روزنامه تجارت
1395/12/28
از برجام روحانی تا بدرقه هاشمی
گروه سیاسی- کوروش شرفشاهی: شايد سال 1395، را سياسي‌ترين سال يا به عبارتي ديگر انتخاباتي‌ترين سال در چند سال اخير باشد. سالي که هر چند سال يک بار مثل روزهاي کبيسه براي فضاي سياسي ايران به وقوع مي‌پيوندد. در انتهاي سال 94، دهمين دوره انتخابات مجلس شوراي اسلامي‌و پنجمين دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبري برگزار شد که پس زلزله‌هاي آن را در سه ماهه ابتدايي سال 95 به خوبي فضاي سياسي کشور را تحت الشعا خود قرار داد.حالا در انتهاي اين سال نيز تب انتخابات دوازدهمين دوره رئيس جمهوري وششمين دوره انتخابات شوراهاي اسلامي‌شهر و روستا تمام محافل سياسي کشور را فرا گرفته است.
اين انتخابات در حالي بسيار مهم و بيش از پيش از نگاه مردم و سياسيون داراي اهميت ويژه اي است که در امتخابات مجلس و خبرگان رهبري محافظه کاران اکثيرت خود را در دو مجلسين از دست داده‌اند و حالا پيش بيني مي‌شود که در انتخابات پيش رو برگ برنده در اختيار اصلاح طلبان و ميانه روها باشد.
اين انتخابات اولين دوره اي است که بدون حضور آيت الله‌هاشمي‌رفسنجاني انجام مي‌گيرد. فردي که يکي از تاثيرگذاران کشور بود که همواره نقش ويژه اي را در همه اين سي و هفت سال اخير در کشور بر عده داشت و در طي چند سال اخير نيز رهبري گروه ميانه رو را برعهده داشت. در حقيقت آيت الله‌هاشمي‌رفسنجاني پدر معنوي اعتدال گرايان و به نوعي نقش کاتاليزور را در بين گروه‌هاي سياسي بر عهده داشت.
در اين سال دستاوردهاي پسا برجام با وجود موضع منتقدانه محافظه کاران در داخل همچنان يکي پس از ديگري رونمايي مي‌شد که نمونه اخير ورود دو فروند هواپيماي جديد بود و ديگر آن حضور هيات‌هاي اقتصادي و سياسي برخي از کشورهاي اروپايي و آسيايي در کشور بود. نتايج اين سفرها انعقاد قرادادهاي اقتصادي بود که برخي از اين تفاهم نامه‌هاي اقتصادي در همين سال اجرايي شد.
در اين سال اقتصاد مقاومتي رنگ و بوي جدي تري به خود گرفت. در اين سال مقام معظم رهبري درآغازين ساعات سال در پيام نوروزي با تاکيد بر اقتصاد مقاومتي ، دولت را به اجرايي کردن اين اقتصاد ملزم کرد و اين نوع اقتصاد با تشکيل ستاد ويژه اي توانست به اهداف خود تا حدودي دست يابد.
در اين مطلب به مهمترين رويدادهاي رخ داده سياسي در سال 95 پرداخته مي‌شود.
پيام نوروزي رهبري و ابلاغ اهتمام در اجراي اقتصاد مقاومتي
رهبر معظم انقلاب در پيامي‌به‌مناسبت آغاز سال ۱۳۹۵ هجري شمسي، با تبريک سال نو و عيد نوروز به همه هم‌ميهنان و ايرانيان بخصوص خانواده‌هاي معظم شهيدان و ايثارگران، و با گراميداشت ياد شهيدان و امام بزرگوار، سال جديد را سال «اقتصاد مقاومتي؛ اقدام و عمل» نامگذاري کردند.
اقتصاد مقاومتي به معني تشخيص حوزه‌هاي فشار و متعاقباً تلاش براي کنترل و بي‌اثر کردن آن تاثيرها بوده و در شرايط آرماني تبديل چنين فشارهايي به فرصت است. همچنين براي رسيدن به اقتصاد مقاومتي بايد وابستگي‌هاي خارجي کاهش يابد و بر توليد داخلي کشور و تلاش براي خوداتکايي تأکيد شود.
اقتصاد مقاومتي در ايران اولين بار در ديدار کارآفرينان با مقام معظم رهبري در شهريور سال ۱۳۸۹ مطرح شد.
