روزنامه ابتکار

گزارش «ابتکار» از بخشنامه جدید سازمان حفاظت محیط‌زیست و واکنش مردم به آن می‌نویسیم «گرد و غبار» می‌خوانیم «ریزگرد»

زهرا داستانی
ریزگرد یا گرد و غبار؟ این چالش جدیدی است که مسئولان وزارت بهداشت از این به بعد در اطلاعیه‌ها، اخبار یا حتی سخنرانی‌های شان با آن روبه‌رو هستند، چالشی که به نظر می‌رسد دامان سایر نهادها و سازمان‌های دولتی را نیز بگیرد. این چالش را رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست به وجود آورده است. گرچه او دلیلی برای این تصمیم خود ارائه نکرده اما به نظر می‌رسد این تاکتیک واژگانی برای کاهش استرس و نگرانی افکار عمومی از وقوع این پدیده اتخاذ شده باشد. تصمیمی که در همین ابتدا با واکنش مردم و حساس شدن افکار عمومی نسبت به واژه «ریزگرد» همراه بوده است. اما آیا این تاکتیک می‌تواند به آرامش عمومی کمک کند؟ کارشناسان می‌گویند این تاکتیک نه تنها نتیجه عکس دارد بلکه مردم پس از مدتی از «گرد و غبار» نیز هراسان خواهند شد و آن زمان است که باید به دنبال واژه دیگری برای این پدیده بود.
نزدیک به 17 سال است که خوزستان با پدیده‌ای زیست محیطی مواجه است، پدیده‌ای به نام ریزگرد که حالا نامش را به گرد و غبار تغییر داده‌‌اند. خوزستان تقریبا از سال 1380 میزبان این پدیده خاک آلود بوده، پدیده‌ای که نفس‌ها را تنگ و زندگی را برای خوزستانی‌ها جهنم کرده است. اما از سال ۸۵ تا به امروز که این مهمان در خوزستان ماندگار شده، جز آسمان خاکستری، نفس تنگ و بوی خاک خاطره‌ای در ذهن خوزستانی‌ها به یادگار نگذاشته است. گرد و غبار اما تنها به مهمانی در این استان بسنده نکرده است. این پدیده شوم یک به یک استان‌های ایران را فتح می‌کند و جلو می‌رود، بدون آنکه اقدامات مسئولان بتواند سد راه آن باشد. حالا اما رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست راه تازه‌ای را برای مقابله با این پدیده یافته است. او در نامه‌ای که به امضای حسین کشاورز، مشاور وزیر و مدیر کل حوزه وزارتی رسیده به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و چندین معاونت آن از جمله معاونت بهداشت، معاونت امور اجتماعی، معاون تحقیقات و فناوری، مشاور رئیس و مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی، مشاور وزیر و مدیر کل دفتر بازرسی ارزیای عملکرد و پاسخگویی به شکایات وزارت بهداشت ابلاغ کرده است که از بکار بردن واژه ریزگرد خودداری و از واژه «گرد و غبار» را استفاده کنند.
این ابلاغیه که به نظر می‌رسد دامان سایر ارگان‌ها، نهادها و سازمان‌ها و حتی رسانه‌ها را نیز بگیرد با واکنش کاربران شبکه‌های اجتماعی همراه بوده است. آنها گاهی با زبان طنز نوشته‌اند: «زین پس به جای واژه غریب و نامانوس ریزگرد از واژه گرد و غبار استفاده می‌کنیم. حالا خوزستانی‌ها راحت‌تر نفس می‌کشند.» شازده کوچولو نوشته: «سازمان محیط زیست به وزارت بهداشت نامه زده که اینهایی که تو هواست ریزگرد نیست، بلکه گرد و غباره، قبلا هم نماینده‌ای در مجلس گفته بود اتفاقی که برای صندوق ذخیره فرهنگیان رخ داده اختلاس نبوده بلکه بدهی بانکیه. یعنی تا کی می‌خواهیم همه چیز را ساده سازی کنیم.» سارا اما نوشته است: «حالا واقعا از نظر علمی ریزگرد با گرد و غبار فرقی داره یا نه؟» این سوالی است که اسماعیل کهرم، فعال محیط‌زیست در گفت‌وگو با «ابتکار» به آن پاسخ داده است.


