بازار دلالی داغ تر شد

گروه اقتصادی- هنوز چند هفته از بسته سیاستی دولت برای مهار نوسانات ارزی نمی‌گذرد که باز هم سایه نوسانات جدیدی بر بازار ارز و سکه کشور سنگینی می‌کند. دیروز قیمت دلار در بازار آزاد کشور به هفت هزار تومان رسید و بالاترین قیمت برای کل تاریخ چهار دهه پیش را به ثبت رساند.
این روزها باز هم اعلام قیمت‌ها در بازار ارز و سکه به مهم‌ترین عناوین خبری رسانه‌ها بدل شده و آنچه بیشتر از هرچیزی بر سر زبان عامه مردم می‌چرخد همین اعلام وضعیت قیمت‌ها در بازار ارز و سکه است. دیروز که اعلام کردند دلار به هفت هزار تومان رسیده دیگر چندان برایمان تعجب‌آور نبود و گویی از قبل می‌دانستیم که قرار است قیمت‌ها در بازار تا این میزان بالا رود‌ اما آنچه نگران‌کننده است این است که با این شرایط قرار است اقتصاد کشور به کجا برود و چه کسی قرار است این ناملایمات را در بازار کنترل کند.
از زمانی که اعلام ارز تک‌نرخی در اقتصاد باب شد، بازار را متهم کردند و گفتند هر دلاری که با قیمت بالاتر از 4200 تومان معامله شود قاچاق است. حتی بعد از آن بود که گفتند صرافی‌ها هم حقی برای خرید و فروش ارز در بازار ندارند و این بار باید بانک‌ها معاملات بازار را پوشش دهند. هرچند از همان زمان هم صرافی‌ها و هم دلالان به صورت غیرمستقیم و از راه‌های مختلف فعالیت‌های دلالانه‌شان را ادامه می‌دادند، اما دیروز و بعد از گذشت حدود یک ماه، بازار قاچاق دلار بیشتر از همیشه رونق گرفت و خرید و فروش‌های دلالانه در بازار رنگ و بوی دیگری به خود گرفت.هرچند این روزها شاهد صف‌های طویل و حضور پر‌رنگ مردم در خیابان‌های فردوسی نیستیم، اما در کوچه‌پس‌کوچه‌های این خیابان‌ها باز هم دلالان در حال انجام فعالیت‌های سفته‌بازانه هستند و معاملات‌شان در بازار غیررسمی را ادامه می‌دهند. در این بین فعالان بازار ارز از رکود شدید در این بازار گله دارند و می‌گویند وضعیت حاکم بر بازار ارز به سایر بازارهای اقتصادی هم رسیده و همین امر موجب شده تا رکود در اقتصاد حاکم شود.
مقامات در خواب غفلت


اما آنچه جای تعجب دارد این است که هر بار مسوولان جلسات هم‌اندیشی برگزار می‌کنند و فکر می‌کنند با گردهمایی‌هایشان می‌توانند راهی برای بن‌بست ارزی کشور بیابند‌ اما دیگر باید خود مقامات هم به این نتیجه رسیده باشند که این جلسات خروجی مثبتی ندارد و گردانندگان بازار تاکنون نتوانسته‌اند راهی پیش پای فعالان ارزی کشور بگذارند.از طرفی در حالی که قیمت‌ها هم روز به روز بالا می‌رود و هر روز باید منتظر قیمت‌های جدیدی در بازار باشیم، رییس کل بانک مرکزی با کمال خونسردی اعلام می‌کند نوسانات ارزی مهار شده است!معلوم نیست این مقام مسوول در خواب مانده یا خودش را به خواب زده و نمی‌داند که در بازار چه خبر است و از قیمت‌های اعلام شده در بازار غیر‌رسمی خبر ندارد. این اولین بار نیست که در اوج هیجانات ارزی بازار رییس کل بانک مرکزی سعی می‌کند با این تعبیرها بر التهابات بازار سرپوش بگذارد و خود را از آنچه در بازار پیش می‌آید تبرئه کند.
