تغییر مسیر کشتی چینی علت اصلی حادثه



گروه اقتصادی /  5 کشور ذینفع در سانحه سانچی، خطای انسانی و قصور دیدبانی در استفاده از ابزارهای در اختیار را از علت‌های اصلی تصادف دوکشتی ایرانی و چینی می‌دانند اما سه کشور ایران، پاناما و بنگلادش تأکید دارند که اشتباه محاسباتی افسر کشتی کریستال و تغییر مسیر به سمت راست که ۱۵ دقیقه قبل از سانحه آغاز شده بود باعث تصادف با نفتکش سانچی بوده است.
مسئولان سازمان بنادر و دریانوردی روز گذشته گزارش نهایی حادثه سانچی که پس از 5 ماه بررسی توسط نمایندگان 5کشور ایران، چین، هنگ کنگ، پاناما و بنگلادش جمع‌آوری شده است را ارائه کردند. آنچه که از جمع‌بندی گزارش به‌دست آمده،این است که خطای انسانی عامل حادثه بوده و خدمه هر دوکشتی در تشخیص خطر تصادف و جلوگیری از بروز حادثه مقصر بوده‌اند اما آنچه که 3 کشور ایران، پاناما و بنگلادش بر آن اتفاق نظر دارند این است که تغییر مسیر کشتی چینی 15 دقیقه قبل از تصادف علت حادثه است و اگر این تغییر مسیر رخ نداده بود حادثه ای هم به وجود نمی‌آمد. نادر پسنده، مدیرکل دریایی سازمان بنادر و دریانوردی و رئیس هیأت ایرانی رسیدگی به سانحه گفت که طبق ارزیابی‌های فنی، فله‌بر کریستال عامل وقوع سانحه برخورد بین دوکشتی شناخته شده است. بر این اساس تغییر مسیر کریستال به سمت راست که ۱۵ دقیقه قبل از سانحه اتفاق افتاد باعث ایجاد موقعیت خطر تصادف شد و اگر این تغییر مسیر صورت نمی‌گرفت، تصادف رخ نمی‌داد.با این حال محمد راستاد رئیس سازمان بنادر و دریانوردی تأکید کرد در اینکه دو کشتی و خطای انسانی در این حادثه نقش دارند تردیدی نیست اما 3 کشور ذینفع معتقدند در هر صورت تغییر مسیر کریستال حادثه را رقم زده است.


اما چینی‌ها علت اصلی سانحه را عدم خروج کشتی سانچی از مسیر کشتی کریستال عنوان کرده‌اند، به گفته پسنده چینی‌ها همچنین معتقدند دیده بان سانچی خطر را به افسر سوم اعلام کرده بود ولی وی کاری انجام نداده بود.
رئیس سازمان بنادر همچنین در مورد پرداخت غرامت در حادثه سانچی گفت: غرامت بحث حقوقی است.شرکت‌های حقوقی بزرگی در حال بررسی این موضوع هستند.خسارت آلودگی، خسارت لاشه برداری، خسارت از دست دادن کشتی، خسارت محموله، غرامت ملوانان و... در دستور کار است.
گزارش نهایی مورد تأیید کمیته رسیدگی
مدیرکل دریایی سازمان بنادر و دریانوردی گفت:‌ هفته گذشته سومین نشست کمیته رسیدگی به سانحه برگزار شد، ‌جمعا سه دوره نشست در چین انجام شد که ده روز به طول انجامید و هفته گذشته گزارش نهایی مورد تأیید همه کشورها قرار گرفت.
کریستال تغییر مسیر می‌دهد
وی افزود:16 دیماه 96 ساعت ۱۹:۳۴ افسر اول کریستال به منظور تنظیم مسیر هدایت کشتی، مسیر را از ۲۱۷ درجه به ۲۲۵ درجه تغییر می‌دهد، که همین تغییر مسیر عامل حادثه می‌شود. به گفته پسنده افسر اول کریستال؛ مدعی است که سیگنال‌های سانچی را روی رادار خود نمی‌دیده است در حالی که برای هیچ دریانوردی قابل قبول نیست که کشتی بزرگ آن هم در سه مایلی روی رادار یک کشتی مشخص نباشد.ممکن است، یا رادار خراب باشد، یا اینکه افسر، تنظیمات رادار را درست انجام نداده است که سیگنال‌های اطراف را بخوبی دریافت نکند. وی افزود: ساعت ۱۹:۴۲ افسر سوم سانچی در صدایی که در VDR وجود دارد، با خود می‌گوید اگر اقدامی کنم وضعیت بدتر می‌شود، سانچی خطر را فهمیده بود، اما برای فرار از خطر راهی ندارد، چون کشتی ماهیگیری سمت راست آن را پر کرده است و طبق قانون اگر خطری پیش آید باید به سمت راست رود، بنابراین سانچی مجبور است ادامه مسیر دهد، در حالی که تغییر مسیر سانچی ۱۵ دقیقه زمان نیاز دارد.