آيت الله خامنه اي «اقتصاد مقاومتي» را معنا و مفهومي‌از کارآفريني معرفي و براي نياز اساسي کشور به کارآفريني نيز دو دليل «فشار اقتصادي دشمنان» و «آمادگي کشور براي جهش» را معرفي کردند.
ايشان اقتصاد مقاومتي را اقتصادي برون نگر و درون زا توصيف کرده و فرمودند: اين اقتصاد درون گرا نيست.
با پيام رهبري، دولت با تشکيل ستاد فرماندهي اقتصاد مقاومتي و تشکيل جلسات منظم براي اجرايي کردن اهداف آن توانست در اين سال به دستاوردهاي مطلوبي دست يابد.
به گفته جهانگيري، رئيس ستاد فرماندهي اقتصاد مقاومتي، در اجراي اين اقتصاد مقاومتي سه دوره زماني را مدنظر قرار داد که دوره اول تا پايان دولت يازدهم و تدوين 120 پروژه براي سال جاري بود. دوره ي ديگر در طول برنامه ششم و دوره ي سوم تا پايان سند چشم انداز بيست ساله است.
در نخستين جلسه سال 96 درباره اولويت‌هاي سال آينده و نيز برنامه ريزي براي اجراي اقتصاد مقاومتي در طول برنامه ششم توسعه بررسي و تصميم گيري خواهيم کرد.
رييس ستاد فرماندهي اقتصاد مقاومتي همچنين با اشاره به گزارش وزير جهاد کشاورزي مبني بر افزايش قابل توجه ميزان توليد محصولات راهبردي بخش کشاورزي از جمله گندم، گفت: دولت در سال 95 حدود 11.5 ميليون تن گندم از کشاورزان به ازاي هر کيلو 1270 تومان خريداري کرد و ميزان پرداختي به گندم کاران حدود 17 برابر پرداختي دولت قبل در سال 91 بوده است که اين موضوع نقش موثري در بهبود معيشتي و جبران کاهش قدرت خريد کشاورزان داشته است.
اجراي بسته حمايت از توسعه صادرات غيرنفتي، بسته حمايت از توسعه ي اشتغال پايدار، احيا و به حرکت درآوردن توليد داخلي با تمرکز بر بنگاه‌هاي کوچک و متوسط، توسعه صادرات و مديريت واردات و تکميل و راه‌اندازي 33 طرح منتخب از جمله اقدامات صورت گرفته در چارچوب اقتصاد مقاومتي بوده است.
پيام نوروزي رئيس جمهوري و اميدواري‌هاي سال 95
رئيس جمهوري اسلامي‌ايران نيز در پيام نوروزي به مناسبت آغاز سال 1395، ابراز اميدواري کرد در سال جديد با همکاري يکديگر و تلاش و کوشش داخلي و با تعامل سازنده با جهان، در مسير رونق، تلاش و رشد و فعاليت اقتصادي قرار بگيريم.
«حسن روحاني» در پيام خود به ملت بزرگ ايران تاکيد کرد: من باز هم دستم را به سوي ملت بزرگ ايران دراز مي‌کنم؛ اميدوارم و مطمئنم که با همکاري يکديگر و با تلاش و کوشش داخلي و با تعامل سازنده با جهان مي‌توانيم در مسير رونق، تلاش و رشد و فعاليت اقتصادي قرار بگيريم.
ان شاءالله خواهيم توانست با کمک يکديگر به رشد دو برابري متوسط 10 ساله گذشته برسيم.
تا حدودي مي‌توان گفت که دولت در اين سال توانست به اهداف خود پس از برجام و رفع تحريمها دست يابد و پيام نوروزي روحاني نيز تقريبا اجرايي شد.
در اين سال تورم تک رقمي‌شد و رونق تقريبا تا حدودي به صنايع بازگشت. هر چند که بيکاري در اين سال همچنان همان روند افزايشي خود را داشت اما دولت نيز توانست در اين مدت رشد اقتصادي را نيز تجربه کند.
افتتاح دهمين دوره مجلس، مجلسي با رويکرد اعتدالي
دوره دهم مجلس شوراي اسلامي‌از ۸ خرداد ۱۳۹۵ رسماً آغاز شد. نمايندگان اين دوره در انتخابات دهمين دوره مجلس شوراي اسلامي‌که در ۷ اسفند ۱۳۹۴ و ۱۰ ارديبهشت ۱۳۹۵ برگزار شد نيز انتخاب شدند.
