موگرینی: برجام را حفظ می‌کنیم



موج رایزنی‌های دیپلماتیک ایران و «گروه 1+4» به بروکسل رسید. محمدجواد ظریف روز گذشته بعد از گفت‌وگوهایی که با همتایان چینی و روسی خود از سر گذراند، به دیدار مقام‌های بلند پایه اروپا در بروکسل شتافت. دیدارهایی که با هدف چاره‌جویی برای فراهم کردن امکان حیات توافق هسته ای پس از خروج امریکا از این توافق دنبال می‌شود و طرف اروپایی می‌کوشد با یافتن راهکارهای جدید، ایران را به آینده برجام بدون مشارکت امریکا امیدوار کند. در چنین فضایی بود که ظریف با وقوف از مواضع حمایت جویانه پکن و مسکو درباره منافع ایران در قالب توافق هسته‌ای، روز گذشته با فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اتحادیه اروپا و وزرای خارجه آلمان، بریتانیا و فرانسه در بروکسل به گفت‌وگو نشست. آن طور که مقام‌های بلند پایه اروپایی اعلام کرده‌اند، محور اصلی گفت‌وگوهای روز گذشته، بسته پیشنهادی اروپا بوده که با هدف ضمانت بخشی منافع ایران در قالب برجام مطرح شده است. ضمانت‌هایی که خاصه ایران در زمینه مبادلات بانکی، فروش نفت، حمل و نقل و بیمه به دنبال دریافت آن است.
یک هفته پیش که ترامپ امریکا را از برجام خارج کرد و فرمانی را برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران پس از دوره‌های زمانی ۹۰ و ۱۸۰ روزه امضا کرد، مقام‌های اروپایی به تکاپوی حفظ این توافق بدون حضور امریکا افتادند. در جدیدترین گفت‌وگوها رؤسای جمهوری روسیه و فرانسه  پیش از دیدار مهم ظریف و همتایان اروپایی‌اش، درباره برجام تلفنی گفت‌وگو کردند و همزمان بوریس جانسون، وزیر امور خارجه بریتانیا در مذاکراتی تلفنی با جان ایو لودریان، همتای فرانسوی خود بر حفظ این توافق تأکید کردند. در همین حال ‌هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان هم در گفت‌وگو با رسانه آلمانی «فونکه مدین گروپ»، با تأکید بر اینکه در هفته‌های آینده مذاکرات ساده‌ای را درباره برجام پیش رو نخواهیم داشت، گفت: «تا زمانی که فرصتی برای حفظ برجام به عنوان سنگ بنای مهم نظام خلع سلاح بین‌المللی داریم نباید از هیچ تلاشی فروگذار باشیم.» میشاییل روت، معاون وزیر امور خارجه آلمان هم ضرب‌الاجل ۴۵-۶۰ روزه‌ای را که ایران به اروپا داده تا تضمین‌هایی برای حفظ منافعش در توافق هسته‌ای به دست آورد از جمله موضوعات حائز اهمیتی دانست که باید حتماً در مذاکرات قریب‌الوقوع اروپا و ایران مورد گفت‌و‌گو قرار گیرد. در واکنشی دیگر از سوی مقام‌های آلمانی، «اولاف شولتس»، وزیر امور دارایی آلمان در واکنش به خروج واشنگتن از برجام بر اهمیت حفظ اتحاد کشورهای اروپایی در نزاع تجاری با واشنگتن و شکاف دیپلماتیک با این کشور در خصوص حفظ برجام تأکید کرد و از کشورهای اروپایی خواست تا در جدال تجاری با امریکا و اختلافات با این کشور در ارتباط با خروج از برجام، اتحاد خود را همچنان حفظ کنند. وی تصریح کرد که «نشانه خوبی است که کشورهای اتحادیه اروپا در اختلافات اخیر با واشنگتن در خصوص برجام و نزاع تجاری، اتحاد خود را حفظ کردند.» آلیستر برت، معاون وزیر خارجه انگلیس هم که دوشنبه گذشته با سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه ایران در بروکسل دیدار و گفت‌وگو کرده بود، پس از این دیدار گفت‌وگوهایش  را باعراقچی  مفید خواند و در صفحه توئیترش در این باره نوشت: «انگلیس معتقد است توافق هسته‌ای برای امنیت مشترک ما از اهمیت برخوردار است و ما به تعهد خود برای حفظ برجام پایبند خواهیم بود.»