اطلاعات به افسر سوم داده نمی‌شود
 مدیرکل دریایی سازمان بنادر و دریانوردی افزود: زمانی که وضعیت اضطراری است، تعویض شیفت روی کریستال انجام می‌شود، افسر اول شیفت ناوبری، شیفت را به افسر سوم واگذار می‌کند و بلافاصله هم می‌رود، در حالی که کریستال هنوز متوجه سانچی نیست، ضمن آنکه افسر اول زمانی که شیفت را به افسر سوم واگذار می‌کند، باید حدود ۱۵ دقیقه در پل فرماندهی حضور داشته باشد تا اطلاعات را به افسر سوم بدهد و بعد برود، در حالی که افسر اول با اعلام اینکه ترافیک جدی نداریم، شیفت را به افسر سوم واگذار می‌کند و می‌رود، بنابراین پل فرماندهی را ترک می‌کند.
رئیس هیأت ایرانی بررسی سانحه سانچی خاطرنشان کرد: ساعت ۱۹:۴۶ ملوان سانچی خطر تصادف با کریستال را در ۱۶ مایلی تشخیص می‌دهد، پنج فلش به سمت کریستال زده می‌شود، ساعت ۱۹:۴۷ افسر سوم سانچی از دیده‌بان می‌پرسد کشتی کوچک است؟ درسته؟ که ملوان پاسخ می‌دهد نه، کشتی بزرگ است، ‌افسر سوم می‌گوید چرا اینگونه اقدام می‌کند؟ هنوز تا این لحظه افسر سوم و دیده‌بان کریستال متوجه خطر تصادف با سانچی نشده‌اند. وی ادامه داد: ساعت ۱۹:۴۸ افسر سوم سانچی با کاپیتان تماس می‌گیرد و می‌گوید کشتی در سمت راست با فاصله عبور صفر داریم، فاصله خیلی کم است و کشتی بزرگ است، اما تا این لحظه هنوز افسر سوم کریستال متوجه سانچی نشده است. کشتی بزرگی نظیر سانچی حداقل ۵ دقیقه برای تغییرات اولیه زمان نیاز دارد. افسر سوم کریستال تازه فهمیده است که سانحه در حال رخ دادن است و سکان را تمام به راست نگه می‌دارد. ساعت ۱۹:۵۰ تصادف رخ می‌دهد، کاپیتان سانچی دستور می‌دهد سیستم اعلام اضطرار فعال شود.
پسنده گفت:‌ ساعت ۱۹:۵۱ عرشه سانچی بلافاصله پس از برخورد منفجر می‌شود و حریق بزرگ رخ می‌دهد، کاپیتان دستور روشن شدن پمپ‌های ضدحریق می‌دهد، محموله سانچی روی کریستال ترشح می‌کند و دماغه کریستال نیز آتش می‌گیرد، کاپیتان کریستال دستور موتور به عقب و ترک کشتی می‌دهد تا از انفجار دور شود. ساعت ۱۹:۵۲ انفجارات پی در پی در دریا رخ می‌دهد و گازهای سمی ناشی از اشتعال تمامی محل را دربرمی‌گیرد. ساعت ۱۹:۵۳ آتش روی سانچی در حال توسعه است، موتور و ژنراتورهای موتور سانچی از کار می‌افتاد، زیرا حریق بزرگ اکسیژن را بابت عملکرد موتور گرفته است، ژنراتورهای اضطراری یک دقیقه روشن می‌شوند و از کار می‌افتند و پس از آن حریق و انفجار پی‌درپی ادامه دارد.
هر دو کشتی نتوانستند ارزیابی درستی از تصادم داشته باشند
وی تأکید کرد: هر دو کشتی نتوانسته‌اند مطابق با قانون ۵ کنوانسیون جلوگیری از تصادم در دریا با موضوع الزام دیده‌بانی کامل از طریق دیدن و شنیدن و تمامی ابزارهای در اختیار نسبت به خطر تصادف آگاهی لازم را به عمل آورند.