مسئولان توئیت باز خوب هستند؟

آفتاب یزد-مریم مرادی: جهان مدرنی که ما در آن زندگی می‌کنیم، Globa- Village یا دهکده‌ جهانی نام دارد. دهکده جهانی اصطلاحی است که در قرن بیستم میلادی با گسترش استفاده از وسایل الکترونیکی به خصوص اینترنت مطرح شد و سپس رواج پیدا کرد. در این جهان، اطلاعات در چند لحظه از یک نقطه زمین به نقطه دیگر آن ارسال می‌شود. بهره‌مندی از اینترنت فقط محدود به رد و بدل کردن اخبار نمی‌شود بلکه در حوزه‌های دیگر حتی خرید نیز کاربرد داشته و دیگر کسی زیاد به خود زحمت رفتن به فروشگاه‌ها را نمی‌دهد. آنها با سفارش و خرید اینترنتی هم هزینه سفر را کم می‌کنند و هم زمان‌شان را بیهوده هدر نمی‌دهند. اگر سال‌ها قبل کسی برای سفر یا کار قصد ترک کشورش را داشت به سختی اطلاعاتی درمورد کشور مقصد کسب می‌کرد، اما حالا با ظهور اینترنت انقلابی در زندگی مردم دنیا به وقوع پیوسته، آنها با این موج جلو می‌روند و از آخرین اخبار و اتفاقات، در آن واحد با خبر می‌شوند.
**جهان در شبکه‌های اجتماعی
اینترنت تنها منحصر به مردم عادی ایران و جهان نیست، بلکه در حوزه سیاست هم رده‌های بالای حکومتی در پیشبرد اهداف خود از آن استفاده می‌کنند. به خصوص با ورود شبکه‌های اجتماعی و ابر پیام‌رسان‌هایی چون فیسبوک، توییتر، وایبر، واتس‌آپ و تلگرام که با آمدن‌شان مرزهای پیام‌رسانی را فتح کردند. در میان سیاسیون دنیا یکی از افرادی که به صورت افراطی از این شبکه‌ها استفاده می‌کند دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده آمریکاست. او از ابتدای کاندیداتوری برای انتخابات ریاست جمهوری تا همین امروز از تاثیر شبکه‌ها بر افکار عمومی مردم بهره برده است. علیرغم اینکه بسیاری از مردم و سیاستمداران با اظهارنظرهای گاه و بیگاه ترامپ در این شبکه‌ها مخالفند و خواستار انعکاس نظراتش در رسانه‌های رسمی‌ترند، اما با نگاهی به دستیابی‌های متعدد ترامپ در پیشبرد اهدافش به نظر می‌رسد که او حضور گسترده مردم در فضای مجازی را مدنظر قرار داده است.
**از رویکرد قهری تا آشتی سیاسی با اینترنت


اینترنت در ایران ابتدا با اقبال مسئولان مواجه نشد و برخی از جناح‌های سیاسی موضع‌گیری‌های نسبتا تندی درباره استفاده مردم از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در پیش گرفتند. موضع‌گیری‌هایی که موجب مسدودسازی برخی از پیام‌رسان‌ها چون وی‌چت، توییتر و فیسبوک و اخیرا تلگرام شد. اما به‌رغم همه مخالفت‌ها، با قدرت گرفتن
جناح‌های اعتدالی و اصلاح‌طلب در کشور، مقامات دیپلماتیک و سیاسی کشور چون محمدجواد ظریف راه سیاست‌مداران کشورهای توسعه یافته را انتخاب کرده و با فعالیت در شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده‌ای چون توییتر، نظرات و خبرهای مهم یا حتی دعواهای سیاسی خود را بیان می‌کنند. از ایجاد کانال‌های تلگرامی منتسب به اشخاص سیاسی گرفته تا گروه‌ها و احزاب خاص. همچنین در کنار وزارت امور خارجه عده‌ای از نمایندگان فعلی مجلس هم سعی کرده‌اند نسبت به موضع قهری بهارستانی‌های 10 سال پیش در مواجهه با اینترنت، با فعالیت در این شبکه‌ها پای در راه مدرنیته و نزدیک‌تر شدن به مردم جامعه بگذارند. در این زمینه اعضای شورای شهر تهران هم از قافله عقب نمانده‌اند. آنها هم در شبکه‌های اجتماعی فعالیت داشته و با پخش زنده برخی از برنامه‌های شورای شهر سعی در عینیت بخشیدن به شعار شورای شهر شیشه‌ای و ارتباط مستقیم‌ و بدون واسطه با مردم کرده‌اند. مانند محمد جواد حق‌شناس رئیس کمیسیون فرهنگی اجتماعی این شورا که در جریان رسیدگی به استعفای شهردار تهران برای مردم این جلسه را در «اینستا» به صورت زنده به نمایش گذاشت.