ریزگرد یا گرد ریز؟
او پاسخ خود را با شعری از هاتف اصفهانی آغاز می‌کند: «سه نگردد بریشم ار او را، پرنیان خوانی و حریر و پرند» یعنی اگر ابریشم را پرنیان خطاب کنیم یا حریر و پرند ابریشم سه تا نمی‌شود. این شعر حکایت «ریزگرد» و «گرد و غبار» است. اگرچه در زبان انگلیسی‌ چند کلمه از جمله «dust» یا «air bur- practice» برای این پدیده به کار می‌رود اما هدف بیان موادی است که به دو دسته آلی و معدنی تقسیم می‌شود و اگر اندازه آن زیر 2 و نیم میکرون باشد باعث خفقان می‌شود و جای محل آزاد شدن کربن دی اکسید و جذب اکسیژن را در هنجره انسان می‌گیرد و باعث تنگی نفس و آسم در انسان می‌شود. او می‌گوید: ما با پدیده علمی طرف هستیم که کلمه «ریز» با دلیل و برهان به آن چسبیده است. این فعال محیط زیست در واکنش به مصوبه سازمان حفاظت محیط زیست می‌گوید: این مصوبه ارزش کاغذی که بابت آن حرام می‌شود را ندارد. شما با تغییر نام یک پدیده شوم نمی‌توانید ماهیت آن را تغییر دهید. پاک کردن صورت مسئله، مسئله را حل نمی‌کند. کهرم می‌گوید: ما با کلمات می‌جنگیم به جای جنگ با ریزگردهایی که مردم را خفه می‌کند. شنیدن واژه ریزگرد که از روز اول مردم را به اختناق و استرس نمی‌انداخت اما حالا که تداوم یافته و چندین سال بدون آنکه فکری به حالش کنند، ادامه پیدا کرده به پدیده‌ای وحشتناک تبدیل شده است اما بعد از مدتی همان حساسیتی که نسبت به کلمه «ریزگرد» به وجود آمده متوجه گرد و غبار می‌شود.
«ریزگرد»، مصداق تشویق اذهان عمومی
«ریزگرد» خط‌های قرمز را رد کرده است اما این بار نه خط قرمز روی تابلوی کیفیت هوا را. «ریزگرد» واژه منشوری این روزهای محیط زیست ایران جای خود را به گرد و غبار داده تا شاید بتواند تنفس، امنیت، آرامش و زندگی را به خوزستان و سایر استان‌های درگیر این پدیده برگرداند. ریزگرد از واژه‌های اداری وزارت بهداشت که در طی سال‌های گذشته با آمارهای بیماران سرطانی، تنگی نفس و آسم همراه بوده فیلتر می‌شود تا شاید اعداد از اینکه هست بالاتر نرود. اما فارغ از اینکه این کار می‌تواند ساده سازی یک پدیده باشد یا برای آرامش مردم این سوال مطرح می‌شود که آیا این کار تبعات مثبتی برای جامعه دارد یا اثری سوء؟
انقلاب واژگانی چه اثری بر امنیت اجتماعی دارد؟
نادر صادقیان، جامعه‌شناس در گفت‌وگو با «ابتکار» از قول مولانا شعری می‌خواند: «اختلاف خلق از نام اوفتاد، چون به معنی رفت آرام اوفتاد» او می‌گوید» آیا با بازی الفاظ می‌توانیم آمار مبتلایان به سرطانی که ریزگردها مسببش بودند را کم کنیم؟ یا می‌توانیم جلوی سیل مهاجرت از خوزستان را بگیریم. مسئولی که قائل به انقلاب واژگانی است اول دلیل آن را بگوید؟ مثل این است که ما مخاطب‌ها وظیفه سر تکان دادن و تایید کردن و چشم گفتن را به مسئولان داریم. آیا با طرح این مسئله حل مسئله نیز خواهیم داشت؟
صادقیان ادامه می‌دهد: بر فرض آنکه ما به «ریزگرد» بگوییم «گرد و غبار»، آیا همین گرد و غبارهایی که طبق اعلام رسمی 70 برابر حد مجاز است خطرناک نخواهند بود؟ آیا در این زمان نباید از گرد و غبار هم ترسید؟ او در پاسخ به این سوال که آیا این تاکتیک‌هایی می‌تواند به آرام کردن اذهان عمومی کمک کند می‌گوید: این تاکتیک‌ها حتی اگر برای آرام کردن افکار عمومی و حفظ امنیت باشد نتیجه عکس دارد و مخاطب تنها آن را توهینی به شعور خود می‌داند و حتی اعتماد عمومی را از مسئولان سلب می‌کند. به اعتقاد او اگر مسئولان کاری برای محیط زیست و معضلات آن در ایران نکنند کم‌کم واژه‌هایی که با محیط‌زیست پیوند دارند به واژه‌های امنیتی تبدیل می‌شود.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) جنگ رسانه‌ای در فضای موشکی (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
رئیس بانک مرکزی هدف تحریم های جدید ایالات متحده آمریکا سیف را تحریم کرد وزیر امور خارجه برای تکمیل ایزنی های برجامی به بروکسل رسید تور برجامی ظریف مسعود اطیابی کارگردان فیلم «تگزاس» در گفت‌و‌گو با «ابتکار»: مردم زوج سازی و مثلث سازی را دوست دارند علیرضا صدقی دوگانه ایران در عراق «ابتکار» از خیز بهارستان نشینان برای تصاحب کرسی های بیشتر هیات رئیسه مجلس در سال سوم گزارش می دهد گزارش «ابتکار» از بخشنامه جدید سازمان حفاظت محیط‌زیست و واکنش مردم به آن می‌نویسیم «گرد و غبار» می‌خوانیم «ریزگرد» تشکل های اصلاح طلب دانشجویی فصل جدیدی از فعالیت خود را آغاز می کنند؟ اتحادیه‏های صبورهمچنان درمحاق انتظار «ابتکار» وضعیت بازار کالاهای ضروری سبد معیشت خانوارها در ماه رمضان را بررسی کرد چرخه تکراری سبد کالاهای رمضانی «ابتکار» نتایج انتخابات پارلمانی عراق را در گفت‏وگو با پژوهشگر ارشد مسائل خاورمیانه بررسی کرد: آذری جهرمی از فاز جدید فیلترینگ به بهانه مشکلات امنیتی vp- ها خبر داد فیلتر فیلترشکن‌ها آهنگ دیر هنگام! مسعود خوشابى به کمک ظریف بشتابیم پیش از آنکه دیر شود