روزنامه آفتاب یزد

سرنوشت خریدهای ایران از بوئینگ و ایرباس

آفتاب اقتصادی- الهام علائی: روز سه شنبه، دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در اقدامی پیش از موعد، اعلام کرد که کشورش از برجام خارج می‌شود. این مسئله، علاوه بر اینکه روابط میان دو کشور را پیچیده خواهد ساخت، پیامدهای مختلفی به لحاظ اقتصادی و سیاسی در بردارد. یکی از این موارد، بحث هواپیماهای خریداری شده توسط ایران از شرکت‌های هواپیمایی و در صدر آنها بوئینگ و ایرباس است. واقعیتی که وجود دارد این است که خروج آمریکا از برجام موجب توقف فروش هواپیماهای بوئینگ و ایرباس به ایران می‌شود. اعلام دونالد ترامپ مبنی بر اینکه آمریکا مجددا تحریم‌های لغو شده به موجب توافق هسته‌ای را علیه ایران برقرار خواهد کرد، امیدهای دو شرکت هواپیماسازی بوئینگ و ایرباس برای فروش 40 میلیارد دلار هواپیما به ایران را از بین برد. استیون منوچین، وزیر خزانه داری آمریکا گفته است: «مجوزهای صادراتی این شرکت‌ها برای فروش هواپیما به ایران لغو خواهد شد.»
**
ضرر و زیان هواپیماسازها
این هواپیماها که ایران برای نوسازی ناوگان هوایی فرسوده خود به آنها نیاز داشت، می‌توانست تهران را به یک قطب هوانوردی منطقه‌ای و رقیبی برای دوبی و قطر تبدیل نماید. لغو این قراردادها همچنین موجب از دست رفتن فرصت‌هایی برای شرکت آمریکایی بوئینگ و شرکت فرانسوی ایرباس می‌شود. به دلیل اینکه بیش از 10 درصد از قطعات استفاده شده در هواپیماهای ایرباس ساخت شرکت‌های آمریکایی است، این شرکت نیز برای فروش هواپیماهایش به ایران به مجوز دولت آمریکا نیاز دارد.


ایران ایر بعد از توافق هسته‌ای 200 هواپیما شامل 100 هواپیمای ایرباس، 80 هواپیمای بوئینگ و 20 هواپیمای دیگر از شرکت فرانسوی- ایتالیایی ATR سفارش داده بود. اکنون وزارت خزانه داری آمریکا پس از یک دوره 90 روزه اجازه صادرات هواپیمای مسافربری، قطعات و خدمات این هواپیماها به ایران را نخواهد داد. وزارت خزانه‌داری آمریکا همچنین اعلام کرد که پس از دوره 90 روز مجوزی را که به شرکت‌های آمریکایی اجازه می‌دهد تا در مورد قراردادهای تجاری با ایران مذاکره کنند، لغو خواهد کرد. یک منبع آگاه گفته است که مجوز بوئینگ تا سپتامبر 2020 اعتبار داشت. روزنامه ایندیپندنت انگلیس در این راستا نوشت، خروج آمریکا از برجام ضرر و زیانی 39میلیارد دلاری به ایرباس و بوئینگ خواهد زد.
**
واکنش ایرباس و بوئینگ به تصمیم ترامپ
تصمیم ناگهانی ترامپ، واکنش مسئولان دو شرکت هواپیمایی ایرباس و بوئینگ را به همراه داشت.
رینر اولر، مسئول روابط عمومی ایرباس گفت: «ما پس از بررسی دقیق این تصمیم، منطبق با سیاست‌های داخلی و پایبندی به مقررات مربوط به تحریم‌ها و کنترل صادرات، به ارزیابی اقدامات بعدی خواهیم پرداخت. این کار قدری زمان می‌برد.»
این در حالی است که شرکت بوئینگ پس از اعلام خروج آمریکا از برجام از سوی ترامپ اعلام کرد، به سیاست‌های دولت آمریکا در زمینه فروش هواپیما به ایران متعهد است. گوردون جاندرو، معاون روابط عمومی بوئینگ، گفت: «با توجه به تصمیم ترامپ، ما درباره اقدامات بعدی با دولت آمریکا رایزنی خواهیم کرد و تا پایان این رایزنی‌ها به پیروی از دستورهای دولت ادامه خواهیم داد.
دنیس میلنبرگ، مدیر اجرایی بوئینگ ماه پیش، در بحبوحه حرف و حدیث‌ها درباره بازنگری دولت ترامپ در برجام، گفته بود که این شرکت انتقال هواپیماهای مدل 777 به ایران را به تاخیر‌انداخت. میلنبرگ، ماه گذشته گفته بود که این شرکت برنامه‌ای برای تحویل هواپیما به ایران در سال جاری ندارد. این در حالی است که بوئینگ پس از امضای برجام، در دسامبر 2016 از توافق تاریخی برای فروش 80 فروند هواپیما به ایران خبر داده بود.