از نظر ترکيب جنسيتي رأي‌دهندگان، ۴۸ درصد زن و ۵۲ درصد مرد هستند و از کل مجموعه آرا در کشور تعداد رأي‌دهندگان در روستاها ۳۱ درصد و در نقاط شهري ۶۹ درصد بوده است.
از مجموع ۲۸۸ نفر منتخب دهمين دوره مجلس، ۲۷۱ نفر مرد و ۱۷ نفر زن هستند. در ميان آنها ۷۳ نفر در ترکيب سني ۳۰ تا ۴۵ سال، ۱۸۷ نفر در ترکيب سني ۴۵ تا ۶۰ سال و ۲۸ نفر در ترکيب سني ۶۵ سال به بالا قرار دارند و ميانگين سني نمايندگان مجلس دهم ۵۰ سال است.
قابل ذکر است که اين تعداد نماينده زن (۱-۱۸ نفر) در مجلس رکورد محسوب مي‌شود.
همچنين ۱۱۱ نفر از نمايندگان اين دوره از نمايندگان دوره‌هاي گذشته مجلس هستند و ۱۷۷ نفر نيز براي نخستين بار نماينده مجلس شدند.
اين مجلس بر خلاف مجلس نهم، هيچ گروهي حائز اکثريت نشد و ترکيب مجلس محتلط اما طيف اعتدالگراها بيشترين کرسي را در اختيار گرفتند.
در مجلس دهم، فراکسيوني با نام اميد که بيشتر اعضاي آن متشکل از اصلاح طلبان و بعد اعتدالگراها بودند تشکيل شد و نقش بسيار ويژه اي را در سال اول اين دوره از مجلس در رخدادها بر عده داشت.
تصويب برنامه ششم توسعه، بودجه 96، راي اعتماد به وزراي آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد اسلامي‌و ورزش و جوانان و همچنين استيضاح وزير راه و مسکن در مجلس دهم و راي اعتماد دوباره به وي از مهمترين رخدادهاي اولين سال دوره دهم مجلس بود.
اين مجلس در سالي که در حال عبور است همکاري تقريبا مطلوبي با دولت
داشت.
علي لاريجاني براي بار سوم پس از نشستن بر کرسي رياست مجالس هشتم و نهم اين بار نيز به عنوان رئيس اولين سال اين دوره انتخاب شد. او بزرگترين رقيبش يعني محمدرضا عارف رئيس فراکسيون اميد را مقابل خود مي‌ديد.
افتتاح پنجمين دوره مجلس خبرگان رهبري و انتخاب علي جنتي به عنوان رئيس
دوره پنجم مجلس خبرگان رهبري يا خبرگان پنجم روز ۴ خرداد ۱۳۹۵ آغاز به کار کرد. دوره‌هاي خبرگان ۸ ساله است. انتخابات اين دوره مجلس خبرگان در ۷ اسفند ۱۳۹۴ همراه با انتخابات دوره دهم مجلس شوراي اسلامي‌برگزار شد. اين دوره ۸۸ نماينده داشت.
احمد جنتي در پنجمين دوره مجلس خبرگان رهبري در رقابت با سيد محمود‌هاشمي‌شاهرودي و ابراهيم اميني با ۵۱ راي رئيس مجلس خبرگان شد.
در اين دوره نامزدهايي که در هر سه ليست جامعه مدرسين، جامعه روحانيت و ليست اميد و خبرگان مردم حضور داشتند، بيشترين اقبال را براي حضور به اين مجلس يافتند. چه آنکه 27 نفر از نمايندگان مجلس خبرگان آتي از سوي هر سه فهرست حمايت شده بودند.
24 نفر هم افراد مشترک در هر دو ليست جامعه روحانيت و جامعه مدرسين يعني جامعتين بودند. 5 نامزد اختصاصي ليست جامعه روحانيت، 3 نامزد اختصاصي ليست جامعه مدرسين و 19 نامزد ليست خبرگان مردم را نيز بايد به اين آمار افزود.