لاوروف: اروپایی‌ها بر ادامه همکاری با ایران تأکید دارند
وزیر خارجه روسیه  نیز همزمان با دیدارهای بروکسل در کنفرانس خبری مشترک با همتای روسی خود در مسکو با اشاره به اینکه توافق هسته‌ای با خروج امریکا تحت فشار قرار گرفته و اولتیماتوم‌هایی درباره ضرورت توقف تجارت با ایران از جمله انتقال محصولاتی خاص به این کشور شامل خرید نفت ایران مطرح شده است، گفت: «روسیه از گفت‌گو با تمامی طرف‌های باقیمانده در برجام در رابطه با اقدامات جبرانی مشترک در قبال اقدامات یکجانبه امریکا علیه ایران حمایت می‌کند.» بنابر گزارش خبرگزاری «اینترفکس»، لاوروف در ادامه تصریح کرده که «اروپایی‌ها طی تماس‌هایی با روسیه بر آمادگی خود برای تسلیم نشدن در قبال فشارهای امریکا و عدم توقف همکاری‌ها با ایران تأکید کرده‌اند.» او افزود: «مسکو روابط تجاری بیشتر با ایران را از جمله اقدامات جبرانی با دیگر طرف‌های باقیمانده در برجام را به گفت‌وگو خواهد گذاشت.» سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه نیز در موضعی دیگر گفت: «مسکو شدیداً به برجام پایبند است و به تعهدات خود ذیل این توافق عمل خواهد کرد... روسیه برای اجرای جامع برجام مادامی که تمامی طرفین آن به این توافق پایبند باشند، آمادگی دارد. ما خواستار شفاف‌سازی مکانیسم اجرای برجام بدون امریکا هستیم.»
ظریف: باید از حفظ منافعمان اطمینان یابیم
وزیر امور خارجه ایران نیز روز گذشته پیش از آغاز نشست چندجانبه با وزرای خارجه سه کشور اروپایی، با مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیدار و گفت‌وگو با فدریکا موگرینی را سازنده توصیف کرد. ظریف پس از این دیدار گفت: «نشست‌های کارشناسی آغاز شده و این نشست‌ها با دیدار وزرا ادامه خواهد یافت و همین طور در کاری که در طول یکی دو هفته آینده به صورت مشترک در سطح سیاسی و کارشناسی ادامه خواهیم داد، در زمینه روش‌هایی که می‌شود هم منافع ایران و هم منافع سایر اعضای باقیمانده برجام را تضمین کرد، گفت‌وگو خواهیم کرد.» وزیر خارجه با بیان اینکه برجام دارای منافع برای همه بوده، اظهار داشت: «باید اطمینان حاصل کنیم یک کشور با خروج غیرقانونی‌اش نمی‌تواند منفعتی را از یک قضیه ببرد و سایر اعضایی که متعهد ماندند می‌‌توانند از منافعش بهره‌مند شوند.» اظهارات ظریف در حالی بود که موگرینی کمی پیش از آن در سخنانی در نشست اندیشکده مطالعات امنیتی اتحادیه اروپا با بیان اینکه اتحادیه اروپا درخصوص ایران واکنشی متحد داشته است، گفت: «ما به همراه دیگر طرف‌های توافق هسته‌ای آن را حفظ خواهیم کرد.»
