روزنامه جهان صنعت
1395/12/26
پشت درهای کرملین
برخلاف تحلیل‌های صورت‌گرفته از دیدار روسای ستاد مشترک ارتش‌های آمریکا، روسیه و ترکیه در آنتالیا و دیدار پوتین با نتانیاهو و اردوغان که براساس آن احتمال تجزیه سوریه در نظر گرفته شده است این اعتقادیم که مسکو به هیچ‌وجه چنین نگرشی را در مورد عراق و سوریه ندارد!مهم‌ترین مساله این است که در خاورمیانه و به ویژه مسایل سوریه، سیاستگذاری‌های کرملین حرف اول را می‌زند یعنی در شرایط کنونی مسکو سعی دارد پاسخگویی خواست‌های همه کشورهای درگیر مسایل مربوط به سوریه و در مجموع در خاورمیانه باشد.
با پدیدار شدن یک رییس ارکستر برای مجموعه مسایل مربوط به سوریه است که متوجه عدم پیگیری فکر ایجاد یک منطقه امن در سوریه توسط ترامپ و تکاپوی اتحادیه اروپا برای برقراری تماس با اسد و شکل‌گیری اجماعی از کشورهای مسلمان منطقه (به ظاهر علیه ایران) و همچنین کلید خوردن تلاش ترامپ برای حل مشکل بین فلسطین و اسراییل می‌شویم.
البته کوتاه آمدن و حمایت ضمنی مسکو از شکل‌گیری ائتلافی از کشورهای بزرگ منطقه علیه ایران و قدرت نفوذش در خاورمیانه را نباید به حساب بی‌توجهی یا پشت کردن به تهران به تصور آورد چون به واقع از راه این اجماع، خطری متوجه منافع مستقیم ایران نیست! در واقع غرض از چنین اتحادی به دور محور عربستان، اسراییل و ترکیه براساس از میان برداشتن مخالفت کشورهای مسلمان با راه‌حل صلح در نظر گرفته شده برای آینده فلسطین است.
از این راه تداوم برجام بعد از موعد مقرر در پیمان‌نامه و کنترل مساله سپاه پاسداران در درازمدت نیز موردنظر چنین طرحی است.
البته در عین حال در نقشه پوتین به بقای اسد و حفظ منافع شیعیان در عراق که جزو اهداف تهران بوده هم پاسخ مساعد داده شده است اما همزمان تمایل مسکو به ترک نیروهای مشاوری تهران و حزب‌الله لبنان بعد از جنگ در حال اتمام با داعش نیز مطرح است.
طرح چنین درخواستی از تهران حدود دو هفته قبل مستقیما توسط روسیه اعلام شد که در پی آن نیروهای حزب‌الله به مداخلات‌شان پایان دادند.
همچنین ترکیه و اسراییل چنین تعهدی مبنی بر عدم تجاوز به سوریه را به پوتین در این ملاقات‌ها به حتم داده‌اند.
در نهایت آمریکا هم قرار است بتواند آزادانه نسبت به دو موضوع در اولویت برای ترامپ قدم بردارد یعنی انجام راه‌حل صلح بین فلسطین و اسراییل براساس رها کردن این دو کشور و همچنین یافتن راه‌حل یک ارتباط همه‌جانبه با ایران، اقداماتی است که برای ترامپ کسب دو پیروزی بزرگ و تحکیم موقعیت متزلزلش در آمریکا را در بر خواهد داشت.
باید گفت که دعوت از محمود عباس برای سفر به آمریکا و دیدار ترامپ و همچنین سفر رییس‌جمهور به اسراییل احتمالا در ماه مارس نیز در همین راستا ارزیابی میشود. این تلاش‌ها به این خاطر شدت گرفته که احتمال به مخاطره افتادن زندگی سیاسی ترامپ بالا رفته است.
نشانه‌های اخیر دولت آمریکا به ایران در روزهای پیش هم برای سرعت‌بخشی به پروژه عادی‌سازی روابط و خروج از بن‌بست فعلی در همین راستا معنا میشود.