اگرچه جامعتين در کل کشور پيروز بلامنازع اين انتخابات به شمار مي‌روند اما در تهران از ميان 16 نماينده منتخب، نام 9 نفر در هر سه فهرست مشترک بود، 7 نفر فقط در ليست خبرگان مردم منتسب به آيت الله‌هاشمي‌رفسنجاني بودند (هاشمي، علوي، شاه آبادي، تسخيري، اسماعيلي، بطحايي، زالي) و آيت الله جنتي نيز نامزد مشترک جامعتين بود.
از پديده‌هاي اين دوره از انتخابات مجلس خبرگان رهبري مي‌توان به ورود يک فرد غيرروحاني براي اولين بار به اين مجلس اشاره کرد.
محسن اسماعيلي با حضور در ليست «خبرگان مردم» از حوزه انتخابيه تهران به خبرگان پنجم راه يافت.
شش نفر از نامزدهاي تهران نيز با آرايي بيش از 2 ميليون به اين مجلس وارد شدند.
آقايان‌هاشمي‌رفسنجاني، امامي‌کاشاني، روحاني، قمي، موحدي کرماني و دري نجف آبادي اين شش نفر بودند.
تحويل سامانه موشکي خريداري شده اس 300 به ايران
سرانجام پس از 9 سال از امضاي قرارداد فروش سامانه موشکي اس 300 بين ايران و روسيه، اين محموله از طريق راه انزلي فروردين ماه وارد ايران شد.
سال 2007 ميلادي بود که خبر امضاي يک قرارداد نظامي‌ميان ايران و روسيه، به خبر اول بيشتر رسانه‌هاي جهان تبديل شد: "ايران از روسيه سامانه موشکي اس300 خريد". جمهوري اسلامي‌ايران و شرکت "روس آبارون اکسپورت" شرکت دولتي صادرات و واردات تسليحات و تجهيزات نظامي‌روسيه در سال 2007 قراردادي را امضا کردند که به موجب آن، اين شرکت موظف شد 5 آتشبار S300 را به ارزش حدود 800 ميليون دلار به ايران تحويل دهد؛ اما ديميتري مدودف، رئيس جمهور وقت روسيه سه سال بعد و در سال 2010 ميلادي با صدور فرماني، تحويل سامانه موشکي اس300 به ايران را ممنوع کرد.
همزمان با لغو اين قرارداد از سوي دولت روسيه، جمهوري اسلامي‌ايران نيز به دادگاه بين‌المللي در اين باره شکايت و نهايتا دادگاه، رأي خود را صادر و روسيه را محکوم کرد و مقرر شد، مسکو طبق قرارداد، خسارت لغو اين قرارداد را که چيزي حدود 4ميليارد دلار اعلام شده بود، به تهران بپردازد.
چندي بعد و در سال 2013، روزنامه «کامرسانت» چاپ روسيه با انتشار خبري، اعلام کرد که "ولاديمير پوتين" رئيس‌جمهوري روسيه در دوازدهم آگوست به ايران سفر خواهد کرد تا با حسن روحاني رئيس جمهور جديد ايران مذاکره کند.
سرانجام بر اساس کش و قوس‌هاي فروان، امروز اين سامانه به ايران وارد شد هرچند امريکايي‌ها بارها به انتقاد از تصميم روسيه درباره تحويل موشک‌هاي اس 300 به ايران پرداخته بودند.
سخنگوي وزرات خارجه، ورود بخش اول سامانه دفاع هوايي S300 از روسيه به ايران را تأييد کرد.
در اين باره وزير دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح در مردادماه سال 95 گفت: سامانه موشکي اس 300 به طور کامل را تحويل گرفتيم که بخشي از آن از روسيه وارد کشور شده و بخش ديگري از آن نيز در حال بارگيري و انتقال به کشور است.
سردار سرتيپ پاسدار حسين دهقان گفت: در باره بحث اس 300 قبلا نيز اين را به عرض مردم شريف ايران و اصحاب رسانه رسانده بوديم که ما قراردادي قبلي با دولت روسيه داشتيم که آن قرارداد به صورت يک طرفه از سوي روسها به بهانه قطعنامه‌هاي صادره از سوي شوراي امنيت سازمان ملل لغو شده بود.