**
تعیین تکلیف هواپیماهای برجامی تا دو هفته دیگر
اتخاذ تصمیم اخیر توسط ترامپ، واکنش مسئولان کشورمان را نیز در بر داشت. در ارتباط با بحث احتمال لغو قراردادهای بوئینگ و ایرباس با ایران، مدیرعامل هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران و مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران طی اظهاراتی، رویکرد سازمان‌های مربوطه را بیان کردند.
فرزانه شـــرفبــافی، مدیرعامل هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران گفت: «در خصوص قراردادهای خرید هواپیما از ایرباس و بوئینگ به مدت دو هفته بررسی‌های لازم را انجام می‌دهیم و سپس نظر خود را اعلام می‌کنیم. با توجه به سیاست‌های دولت و اظهارات رئیس جمهوری، هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران در خصوص قراردادهای خرید هواپیما از کمپانی‌های ایرباس و بوئینگ به مدت دو هفته بررسی‌های لازم را انجام می‌دهد. پس از این مدت نظر خود را در رابطه با این قراردادها و وضعیت خرید هواپیما اعلام می‌کنیم.»
**
صنعت فرودگاهی ایران نگران تصمیم ترامپ نیست
رحمت الله مه آبادی، مدیرعــامل شرکـت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران نیز با بیان اینکه تصمیم ترامپ در باره برجام بر توسعه صنعت فرودگاهی کشور تاثیری ندارد، گفت: «هیچ گونه نگرانی از برنامه دولتمردان آمریکایی برای خروج از برجام نداریم. ایران اکنون در منطقه و فرامنطقه نقش آفرینی می‌کند و تصمیم دولتمردان آمریکایی در این زمینه تاثیرگذار نخواهد بود. خوشبختانه برجام در دو سال گذشته فرصت مناسبی را برای صنعت فرودگاهی کشور به وجود آورد تا بتوانیم در این فرصت مناسب تجهیزات مورد نیاز خود را با وجود برخی محدودیت‌ها خریداری کنیم.»
مه آبادی افزود: «در جهانی که ما امروز زندگی می‌کنیم، همه به یکدیگر نیاز داریم و تصمیم رئیس جمهوری آمریکا برای برهم زدن این ارتباطات بی اثر است. بدون شک در مسیری که قرار داریم با اتکا به توانمندی‌های داخلی، همه چالش‌های فرا روی خود را پشت سر خواهیم گذشت. برای هر تصمیم ترامپ برنامه ریزی کردیم تا با هرگونه محدودیت برخورد کنیم.»
**
خلف وعده‌های ایرباس و بوئینگ
این همه در حالی است که هرچند دولت اوباما مجوز فروش هواپیماهای ایرباس و بوئینگ به ایران را در اواخر سال 2016 صادر کرده بود، اما این چند شرکت‌ هواپیماسازی خط مشی بسیار متفاوتی در قبال سفارشات شرکت‌های ایرانی در پیش گرفته بودند. شرکت ایرباس فروش‌ها به ایران را در فهرست سفارشات خود ثبت کرده و سه فروند هواپیما به ایران تحویل داده بود و شرکت اروپایی‌ای تی آر هم هشت فروند هواپیمای توربوپراپ به ایران تحویل داده بود.
بوئینگ هرگز معامله با شرکت ایران ایر را نهایی نکرده بود و پس از روی کار آمدن ترامپ، چشم‌انداز خود از آینده برجام را تنزل داده بود. طی ماه‌های اخیر، شرکت بوئینگ بی سر و صدا مشتریان دیگری را برای هواپیماهای
777-300‌ ای آر سفارش ایران که قرار بود امسال به شرکت‌های ایرانی تحویل شود، پیدا کرده بود. در این راستا گفته می‌شود که بوئینگ قراردادهایی را با سایر خریداران از جمله کشورهای حاشیه خلیج فارس امضا می‌کند تا ضرر ناشی از دست دادن قرارداد خرید ۱۷میلیارد دلاری خود با ایران را به حداقل برساند.
حدود دو هفته پیش، از مدیر اجرایی بوئینگ، دنیس مویلنبرگ در کنفرانسی تلفنی که طی آن از درآمد ۲۳.۴ میلیارد دلاری این شرکت در ربع اول سال خبر داد، در مورد وضعیت نامشخص آینده تحریم‌های آمریکا بر فروش ۱۵ هواپیمای بردبلند ۷۷۷ این شرکت به ایران، که قبلا مجوز صادرات دریافت کرده بودند، سوال شد. قرار بود سه فروند از این هواپیماها طبق برنامه زمان‌بندی، امسال به ایران تحویل شوند.
