برهم خوردن معادلات سیاسی عراق

مانا اسکویی* - در دوران صدام، مانند بسیاری از حکومت‌های استبدادی، از انتخابات به عنوان ابزاری برای وجاهت‌بخشی به قدرت استفاده‌ می‌شد و به طور معمول مرد همه کاره عراق با دست‌کم 95 درصد آرا به عنوان رییس‌جمهور برگزیده می‌شد.
با وجود اینکه همگان می‌دانستند چنین انتخاب و چنین آرایی، واقعیت ندارد و اکثر قریب به اتفاق کسانی که پای صندوق می‌رفتند یا از گماشتگان درگاه بودند یا از سر ضرب و زور و ترس به چنین کاری تن داده بودند‌ اما نه‌تنها در عراق که در خیلی از کشورهای غیردموکراتیک، این نوع انتخابات رایج بود و به شدت هم از سوی دستگاه‌های تبلیغاتی، در بوق و کرنا دمیده می‌شد.
پس از سقوط صدام و به ویژه پس از خروج آمریکایی‌ها از عراق، شرایط اجتماعی، سیاسی و اقتصادی عراق به گونه‌ای پیش رفت که اختلاف و مرزبندی‌های مذهبی- نژادی بر سیاست و اقتصاد این کشور سایه انداخت که پیامد آن هم در انتخابات پارلمانی مشهود بود.
با حضور و سلطه داعش بر عراق، اما کار به جایی رسید که نه‌تنها از انتخابات خبری نشد که حاکمیت و استقلال سیاسی کشور هم با خطر نابودی روبه‌رو شد.در این رهگذر‌ اما پس از خلاصی از دست داعش، نقش بازیگران منطقه‌ای و جهانی در مبارزه با تروریسم، توقع برای مشارکت در آینده عراق را بالا برد؛ امری که حتی نزد سیاستمداران کشور گسترش یافت تا جایی که العبادی به عنوان سند شایستگی خود، از تلاش در دوران نخست‌وزیری‌اش در مبارزه با داعش‌ در انتخابات اخیر مایه می‌گذاشت.نخستین انتخابات پس از داعش در شرایطی در عراق برگزار شد که معادلات سیاسی- مذهبی کشور در حال تغییر بود تا جایی که مقتدا صدر، که روزگاری از مهره‌های مهم گروه سیاسی به حساب می‌آمد،‌ با 180 درجه‌ چرخید و حزبی راه انداخت که از چپی‌ و لائیک‌ و مستقل در کنار شیعیان در آن قرار گرفتند.عدم شرکت 55 درصد واجدین شرایط در انتخابات اگرچه از نوعی سرخوردگی سیاسی نزد مردم خبر می‌دهد‌ اما صدرنشینی حزب صدر و به تبع آن حضور پر‌قدرت او در صحنه آینده سیاسی عراق‌ به طور قطع معادلات سیاسی را به هم می‌ریزد که می‌تواند در چگونگی قدرت‌گیری بازیگران داخلی و خارجی در عراق و منطقه اثر‌گذار باشد.


*تحلیلگر سیاسی
osk.ma@yahoo. com