**به مردم برسید
اگرچه این موضوع خوب و به‌جاست و مسئولان به خصوص اهل سیاست با فعالیت در فضای مجازی‌ توانسته‌اند یک رابطه دو طرفه بین مردم و خودشان به وجود آورند اما برخی با فعالیت زیاد سیاستمداران در این فضا مخالفند. این عده معتقدند احتمال اینکه اعضای شورای شهر، نمایندگان و سایر سیاسیون فعال در فضای مجازی به اشتباه حرف یا ترندی که در توییتر مطرح می‌شود را سخن و نظر همه مردم جامعه بدانند، درحالیکه شاید این حرف همه مردم جامعه نباشد و توسط جریان‌هایی با اهداف خاص مطرح شده باشد، زیاد است. از سوی دیگر، ممکن است مشکلات به شدتی که در شبکه‌های اجتماعی چون فیسبوک و توییتر طرح می‌شوند، نباشد. همچنین محافظه‌کاران مخالف فعالیت مداوم سیاسیون در فضای مجازی هم این توییتر و اینستا بازان سیاسی را به استهزا گرفته و می‌گویند: اعضا به جای آنکه به امور جاری جامعه پرداخته و همراه با مردم و شهر باشند بیشتر در توییتر و... هستند و وقت و انرژی خود را در آنجا هدر می‌دهند.
حال با توجه به دیدگاه مخالفان و موافقان حضور سیاستمداران ایران در فضای مجازی باید دید که نفس این فعالیت‌ها خوب است و باید آنها به فعالیت‌شان ادامه دهند یا راه را اشتباه انتخاب کرده و به بی‌راهه می‌روند. آیا باید این افراد در نحوه فعالیت‌شان تجدید نظر کنند؟
**نمایش ندهید
حسن معظمی، کارشناس رسانه درباره حضور سیاست‌مداران در فضای مجازی به خبرنگار آفتاب یزد گفت: «اینکه سیاسیون فارغ از طیف یا گروه فکری‌شان از طریق فضای مجازی به شرط غافل نشدن از فضای عمومی جامعه با مردم ارتباط‌ برقرار کنند، خوب است. با توجه به این موضوع که گروه‌های سیاسی در جامعه تریبون‌ رسمی نداشته و با محدودیت‌هایی برای ارتباط گیری با مردم از جمله صدا و سیما مواجه هستند، لاجرم بخشی از این ارتباط‌گیری باید از طریق فضای مجازی باشد. منتها شرط کافی آن ارتباط‌گیری مستقیم آنها با مردم است. حالا این امر می‌تواند از کانال‌های ارتباطی مطبوعات، (NGO)، اتفاقات، همایش‌ها و روابط فردی باشد. سیاسیون باید با ارتباط‌گیری مستقیم یا غیرمستقیم، فضای جامعه را درک کنند.» این کارشناس رسانه درحالی ادامه حضور سیاست‌مداران در شبکه‌های اجتماعی را موثر دانست که آنها در صدد جلب اعتماد مردم برآیند. او در ادامه افزود: «در حال حاضر مردم از سیاست‌زدگی و سیاسیون خسته و به دنبال پررنگ شدن امید لطمه دیده خود هستند. آنها به دنبال آگاهی از اتفاقاتی که روز قبل افتاده و امروز خبری از آنها نیست، هستند. مثلا چرا دیروز درآمدهای افسانه‌ای داشته‌ایم اما امروز کسی جوابگو نیست که کجا، برای چه کسی یا چه چیزی هزینه شده‌اند و امروز از نظر اقتصادی کشور دچار مشکلاتی پیش پا افتاده شده که به آنها فشار می‌آورد. سیاسیون باید مردم را دیده و درد آنها را بشناسند و به نوعی التیام بخش این دردها باشند. آنها باید به سمتی بروند که شایسته سالاری واقعی در جامعه کلید خورده و مردم را راضی کند، نه اینکه در فضای مجازی وعده وعیدها و نمایش‌های آنچنانی داده در نهایت هم در حوزه رفتاری، اجتماعی و واقعی جامعه به شکل دیگری رفتار کنند. مردم نگران افرادی سکاندار دیروزی‌اند که امروز با برخوردهای طلبکارانه امید مردم را هدف گرفته‌‌اند.» معظمی تاکید کرد: «اگر سیاسیون امید را از طریق فضای مجازی پر رنگ کنند خوب است. گروهی که درحال حاضر در قدرت هستند یک دوره تجربه ناکام داشته‌اند. اگر قرار باشد طیف‌های فکری حاکم بر کشور در ارتباط‌گیری خود با مردم دچار لکنت شده یا نتوانند با مردم صحبت کنند، فضا به سمت اتفاقات خوبی نخواهد رفت.»
**شبکه‌هایی برای سیاسیون یا مردم؟
شاید یکی از دلایل استفاده جناح‌های سیاسی کشور از شبکه‌های اجتماعی، عملکرد رسانه‌های رسمی کشور باشد. چنانچه در ایران رسانه ملی توجه چندانی به اقدامات برخی از طیف‌های سیاسی نداشته و ندارد. به هر حال به نظر می‌رسد فعالیت سیاسیون و مسئولان در شبکه‌های اجتماعی نظیر توئیتر هم می‌تواند مفید باشد و هم مضر. مفید از این جهت که آنان می‌توانند از دغدغه‌های جامعه باخبر شوند و مضر از این جهت که ممکن است تحت تاثیر برخی فضاسازی‌های کاذب در این شبکه‌ها قرار گیرند. به هر حال این بستگی به آن مسئول و آن فعال
سیاسی دارد.