مویلنبرگ گفت: «تحویل هواپیما به ایران، به صورت هماهنگ با سیاست‌های دولت آمریکا به تعویق افتاده است. شرکت بوئینگ خریداران دیگری برای این هواپیماها که نشان هواپیمایی ملی ایران، ایران‌ایر، روی آنها نقاشی شده است، پیدا کرده است.»
ریچارد ابولافیا، تحلیلگر مسائل هوانوردی در گروه تیل در این راستا گفت: «به عقب که نگاه می‌کنیم می‌بینیم آنها رویکردهای بسیار متفاوتی را در پیش گرفته بودند. بوئینگ در زمینه ثبت سفارشات ایران و ساخت هواپیماها بسیار محافظه کارانه عمل می‌کرد و ایرباس خیلی مشتاقانه رفتار می‌کرد.»
**
عدم واکنش قابل توجه از سوی سرمایه گذاران
بعد از اقدام ترامپ از خروج از برجام، واکنش سرمایه گذاران چندان قابل توجه نبوده است. ارزش سهام شرکت بوئینگ در بورس نیویورک کمتر از یک درصد کاهش یافته و به 338.49 دلار رسیده، در حالی که ارزش سهام شرکت ایرباس در بازار پاریس تغییری‌اندک داشته است.
سایر تولید کنندگان نیز گفته‌اند در حال بررسی تصمیم دولت آمریکا هستند و بر تبعیت از کنترل‌های صادراتی دولت آمریکا تاکید کرده‌اند. شرکت جنرال الکتریک در بیانیه‌ای اعلام کرد «فعالیت‌هایمان را برای تبعیت از تغییرات جدید قوانین آمریکا تعدیل خواهیم کرد.» شرکت زیمنس هم گفته: «ما در انتظار تعیین مقررات از سوی دولت‌ها هستیم و منتظر دستورالعمل‌های جدید از سوی جامعه بین المللی می‌مانیم.»
**
توقف فروش هواپیما به ایران
اقدامی «ننگین» است
«کارل بیلدت» وزیر خارجه پیشین سوئد و عضو شورای روابط خارجی اروپا در متنی نوشت: تحریم‌های آمریکا علیه ایران به سختی به کمپانی‌های آمریکایی آسیب می‌زند اما در وهله نخست کمپانی‌های اروپایی را هدف قرار خواهند داد.
وی تاکید کرده این رفتاری است که با تحریم‌های ثانویه اعمال خواهد شد. چیزی که اروپایی‌ها پیشتر هم آن را غیر قابل قبول خوانده بودند.
وزیر خارجه سابق سوئد درباره تصمیم ترامپ در قبال برجام هم گفت این ظلم و ستم از بد‌ترین نوع آن است. زمان آن رسیده که اروپایی‌ها سر قول‌های خود بمانند و برای منافع خودشان ایستادگی کنند و سعی کنند از این توافق بعد از اعلامیه ترامپ حفاظت کنند.
وی اقدام آمریکا برای توقف فروش هواپیماهای مسافربری به ایران را هم اقدامی «ننگین» خواند و گفت: این اقدامی ننگین است که فروش هواپیمای مسافربری به ایران را متوقف کرده‌اند. هواپیماهای قدیمی ایران در حال سقوط از آسمان هستند.
کارل بیلدت حمله شب گذشته اسرائیل به حومه دمشق را یک ساعت بعد از اعلام تصمیم ترامپ مبنی بر خروج از برجام را مورد تردید قرار داده و گفت: این اقدام همزمان به سختی «اتفاقی» می‌تواند باشد.
وی همچنین اقدام آمریکا برای خروج از برجام را موجب قرار گرفتن آمریکا در مسیر درگیری در خاورمیانه خوانده و گفت: این اقدام به رویارویی واشنگتن با اروپایی‌ها نیز منجر خواهد شد. این زمان کلیدی‌ از چندین جهت است. اروپا باید ثابت قدم بماند.
**
بوئینگ و ایرباس باید پاسخگو باشند
آفتاب اقتصادی وضعیت آینده صنعت هواپیمایی ایران را با توجه به پیامدهای تصمیم اخیر آمریکا از نمایندگان مجلس شورای اسلامی پیگیری کرد. سیدهادی بهادری، نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس در این راستا به آفتاب اقتصادی گفت: «شرکت‌های طرف قرارداد ما یعنی بوئینگ و ایرباس باید در این مورد پاسخگو باشند؛ زیرا ما با دولت آمریکا قرارداد نداریم و با این دو شرکت قرارداد امضا کرده‌ایم. همچنین اگر بوئینگ و ایرباس به تجارت با ایران ادامه ندهند، خودشان نیز متضرر می‌شود؛ چرا که حدود 38 میلیارد دلار رقم کمی نیست و گرفتن سفارش 200 فروند هواپیما کار ساده‌ای نیست. بنابراین این مسئله به لحاظ اقتصادی برای این دو شرکت اهمیت دارد و شاید خودشان برای این مسئله راه‌حلی پیدا کنند. اما در غیر این صورت و در حالتی که بوئینگ و ایرباس از قرارداد با ایران انصراف دهند، باید بررسی شود که آیا در این قرارداد به لحاظ حقوقی بابت انصراف یکی از طرفین، ضرر و زیانی معین شده است یا خیر.»