وزير دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح اضافه کرد: در سايه لغو يک طرفه اين قرارداد جمهوري اسلامي‌ايران شکايتي را در مراجع حقوقي بين المللي مطرح کرد و آن را پيگير بود که با روي کار آمدن دولت يازدهم اين موضوع در بالاترين سطوح سياسي مسائل في مابين بين دو کشور ايران و روسيه مورد بحث قرار گرفت که يکي از مسائل قرارداد اس 300 بود که هم از طرف روسها و هم از طرف ما مطرح بود که در اين خصوص آقاي روحاني و آقاي پوتين به بحث و گفت و گو پرداختند.
وي گفت: در نخستين سفري که من پس از قبولي مسئوليتم در وزارت دفاع براي شرکت در همايشي به مسکو داشتم بحث اس 300 را مطرح کرديم که قرار شد وزير دفاع روسيه اين موضوع را دنبال کند که نهايتا در دومين کنفرانسي که شرکت کرديم اعلام موافقت رئيس جمهور روسيه براي اجرايي شدن قرارداد يادشده اعلام شد.
سردار دهقان افزود: به طور طبيعي يک بحثي را فقط طرف روسي ما مطرح مي‌کرد که در کشور روسيه اگر رييس جمهور يک فرماني را صادر کند اين فرمان در قانون اساسي مطرح مي‌شود و بعدا لغو آن مشکل است اما روسها اين تصميم را گرفتند و تصميم رييس جمهور قبلي را دال بر تحويل سامانه موشکي اس 300 ملغي اعلام کردند.
وي در خصوص پس گرفتن شکايت جمهوري اسلامي‌ايران در موضوع اس 300 نيز گفت: به طور طبيعي اين موضوع در يک چارچوب کلي توافق شده بر نظر طرفين قرار گرفت که اگر روسها قرارداد تحويل سامانه ياد شده را به شکل کامل اجرا کند طرف ايراني هم شکايت خود را پس گيرد البته تا زمان بازپس گيري شکايت چندين بار عدم طرح در دادگاه را مطرح کرديم يا آن را به تعويق انداخيتم.
وزير دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي‌ايران ادامه داد: در باره بحث سامانه موشکي اس 400 نيز طرف روس در همان زمان که بحث اس 300 مطرح بود پيشنهاد تحويل سامانه موشکي اس 400 و يک سيستم آنتي 2500 را به ما داده بود و اصرار بر اين داشت که ما آن سيستم‌ها را دريافت کنيم که به دلايل مختلف ما اصرارمان بر روي تحول سامانه موشکي اس 300 بود.
سردار دهقان تاکيد کرد: ما حاضر نشديم بحث يا مذاکره اي را در قبال پيشنهاد‌هاي روسها انجام دهيم از اين رو موضوع اس 400 را تاکنون مطرح نکرده‌ايم و بناي پيگيري آن را در شرايط فعلي نداريم.
سامانه موشکي S۳۰۰، يک سامانه موشکي سطح به هواي دوربرد و خودکششي با قابليت استفاده در تمامي‌ارتفاع‌هاست و در واقع نوع تکميلي سامانه پدافندي ارتفاع بالاي S۲۰۰ به شمار مي‌رود. اين سامانه اواخر دهه ۱۹۷۰ توسط شرکت همکاري‌هاي صنعتي آلماز براي نيروي دفاع هوايي شوروي ساخته شد و مدل‌هاي مختلف اين موشک در سازمان ناتو با نام‌هاي سام ۱۰، سام ۱۲ و سام ۲۰ شناخته مي‌شوند.
اس300 در حال حاضر يک خانواده است و انواع مختلفي از اين سامانه با کاربردهاي متفاوت در وزارت دفاع روسيه توليد شده است. هم‌اکنون اس300 پي‌ام‌يو (S-300PMU) به عنوان يکي از مرگبارترين و پيشرفته‌ترين سامانه‌هاي موشکي خانواده اس300 است که توانايي رديابي و انهدام حدود 100 هدف را دارد. آن طور که روسها اعلام کرده‌اند، زمان آماده‌سازي اين نوع از سامانه‌ها، حدود پنج دقيقه است که اين خود يکي از ويژگي‌هاي مهم سامانه موشکي اس300 پي‌ام‌يو به شمار مي‌رود.
ساخت سامانه باور 373
سامانه موشکي باور 373 نيز در سال جاري رونمايي شد.