ابراز خوش‌بینی امریکا از همکاری اروپا علیه ایران
همزمان با دیدارهای ظریف در بروکسل، وزارت امور خارجه امریکا از تماس‌های مایک پمپئو، وزیر امور خارجه این کشور با همتایانش در فرانسه، بریتانیا و آلمان برای مذاکره درباره ایران خبر داده است. بر اساس بیانیه این وزارتخانه، پومپئو نسبت به امکان همکاری ایالات متحده با قدرت‌های اروپایی بر سر ایران ابراز خوشبینی کرده است. امیدواری امریکا از همکاری با اروپایی‌ها بر سر برجام در حالی است که پیشتر جان بولتون، مشاور امنیت ملی امریکا گفته بود شرکت‌های اروپایی طرف معامله با ایران می‌توانند هدف تحریم‌های امریکا قرار بگیرند.

دیپلماسی پایان ندارد

حشمت‌الله
فلاحت پیشه
عضو کمیسیون سیاست خارجی مجلس
دیپلماسی پایان ندارد، زیرا غایت آن تنش نیست، بلکه تنش زدایی است. بنابراین دیپلماسی همواره ادامه دارد و باید که این‌گونه باشد. جریانی که امروز در امریکا و برخی کشورهای منطقه شکل گرفته جریان افراطی است که هدفش تحمیل رفتارهای افراطی به‌ جمهوری اسلامی ایران است تا از این طریق ایران را به دام بکشاند.
برجام در شرایطی که تصویب شد توافقی قابل دفاع بود، زورآزمایی توأم با تنش بود که در نهایت به یک راهکار برد- برد منتهی شد. دلیلی ندارد چنین توافقی در شرایط کنونی تبدیل به عاملی برای تفرقه شود، زیرا با وجود صرف تلاش وافر از سوی دولت جدید امریکا دیگر کشورهای طرف برجام خودشان را متعهد به عهدشکنی امریکا نمی‌دانند و تلاش دارند  با وجود خروج امریکا از برجام توافق هسته‌ای و مراودات اقتصادی و سیاسی برآمده از آن را استوار نگاه دارند.
در چنین شرایطی هوشمندانه آن است که رایزنی‌ها برای تحقق این هدف با دیگر طرف‌ها و بخصوص اتحادیه اروپا در جهت تأمین منافع ملی کشور و تا جایی که ایران به‌عنوان کشور متعهد به پیمان دست برتر را در مذاکره و نیز نزد افکار عمومی جهان دارد، ادامه یابد. ورود به فضای تنش در این مقطع یعنی ورود به دامی که دشمنان برای ایران تدارک دیده‌اند، لذا به باورم نباید برخورد احساسی و افراطی با برجام داشته باشیم و باید مذاکره را ادامه بدهیم.
بر اساس همین واقعیت‌ها و ضرورت‌ها تاکنون آنچه  در دولت و دیگر نهادهای حاکمیتی در این باره مطرح شده مبتنی بر وحدت بوده است. با این حال قابل انکار نیست که معدودی از افراد و برخی جریان‌ها بحث پایان دوران دیپلماسی را مطرح می‌کنند و بر طبل خروج واکنشی از برجام می‌کوبند. امیدوارم این افراد و جریان‌ها درک کنند که در چنین شرایطی اگر ما به‌ دنبال مقصر بگردیم یا برجام را یک شکست تلقی کنیم، آن وقت همان مسیر انحرافی را رفته‌ایم که دشمنان جمهوری اسلامی ایران طرح‌ریزی کرده‌اند؛ مسیری که از راه ایجاد تفرقه به‌دنبال تحمیل تصمیمات واکنشی و افراطی در برابر وضعیت پیش روی برجام است.
با این حال شکی نیست که دیپلماسی باید ادامه پیدا کند،چون افراطی‌گرایی مدت دار است و تاریخ حاکمیتش دیر یا زود پایان می‌یابد. تا آن زمان ما نباید وارد حوزه چالشی شویم زیرا با پایان حاکمیت افراط گرایان بر دولت‌ها برای خارج شدن از وضعیت تنش آلود باید متحمل هزینه‌های مضاعف شویم و راهی را که تا این لحظه بخش قابل توجهی از آن را طی کرده‌ایم از نقطه‌ای پیش از نقطه عزیمت آغاز کنیم.