به نظر می‌رسد این بار دیگر وقت آن رسیده که یک دستی به تیم اقتصادی دولت بکشند تا شاید بتوان فکری برای این همه التهاب و نوسان کرد؛ چه آنکه به نظر می‌رسد تیم حاضر در صحنه یا صحنه را ترک می‌کنند و یا حضورشان در صحنه نمی‌تواند التیام‌بخش هیچ‌یک از دردهای اقتصادی کشور باشد.نکته جالب این است که هر بار مقام مسوولی لب به سخن می‌گشاید، شرایط نه تنها بهتر نمی‌شود، که هر بار نوسانات جدیدی را موجب می‌شود و هر بار بازار را به لبه پرتگاه می‌کشاند. دیروز هم از آن روزهایی بود که همه بیدار بودیم و مقامات در خواب. گویی مقامات ماه‌هاست در خواب رفته‌اند و خیال بیدار شدن ندارند که هر بار قیمت‌های بازار اوج می‌گیرد و راهی برای خروج از بن‌بست ارزی کشور پیدا نمی‌کنند.
حال بازار طلای کشور خوب نیست
بازار طلای کشور هم حال خوبی ندارد و قیمت‌ها سر به فلک کشیده است. دیروز قیمت سکه امامی هم با قیمتی معامله شد که برای همیشه در اذهان می‌ماند. قیمت سکه امامی دیروز به دو میلیون و 240 هزار تومان رسید. جالب این است قیمت فروش سکه از سوی صرافی‌ها با قیمت خرید تفاوتی 40 هزار تومانی داشت و چنین معامله‌ای سودهای کلانی را برای صراف‌های کشور به ارمغان آورد.
اما سیف بازار سکه کشور را هم از قلم نینداخت و اعلام کرد که سکه‌های پیش‌فروش شده زودتر از موعد تحویل متقاضیان داده می‌شود. این در حالی است که اعلام کرده این سکه‌ها را به صورت کارت‌های الکترونیکی در اختیار متقاضیان قرار می‌دهد تا سکه‌ها در کارت‌ها باقی بمانند. گویا باز هم یادشان رفته چه میزان از ذخایر طلای کشور به باد رفت اما هنوز هم قیمت‌ها سر به فلک می‌کشند.
برجام هم مزید بر علت شده است
هرچند می‌توان به تعبیری خود مقامات را مقصر اصلی این هیجانات دانست و به بیانی آنها را بازی‌گردانان اصلی بازار تعریف کرد، اما آینده سیاسی کشور هم به نگرانی‌ها افزوده است و مزید بر علت شده است.این روزها که همه جا حرف از آینده برجام است، همه مسایل به آن گره خورده و همه نگران این هستند که با خروج آمریکا از برجام چه بر سر آینده اقتصادی و سیاسی کشور خواهد آمد. واقعیت این است که حتی برجام هم نتوانست گره‌گشای بسیاری از تنگناهای اعتباری و ارتباطی کشور باشد، پس با این حساب خروج از برجام می‌تواند پیامدهای اقتصادی زیادی داشته باشد و همین است که مردم در این شرایط به بازار ارز و سکه پناه برده‌اند و سعی می‌کنند با تبدیل ریال‌هایشان به دلار حداقل مامن امنی برای پس‌اندازهایشان بسازند.
مسایل آنقدر در هم گره خورده که از هر طرف می‌خواهی گره‌ای را باز کنی باز هم مسایل بیشتر در هم گره می‌خورد و نمی‌توان راهی برای خروج از این همه تنگنا پیدا کرد. بنابراین آنچه به نظر می‌رسد این است که بازار ارز کشور به این زودی‌ها خیال رام شدن ندارد و تا زمانی که مقامات از خواب عمیقی که در آن فرو رفته‌اند بیدار نشوند نمی‌توان به کنترل نوسانات بازار امیدوار بود.
تلاطمات ارزی مهار شد
در همین حال، جلسه هم‌اندیشی رییس کل بانک مرکزی و مدیران عامل بانک‌ها و موسسات اعتباری با حضور نمایندگان صرافی‌ها با محوریت سامانه نیما عصر دیروز در بانک مرکزی برگزار شد.در این جلسه رییس کل بانک مرکزی از تحقق اشراف همه‌جانبه بر بازار ارز با راه‌اندازی سامانه نیما خبر داد.ولی‌الله سیف با بیان اینکه سامانه نیما در ابتدای شروع فعالیت، شاهد استقبال خوبی از جانب بازیگران بازار ارز است گفت: بانک‌ها و صرافی‌ها به عنوان بازیگران اصلی این سامانه باید به جایگاه خود اشراف داشته باشند و با توجه به نقش موثر خود به ایفای فعالیت بپردازند و زمینه تقویت این سامانه را به عنوان ابزاری برای ثبات بازار ارز فراهم کنند.