وزير دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح در اين باره گفت: قرار نبود ما سامانه اس 300 بسازيم ما مي‌خواستيم سامانه اي ايراني توليد کنيم که آن را توليد کرده‌ايم و اسمش را باور 373 گذاشته‌ايم؛ اين سامانه تمامي‌امکانات و شرايط اس 300 را دارد اما اينکه گفته شود ما مي‌خواهيم اس 300 را کپي کرده و مدل ايراني آن را بسازيم، درست نيست.
استفاده هواپيماهاي روسي از پايگاه نوژه همدان به خواست دولت سوريه
در تابستان 95 برخي خبرها از حضور هواپيماهاي روسي در پايگا ه هوايي نوژه منتشر شد که وزير دفاع و پشتيباني نيروهاي مسلح در يک نشت خبري در اين باره گفت: در بحث استفاده هواپيماهاي روسيه از پايگاه‌هاي هوايي ايران، مغلطه انجام مي‌شود؛ ما پايگاهي را در اختيار روسها قرار نداده‌ايم و تنها براساس توافق طرفين و به خواست دولت سوريه مقرر شد، براي انجام عمليات و ماموريت موثرترعليه تروريست‌ها در سوريه هواپيماهاي روس از پايگاه ايران استفاده کنند.
وي در پاسخ به سئوالي در خصوص اينکه رئيس کميسيون امنيت ملي گفته است که هواپيماهاي روسيه تنها براي سوخت گيري از پايگاه نوژه همدان در اين پايگاه حضور پيدا کرده‌اند، نيز گفت: معلوم است آنها (هواپيماهاي روسيه) براي تفريح به ايران نمي‌آيند، مي‌آيند تا در صورت لزوم سوخت گيري کنند يا مسلح شوند؛ اما ما فعلا برنامه اي براي استفاده روسها از ديگر پايگاه‌هاي هوايي ايران نداريم اما اگر شرايط اقتضا کند آن را بررسي خواهيم کرد.
سردار دهقان در پاسخ به سئوال خبرنگاري از يکي از رسانه‌هاي روسي که پرسيد استفاده هواپيماها از پايگاه نوژه همدان تا چه زماني ادامه خواهد داشت؟ افزود: تا هر زمان که لازم باشد اين تصميم پابرجا خواهد بود.
استعفاي سه وزير دولت روحاني براي ترميم کابينه و کارآيي بيشتر
استعفاي وزراي آموزش و پرورش، فرهنگ و ورزش در اواخر مهر ماه سال 95 يکي ديگر از اتفاقت اين سال بود.
در حاليکه از ماهها پيش گمانه زني‌هايي مبني بر ترميم کابينه به گوش مي‌رسيد به ناگاه در اواخر مهر ماه به دنبال استعفاي گودرزي ، وزير ورزش و جوانان، علي جنتي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي‌نيز اتعفا داد. در همين حال فاني وزير آموزش و پرورش نيز که استيضاح او از سوي مجلس دهم در صحن علني پارلمان اعلام وصول شده بود نيز استعفا داد.
در آن هنگام گفته شد، حسن روحاني، رئيس جمهوري برخي اين جابجايي‌ها را براي سرعت بخشي در اصلاح نواقص و پاسخ به مطالبات عمومي‌انجام داده است.
محمد رضا عارف رئيس فراکسيون اميد، آن زمان در اين باره گفت «اين موضوع جزو مطالبات مردم بود و من در اين راستا از دولت تشکر مي‌کنم. اگر چه اين موضوع يکي دو ماه دير اتفاق افتاد ولي در اين راستا اميدوارم که بازتاب مثبتي در ايجاد فضاي جديد داشته باشد.»
در مورد اين مسئله که يکي از دلايل ترميم کابينه، تصميم رئيس جمهور براي انتخاب وزيراني کارآتر و منطبق تر با برنامه‌هاي اوست و يا نوعي عقب نشيني دربرابر فشار اصولگرايان تندرو، ديدگاه‌هاي متفاوتي وجود دارد.
در آن هنگام برخي تحليل گران استعفاي وزير فرهنگ و ارشاد را از پي آمدهاي مربوط به برنامه‌هاي فرهنگي و بويژه مسئله برگزاري کنسرت‌هاي موسيقي در شهرهاي مختلف و ناشي از فشار روحانيون تندرو ارزيابي کرده بوند.