بهادری افزود: «راه دیگر این است که با کشورهای دیگری که می‌توانند با ایران کار کنند، این مسیر را ادامه دهیم. درحال حاضر، شرکت‌های بسیاری در جهان هستند که در صنعت تولید هواپیما فعال هستند و در میان آنها، چند کشور دارای برندهای مطرحی در این حوزه می‌باشند. به عنوان مثال، کشورهایی مانند برزیل، چین و ژاپن هواپیماهای خوبی تولید می‌کنند و می‌توان با آنها کار کرد.»
**
تمام هواپیماهای خریداری شده را تحویل گرفته‌ایم
صدیف بدری، سخنگوی کمیسیون عمران و نماینده اردبیل در مجلس شورای اسلامی نیز در این ارتباط به آفتاب اقتصادی گفت: «ایرباس چیزی درباره عدم فروش هواپیما به ایران عنوان نکرده و صرفا اعلام کرده که اگر کشورهای اروپایی به برجام متعهد باشند، به قراردادهای خود پایبند خواهند بود. اما در مورد بوئینگ طبیعی است که قراردادش را با ایران
لغو کند.»
بدری ادامه داد: «هیچ مبلغی بابت قرارداد با بوئینگ تاکنون پرداخت نشده و حتی این بحث مطرح بود که بابت پولی که پرداخت نشده، نمی‌توان انتظار تحویل هواپیما داشت. اما در مورد ایرباس، تمامی هواپیماهایی که خریداری شده و مبلغ آنها پرداخت شده، تحویل گرفته شده‌اند.»
**
مشکلات مالی بیشتر از مشکلات سیاسی
سخنگوی کمیسیون عمران مجلس افزود: «در مورد بحث خرید هواپیما از ایرباس و بوئینگ، مسئله مهمی مطرح است و آن اینکه در این راستا مشکلات مالی بسیار بیشتر از مشکلات سیاسی یا سایر مشکلات وجود دارد.»
بدری تصریح کرد: «با توجه به اینکه تاکنون نیز این شرکت‌ها به ویژه بوئینگ، همکاری چندانی با ایران نداشته‌اند، عدم همکاری آنها مشکل خاصی برای کشورمان ایجاد نخواهد کرد. همچنین این شرکت‌ها نیز به دلیل بحث منافع‌شان نیاز دارند که هواپیماهای خود را به فروش برسانند و در صورت ملغی‌شدن قراردادشان، یک مشتری خوب را از دست می‌دهند.
اکنون با توجه به سخنان آقای روحانی، پیش‌بینی‌های لازم در مورد تمامی تبعات تصمیم آمریکا صورت گرفته و مشکل خاصی در این زمینه وجود نخواهد داشت.» حال با توجه به سخنان ریاست جمهوری، باید در انتظار تصمیمات بعدی در مورد آینده صنعت هواپیمایی ایران باشیم؛ به گونه‌ای که کمترین ضرر اقتصادی در انتظار کشورمان باشد.
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
اسراييل‌ضربه راهبردي خورده است (اعتماد) افتتاح ابرپروژه سد و نیروگاه ایرانی در سریلانکا (جوان) اوضاع این رژیم حسابی بیخ پیدا کرده است (یادداشت روز) (کيهان) عیارسنجی طرح مالیات بر عایدی سرمایه (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
شش نکته در موردفرجام برجام لایحه مبارزه با پولشویی یک نیاز و ضرورت عدو شود سبب خیر گر خدا خواهد شش نکته در موردفرجام برجام ادامه برجام در صورت تضمین قطعی سه کشور اروپایی سرنوشت خریدهای ایران از بوئینگ و ایرباس پیش‌بینی‌های کیهانی چراغ سبز مجلس به شفافیت پولی مسئولان توئیت باز خوب هستند؟ پیشنهادهای عجیب برای تشکیل استان با نام‌های عجیب‌تر دلگرمی اصغر فرهادی در سخت ترین شرایط وحدت و اتحاد در درون نظام راه مقابله با ترامپ است لاریجانی: مواظب باشید مجلس را آتش نزنید!