پیامد قطع روابط سیاسی؛

روابط سیاسی کشورها در عرصه‌های مختلفی تاثیر‌گذار است. شاید مهم‌ترین و اولین تاثیر بهبود روابط سیاسی یا بر هم خوردن رابطه دو کشور، صنعت گردشگری است. تا وقتی روابط حسنه بین دولت‌ها بر‌قرار است قوانین آمد و شد گردشگران سهولت پیدا می‌کند و در زمانی که روابط رو به تیرگی می‌رود گردشگری با مشکل رو‌به‌رو خواهد شد.
نمونه این اتفاق در کشور ما به کرات رخ داده است. چند سال پیش با هجوم نیروهای خودسر به سفارت عربستان و تخریب آن، روابط سیاسی بین دو کشور بیشتر از گذشته تیره شد. بعد از چند ماه از آن اتفاق خبر رسید آمار ورود گردشگران کشورهای حوزه خلیج فارس به ایران کاهش قابل توجهی داشته است. از آن طرف آمار حجاج ایرانی نیز کاهش پیدا کرد.
یا مثال دیگری برای این اتفاق، کشور مصر است. مصر از ابتدای انقلاب اسلامی با ایران رابطه دیپلماتیک نداشته است. به همین خاطر حوزه گردشگری دو کشور نیز متاثر از روابط سیاسی هیچ‌وقت ساز‌و‌کار درستی پیدا نکرده است.
رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران اعلام کرد: به دنبال قطع روابط دیپلماتیک مراکش با ایران، این کشور از فهرست مقاصد سفر ایرانی‌ها حذف شد.


مراکش ۱۱ اردیبهشت‌ماه از قطع روابط دیپلماتیک با ایران خبر داد و وزیر خارجه این کشور با نسبت دادن اتهام واهی به ایران، اعلام کرد که فعالیت سفارتخانه کشورش در ایران متوقف شده و سفیر ایران در مراکش نیز اخراج خواهد شد.
این درحالی است که بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان‌ اظهارات وزیر خارجه مراکش مبنی بر همکاری یکی از دیپلمات‌های ایرانی با جبهه پولیساریو را رد کرد و آن را کاملا بی‌اساس و عاری از حقیقت و مردود دانست. حزب‌الله لبنان نیز در بیانیه‌ای ادعاها و اتهامات وزیر خارجه مراکش را مبنی بر حمایت این جنبش از جبهه پولیساریا و آموزش عناصر آن به طور کلی تکذیب کرد و افزود: تاسف‌بار است که مراکش به علت فشارهای آمریکا، اسراییل و عربستان به چنین اتهاماتی متوسل می‌شود.
روابط ایران و مراکش نزدیک به پنج سال است که از سر گرفته شده و از همان زمان بین دو کشور سفیر مبادله شده است، در این مدت نیز روابط گردشگری ایران و مراکش رو به تقویت بود، هرچند ضعیف اما آژانس‌های گردشگری از دو کشور مبادلاتی را در این بخش آغاز کرده بودند که گسترش آن می‌توانست بر تحکیم روابط دیپلماتیک ایران و مراکش نیز اثرگذار باشد، با این حال اعلام سیاست یکجانبه از سوی دولت مراکش که به اعتقاد کارشناسان روابط بین‌الملل تحت تاثیر سلطه عربستان بوده، بر آمد و شد گردشگران دو کشور تاثیر منفی خود را گذاشته است.
مراکش از جمله بازارهای نوظهور در ایران است که با وجود نداشتن پرواز مستقیم و برقراری رژیم ویزا، به عنوان مقصد عربی آفریقایی که در قیاس با سایر کشورهای هم‌قاره خود قیمتی ارزان‌تر داشت، در دو سال اخیر در فهرست مقاصد تورها و گردشگران ایرانی جای خود را باز کرد که حالا با چرخش سیاسی، سفر به این کشور نیز یکباره متوقف شد. البته مقامات دیپلماتیک ایران هنوز رسما درباره سفر مراکشی‌ها که می‌توانند در فرودگاه‌های بین‌المللی ایران ویزا دریافت کنند، موضع مشخصی را اعلام نکرده‌اند.
حرمت‌الله رفیعی، رییس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران در این‌باره گفت: قطعا با تعطیلی سفارتخانه‌ها و توقف صدور ویزا، امکان سفر به ایران و مراکش از اتباع دو کشور گرفته شده است.
او درباره توقف اجرای تورهای مراکش که در چند سال اخیر شمار آنها رو به افزایش بود، اظهار کرد: روابط دیپلماتیکی که وجود ندارد، از طرفی با فضای سیاسی ملتهبی روبه‌رو هستیم، بنابراین آژانس‌ها به حذف این مقصد روی می‌آورند. این‌طور نیست از جایی دستورالعملی اعلام شود، وقتی کنسولگری‌ها و سفارتخانه‌ها بسته هستند، راهی هم برای گرفتن ویزا وجود ندارد و امکان سفر هم فراهم نیست.
رفیعی سپس به وضعیت سفر خارجی ایرانی‌ها پس از نوسانات ارز و تصمیم‌های اخیر در توزیع ارز مسافرتی اشاره کرد و افزود: درحال حاضر موضوع فقط حذف سفر مراکش نیست، از آنجا که تورها به خاطر گرانی و کمیابی ارز از رونق افتاده‌اند، شاید دیگر مقاصد خارجی نیز اتوماتیک حذف شوند، چون وضعیت ارز چندان بسامان نیست، قیمت دلار در بازار مشخص نیست و تهیه ارز برای مسافران دشوار شده است.
تراز منفی گردشگری ایران
بعد از برجام انتظار می‌رفت صنعت گردشگری ایران جهش قابل ملاحظه‌ای داشته باشد. اما به هر دلیل این اتفاق روی نداد. در سال گذشته تراز گردشگری ایران منفی بود. 9 میلیون گردشگر‌ خروجی و تنها پنج میلیون گردشگر ورودی. در چند سال گذشته مقامات وزارت امور خارجه و مدیران سازمان میراث فرهنگی و گردشگری سعی داشتند با رایزینی‌های دیپلماتیک مشکل ویزای گردشگران ایرانی را حل کنند. در همین رابطه برداشته شدن ویزای ترکیه، روسیه، گرجستان و صربستان و چند کشور دیگر موجب شد پاسپورت ایرانی ارزش بیشتری پیدا کند. مسافران ایرانی راحت‌تر توانستند مقاصد گردشگری خود را انتخاب کنند و گزینه‌های بیشتری برای سفر داشته باشند. اما در عین حال صنعت گردشگری ایران نتوانست به درستی از این فرصت استفاده کند. به همین خاطر امروز تراز گردشگری ایران منفی است.