از این نظر بهترین موقعیت ارتباطی برای تهران به وجود آمده تا با یک طرح حساب‌شده، بسیاری از معادلات را به نفع منافع کشور رقم بزند چون شرایط روحی و رفتارهای نامنتظره ترامپ به‌گونه‌ای است که برای رسیدن به خواست ارتباطی‌اش چه‌بسا فشارهای دیگری با وضع تحریم‌های جدید بر ایران اعمال و رابطه را پیچیده‌تر از این‌که هست خواهد کرد.
در هر حال خارج از مساله فلسطین و انگاره تک‌کشوری مهم‌ترین بازنده همه بازی‌های در حال اجرا عربستان و قطر هستند و بعد از آن اتحادیه اروپا و در نهایت همه کشورهای مسلمان کوچک و بزرگ خاورمیانه که در یک وضعیت وابستگی نسبت به اسراییل از همه نظر تضعیف خواهند شد.
از طرفی هم برخلاف آنچه وانمود میشود، جنگ با داعش درست است که در آینده‌ای نه‌چندان دور در عراق و سوریه به نوعی پایان خواهد یافت ولی نباید از نظر دور داشت که پراکنده‌شدن هسته‌هایی از رهبران و گردانندگان این گروه در کشورهای ترکیه و عربستان، افغانستان و به خصوص اردن و مصر و حتی فلسطین به اشکالی دیگر عرصه‌های جدیدی برای سازماندهی دوباره فعالیت‌هایشان خواهند یافت.
واقعیت این است که از راه نظامی نمی‌شود جلوی شیوع چنین پدیده‌ای را گرفت و برعکس تنها نوشدارو، بهبود شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در این جوامع است. در یک نگاه کلی از این توهم که روسیه با اجماع ضدایرانی خیلی فاصله دارد باید به کلی خارج شد و هر انتظاری در جهت مهار آن توسط پوتین به کل بی‌پایه و غیرعملی است چون شرایط خاص روسیه و بحران‌های پیش آمده در پی تحریم‌های غرب وضعیت را به گونه‌ای درآورده که مسکو مجبور به ایجاد تعامل با همه کشورهای منطقه است تا جایی که هم به ایران سلاح می‌فروشد و هم به عربستان!
در پایان فراموش نباید کرد که پروژه آشتی نیروهای متخاصم در سوریه نقش‌گیری ایران در آزادسازی حلب و موصل که به زوال داعش منجر شد، جایگاه خاصی را در دنیا برای ایران به وجود آورده و این تصویر می‌تواند پایه پیروزی مذاکرات آتی صلح در آستانه و اعتبار گرفتن هرچه بیشتر کشورمان در میان آمریکایی‌های مخالف ترامپ و جریانات ضدپوپولیستی در اروپا شود. از این راه خود به خود آن اجماع کشورهای منطقه علیه ایران شکسته خواهد شد.
* آرشیتکت، روانکاو و تحلیلگر ادبی
سایر اخبار این روزنامه
در سال نو به فکر مسایل جناحی نباشیم
درگذشت افشین یداللهی؛
آمار بانک مرکزی قابل تردید نیست
خط قرمز اقتصاد جهان
بررسی خدمات الکترونیک در 137 کشور جهان؛
رقابت ناعادلانه بازار پول و سرمایه
رد صلاحیت حمید رسایی در انتخابات میان‌دوره‌ای اصفهان
آخرین اخبار از تلفات چهارشنبه‌سوری؛
قند مکرر!
سال 95 لطفا تمام شو !
دردسر مزد دستوری
شیرینی قدرت بیش از لذت خدمت است
دستمزد پایه کارگران برای سال 96 با افزایش 5/14 درصدی مشخص شد؛
44 هزار میلیارد تومان تسهیلات برای ساخت و خرید خانه در سال 95 پرداخت شد؛
ستاد تنظیم بازار مجوز افزایش قیمت را صادر کرد؛
بانک مرکزی کجا می‌رود
پشت درهای کرملین
رویکرد سلبی اروپای واحد در قبال ترکیه