با اين حال محمد رضا عارف در پاسخ به پرسش يک خبرنگار «آيا دولت در جريان استعفاي جنتي عقب نشيني کرده؟» گفته بود: «با اين نظر موافق نيستم و فکر مي‌کنم اين مسئله درپي جمع‌بندي دولت اتفاق افتاده و اميدواريم هر ترميمي‌در کابينه انجام مي‌شود مثبت باشد و منجر به انجام تحرک بيشتري در آن بخش شود.»
رئيس فراکسيون اميد همچنين توصيه کرده که «قرار نيست وزراي جديد براي چندماه آينده برنامه‌ريزي کنند؛ بلکه هر وزيري که روي کار بيايد، بايد براي پنج سال پيش رو فعاليت و برنامه‌ريزي کند تا برنامه‌اي جامع براي هر دو دوره داشته باشد.»
حسابهاي قوه قضائيه
يکي ديگر از اتفاقات سال 95 جريانهايي بود که نسبت به حسابهاي قوه قضاييه مطرح شد. همه چيز از انتشار برخي مطالب در فضاي مجازي شروع شد و به دنبال آن يکي از رسانه‌هاي غربي به اين مطالب دامن زد.
درنهايت محمود صادقي در صحن علني مجلس شوراي اسلامي‌در قالب تذکري شفاهي از مسوولان دستگاه قضايي خواست تا در اين خصوص شفاف سازي کنند.
اما اين تذکر شفاهي براي محمود صادقي گران تمام شد و دادستاني وي را احضار کرد. اين عضو فراکسيون اميد مجلس شوراي اسلامي‌در تشريح جزييات شکايت دادستاني از خودش گفت: باتوجه به اينکه احضار و شکايت از نمايندگان داراي تشريفات قانوني مختص خود است و قانون نظارت بر رفتار نمايندگان اين آيين و تشريفات را پيش‌بيني کرده، تاکيد کردم که اين مسئله ابتدا بايد از سوي مرجع قضايي به صورت کتبي به هيات رييسه مجلس اعلام شود و پس از طرح موضوع در جلسه هيات نظارت بر رفتار نمايندگان، در صورت تشخيص اين هيات که موضوع مورد شکايت در حوزه وظايف نمايندگي باشد، به مرجع قضايي اعلام شود که دليلي بر حضور نماينده در دادسرا نيست و در غير اين صورت، ازسوي اين هيات به نماينده اعلام مي‌شود که نزد مرجع قضايي حاضر
شود.
نماينده اصلاح‌طلب مردم تهران در مجلس همچنين اضافه کرد: بر اين اساس گويا آقاي وکيلي به مرجع قضايي اعلام کرده که موضوع شکايت در راستاي وظايف نمايندگي بنده بوده‌اما باتوجه به تعطيلي مجلس در هفته جاري، قرار است پس از آغاز به کار مجلس در هفته آينده و تشکيل جلسه هيات نظارت بر رفتار نمايندگان، در اين‌باره تصميم‌گيري شود و بنده نيز مطابق تصميم اين هيات اقدام خواهم
کرد.
اما حجت الاسلام غلامحسين محسني اژه اي در اين خصوص واکنش نشان داد و در نشست خبري با اصحاب رسانه با نشان دادن اسنادِ وجوه واريزي به حساب قوه در طول ساليان مختلف به خبرنگاران و نشان دادن اين مطلب که حتي يک سند هم در ميان اسناد واريزي به نام شخص نيست و همه اسناد به نام قوه قضائيه است، پاسخ به اظهارات عليه حسابهاي قوه قضاييه داد.
درگذشت و تشييع پيکر آيت الله اکبر‌هاشمي‌رفسنجاني
يکي ديگر از وقايع فراموش نشدني سال 95 درگذشت ناگهاني آيت الله اکبر‌هاشمي‌رفسنجاني، يار ديرين امام و رهبري بود.
هاشمي‌رفسنجاني حدود ساعت هفت شب يکشنبه ۱۹ دي ۱۳۹۵ در حالي که به تنهايي در استخر کوشک متعلق به مجمع تشخيص مصلحت نظام در نزديکي مجموعه سعدآباد شنا مي‌کرد، دچار ايست قلبي شد و در شرايطي که علايم حياتي نداشت، به بيمارستان شهداي تجريش منتقل شد.