وی افزود: در چهار دهه گذشته به دلیل عدم اشراف کامل در بازار ارز شاهد نوسانات و تلاطماتی در بازار ارز بودیم که خوشبختانه با فعالیت سامانه نیما اشراف همه‌جانبه بر بازار ارز در حال وقوع است.رییس کل بانک مرکزی با اشاره به اینکه باید احتمالات و نواقص این سامانه مورد نقد و بررسی قرار گیرد تا با قدرت بیشتری به فعالیت بپردازد تصریح کرد: سامانه نیما در طول زمان می‌تواند عملکرد خود را نشان دهد و بانک مرکزی از هرگونه نقد و پیشنهاد در این زمینه با هدف ارتقای عملکرد سامانه نیما استقبال می‌کند.
سیف با تاکید بر لزوم انگیزه کامل از جانب بانک‌ها و صرافی‌ها برای حضور و فعالیت در سامانه نیما خاطرنشان کرد: خوشبختانه در این مدت بانک‌ها فعالیت مناسبی در سامانه نیما داشته‌اند و انتظار می‌رود همسو با آنها، صرافی‌ها نیز با تحرک بیشتری در این طرح به فعالیت بپردازند.رییس شورای پول و اعتبار با تاکید بر اینکه ابهامات و انتقادات بانک‌ها و صرافی‌ها در کمیته‌های کارشناسی بانک مرکزی مورد بررسی قرار می‌گیرد گفت: از بانک‌ها و صرافی‌ها انتظار می‌رود با طرح سوالات و ابهامات در جهت تقویت این سامانه گام بر‌دارند و بانک مرکزی نیز ضمن استقبال از نظرات با تمام توان کارشناسی، به رفع نواقص اهتمام می‌ورزد.
ماموریت جدید ارزی ۳ دستگاه
معاون اول رییس‌جمهور نیز با اعلام اختصاص منابع ریالی خرید ارز حاصل از صادرات‌ افزود: وزارتخانه‌های کشاورزی، صنعت معدن و تجارت و بانک مرکزی به صورت روزانه مردم را در جریان تحولات ارزی قرار دهند.اسحاق جهانگیری با اشاره به حمایت همه دستگاه‌ها و ارکان نظام از اجرای سیاست‌های جدید ارزی گفت: این سیاست‌ها موجب جلوگیری از خروج سرمایه‌های ملی، مقابله با قاچاق، حمایت از تولید داخلی و نیز ایجاد اطمینان در مردم و فعالان اقتصادی برای ثبات و پیش‌بینی‌پذیر کردن اقتصاد کشور می‌شود و دولت کمترین تردیدی در خصوص موفقیت این سیاست‌ها ندارد و با قدرت این سیاست‌ها را اجرایی خواهد کرد.معاون اول رییس‌جمهور با اشاره به انتشار اخبار بدون مبنا و بی‌اساس در خصوص خرید و فروش ارز در بازار غیر‌رسمی، گفت: با توجه به اینکه دولت نیازهای واقعی ارزی را تامین می‌کند و اگر کسی برای واردات کالا نیاز به ارز داشته باشد می‌تواند با مراجعه به نظام یکپارچه معاملات ارزی (نیما) ارز به قیمت مصوب ۴۲۰۰ تومان دریافت کند، منطقی نیست که کسی برای واردات کالا از بازار سیاه ارز تهیه کند.وی افزود: متاسفانه این اخبار نادرست که منبع آن مبهم و نامشخص است توسط برخی رسانه‌ها تیتر می‌شود اما وقتی پرسیده می‌شود این میزان ارز کجا و با چه منظوری خرید و فروش شده است پاسخ می‌دهند: کسانی به آنها این‌طور گفته‌اند که البته نباید به این اطلاعات غیر‌صحیح اتکا کرد.
