فقط آمریکا نیست بلکه این احتمال وجود دارد که هر یک از دیگر اعضای برجام به هر دلیل منطقی یا غیر‌منطقی تصمیم به خروج از این معاهده بگیرند و این روند مسایل حقوق بین‌الملل را دچار تزلزل می‌کند. همچنین سفرهای اروپاییان به آمریکا به روشنی نشان‌دهنده این موضوع است که نگرانی درباره تضعیف حقوق بین‌الملل همچنان در اروپا وجود دارد.
از همین رو است که تلاش جامعه جهانی به سویی می‌رود که توافقات بین‌المللی را حفظ کرده و در راستای توجه به معاهدات بین‌المللی قدم برداشته شود. اما نکته قابل توجه و مهم در حال حاضر موقعیت ایران پس از برجام است؛ این موضوع که آیا برجام به قوت خود با‌قی خواهد ماند یا مسایل بین‌المللی منجر به آن خواهد شد که اقتصاد ایران دچار چالش‌های جدی شود یا ایستادگی خود را حفظ می‌کند.
نقطه حیاتی در پی تحریم‌های بین‌المللی توانمندی‌های داخلی هر کشور و میزان وابستگی آن به کشورهای بین‌المللی است. خودکفایی در عرصه کالاهای اساسی و استراتژیک منجر به آن خواهد شد که تحریم‌ها کمترین آسیب را به کشور وارد کند و تولید و اشتغال داخلی میزان امید و آرامش اقتصادی جامعه را حفظ کند و حتی بالا ببرد.


به هر روی نمی‌توان منکر این موضوع شد که هیچ کشوری نمی‌تواند اطراف خود دیوار کشیده و رابطه‌اش را با جهانیان به کمترین میزان کاهش دهد اما این روند ناقض اهمیت خودکفایی داخلی کشورها نیست. ایالات متحده و چین نیز به عنوان اقتصادهای بزرگ جهان از این موضوع به سادگی گذر نکرده و با وجود همه توانایی‌های خود در مبادلات بین‌المللی، خودکفایی داخلی را در مسیر اشتغال و تولید اجرایی می‌کنند.
توجه به توانایی‌های داخلی اما سالیان سال است که به دلیل بی‌توجهی مدیران و دولت‌های مختلف نادیده گرفته می‌شود و هر روز امکانات بالقوه کشور هدر رفته و علف‌های هرز نادانی و بی‌توجهی به توسعه بیشتر و بیشتر می‌شوند. در طول چهار دهه گذشته به دلیل ناکارآمدی برخی مدیران فرصت‌های طلایی از دست رفته اند و حاصل آن موضوعی نبوده است مگر وابستگی بیشتر به کشورهای دیگر. اگر در ارتباط با تولید داخلی برنامه‌ریزی‌های کافی انجام می‌شد امروز تحریم‌ها کشور را دچار آسیب‌های جدی نمی‌کرد و مردم تاوان عدم برنامه‌ریزی مدیران را پرداخت نمی‌کردند. متاسفانه برنامه‌های اقتصادی کشور به شکل روزمره ارائه می‌شود و این روزمرگی موجب افزایش چالش‌های داخلی می‌شود. مردم مطالبات بر‌حقی دارند که نادیده گرفته می‌شود و حال بعد از چالش‌های برجام باید در انتظار تبعات بعدی عدم برنامه‌ریزی در سیاست‌های دولت‌ها یکی بعد از دیگری باشیم.
* مدیرعامل اسبق شرکت شهرک‌های صنعتی ایران
v.ashtiani37i@yahoo.com