مراحل احياي قلبي براي وي انجام شد، اما تلاش بيش از يک ساعت براي احياي وي ناموفق ماند و در سن ۸۲ سالگي درگذشت.
پس از اين حادثه مهدي‌هاشمي‌از زندان با خودروي نيروي انتظامي‌براي ديدن آيت‌الله‌هاشمي‌وارد بيمارستان شد و ساير فرزندان وي، رييس جمهوري و بسياري از شخصيتها نيز در بيمارستان حاضر شدند.
پيکر ايشان همان روز درگذشتش از بيمارستان به حسينيه جماران منتقل شد و شخصيتهاي سياسي و مذهبي براي وداع به جماران مراجعه کردند. دو روز بعد نيز پيکر وي براي تشييع به دانشگاه تهران منتقل شد.
پس از مرگ آيت الله‌هاشمي‌چندين مکان براي محل دفن وي مد نظر قرار داشت که يکي از آنها حرم حضرت معصومه(س) بود اما در نهايت تصميم بر اين شد که وي در آرامگاه‌امام خميني(ره) به خاک سپرده شود. مراسم تشييع از ساعت ۱۰ صبح روز ۲۱ دي ۹۵ در دانشگاه تهران آغاز شد. نماز ميت آيت الله اکبر‌هاشمي‌رفسنجاني به‌امامت آيت الله خامنه اي رهبر معظم انقلاب خوانده شد و پس از آن پيکر آيت الله بر دوش مردم قرار گرفت.
تشييع پيکر آيت الله‌هاشمي‌بنابه اعتراف بسياري از مسوولان و صاحب نظران، دومين مراسم بزرگ تشييع بعد از ارتحال امام خميني(ره) بوده است. در اين رابطه حسينعلي اميري معاون رئيس‌جمهور گفت: طبق آمار اعلامي‌از سوي استانداري تهران حداقل دو ميليون و 500 هزار نفربراي مراسم تشييع پيکر آيت‌الله‌هاشمي‌در دانشگاه تهران و اطراف آن حضور داشتند. اين تشييع با به خاک سپردن وي در حرم سيد روح‌الله خميني، خاتمه يافت.
اما بسياري از شخصيتها نسبت به درگذشت آيت الله‌هاشمي‌عکل العمل نشان دادند. آيت الله خامنه‌اي رهبر معظم انقلاب در پيامي‌تسليتشان گفتند: با فقدان آيت الله‌هاشمي‌اينجانب هيچ شخصيت ديگري را نمي‌شناسم که تجربه‌اي مشترک و چنين درازمدت را با او در نشيب و فرازهاي اين دوران تاريخ‌ساز به ياد داشته باشم.
حجت الاسلام سيدمحمد خاتمي، رييس دولت اصلاحات نيز در پيامي‌نوشت: او انديشمندي اسلام‌شناس و آزادي خواه و انقلابي و خستگي ناپذير و مورد اعتماد و عنايت ويژه‌امام خميني(ره) و گره گشا در تنگناها و بحران‌ها بود و قهرماني که جز به اعتلاي انقلاب و ايران و دفع و رفع خطرها از نظام و مردم نينديشيد و عمل نکرد.
حسن روحاني رييس جمهور نيز اعلام کرد: امروز اسلام سرمايه‌اي پرارزش، ايران اميري بزرگ، انقلاب اسلامي‌پرچمداري شجاع و نظام مدبري کم‌نظير را از دست داد. او محبوب امام بود و خادم مردم؛ هرکجا که او مسئوليت آن را بر عهده داشت، مايه آرامش امام و رهبري و مردم
بود.
اما درگذشت آيت‌الله‌هاشمي‌بازتاب گسترده‌اي در جهان داشت و ده‌ها نفر از سران کشورهاي مختلف به درگذشت ايشان واکنش نشان دادند. از جمله اين افراد ولاديمير پوتين رئيس‌جمهور روسيه، شينزو آبه نخست وزير ژاپن، چين لو کانگ سخنگوي وزارت خارجه چين، جان کري سخنگوي وزارت امور خارجه‌امريکا بود. همچنين نماينده سازمان ملل متحد در ايران، يوکيا آمانو مديرکل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي‌نيز پيامهاي تسليتي ارسال کردند.