جهانگیری با تاکید بر اینکه دستور کار اصلی کلیه دستگاه‌های کشور کمک به اجرای درست سیاست‌های جدید ارزی کشور است، از وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صنعت، معدن و تجارت و بانک مرکزی خواست تا به صورت روزانه مردم را در جریان آخرین تحولات ارزی و میزان واردات کالاهای اساسی به کشور قرار دهند تا از ایجاد شرایط برای فضاسازی و افزایش اخبار نادرست که موجب تشویش و نگرانی در جامعه می‌شود جلوگیری شود.معاون اول رییس جمهور با تاکید بر اینکه موضوع مدیریت بازار ارز کشور و تامین نیازهای واقعی مردم به ارز موضوع اصلی دولت است، اظهار کرد: نیازهای جاری کشور به ارز با بازگشت ارز ناشی از صادرات به چرخه اقتصاد مرتفع خواهد شد و در این زمینه برنامه‌ریزی شده تا همانند سال گذشته حداقل ماهانه سه میلیارد دلار ارز حاصل از صادرات غیر‌نفتی به چرخه اقتصاد کشور بازگردد.وی گفت: دولت به اندازه کافی ابزار لازم برای بازگرداندن ارز حاصل از صادرات به کشور را دارد و با هماهنگی همه صادرکنندگان در‌صدد است علاوه بر شفاف‌سازی مبادلات ارزی و پولی، اقتصاد کشور را در برابر تکانه‌های خارجی مقاوم‌سازی کند.جهانگیری همچنین شناسایی نیازهای واقعی مردم به ارز توسط بانک مرکزی را ضروری خواند و با اشاره به مسایل عنوان شده درباره نیاز ارزی و ریالی مردم و غرفه‌داران داخلی و خارجی در ایام برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، گفت: دولت در این زمینه پیش‌بینی‌های لازم را انجام داده و با توجه به جایگاه و اهمیت اصحاب فرهنگ و ترویج فرهنگ کتاب و کتاب‌خوانی تدابیر لازم را اندیشیده است و ارز مورد نیاز این بخش با تایید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به قیمت مصوب اختصاص می‌یابد.
دولت موظف به تامین نیازهای ارزی
سخنگوی دولت هم درباره بازار ارز گفت: در حال رصد همه نیازهای ارزی برای وارد کردن آن در سامانه نیما و تخصیص ارز هستیم.محمدباقر نوبخت اظهار کرد: دولت در سیاست جدید ارزی مصمم است همه کسانی که کالا صادر می‌کنند ارز حاصل از آن را به داخل شبکه اقتصادی بیاورند و همه کسانی که کالا وارد می‌کنند ارز مورد نیاز خود را از همین مجموعه تامین کنند.وی افزود: خوشبختانه این نظام که با سامانه نیما فعال است، روزانه توسط بانک مرکزی رصد می‌شود و همه تلاش‌مان این است که مشکلات واردکنندگان در تامین ارز را بررسی کنیم تا همه واردکنندگان با ارز ۴۲۰۰ تومان بتوانند ثبت سفارش انجام دهند و تمام‌ کسانی که کالایی را صادر می‌کنند، ارزشان با ارزش ۴۲۰۰ تومان به ازای هر دلار خریداری شود.رییس سازمان برنامه و بودجه ادامه داد: تلاش کردیم هر نیاز ارزی مانند مسافران، دانشجویان، بیماران‌ و... را در این سامانه تعریف کنیم اما هنوز مواردی وجود دارد که نیاز ارزی دارند و دولت نیز قبول دارد که ارز آنها را تامین کند اما در این سامانه تعریف نشده که جلسات مختلفی را برای شناسایی این موارد برگزار کرده‌ایم.
نوبخت خاطرنشان کرد: در مورد اشخاصی مانند مسافران که ارزی را برای کار مشخص دریافت می‌کنند و نیاز به ارز بیشتری دارند، به دلیل اینکه بازار دیگری را رسمی و قانونی نمی‌دانیم و خرید و فروش ارز قاچاق محسوب می‌شود، موظف هستیم آن نیازها را نیز تامین کنیم .