روزنامه اعتماد
1397/02/09
تلاش براي رسيدن به اتفاق
ميثم سليماني
وزراي خارجه ايران، تركيه و روسيه روز گذشته در مسكو گرد هم جمع شدند تا در راستاي ادامه مذاكرات پيشين خود در خصوص سوريه اين روند را ادامه دهند. سه قدرتي كه طي ساليان گذشته در بحران سوريه نقشي تعيين‌كننده را ايفا كرده‌اند. برخي برآوردها حاكي از آن است كه تركيه بر سر موضوع حمله شيميايي به منطقه دوما با ايران و روسيه دچار چالش است چرا كه دو طرف ديدگاه‌هاي متفاوتي را نسبت به اين موضوع دارند. با اين حال اين سه كشور در تلاش هستند تا با يافتن يك راه‌حل سياسي براي پايان دادن به بحران سوريه يك چرخش در اين كشور از فرآيند نظامي به سياسي ايجاد كنند. از همين رو مذاكراتي را از يك‌سال گذشته در آستانه پايتخت قزاقستان آغاز كردند تا بتوانند روندي نو را در حل بحران ايجاد كنند. برخي معتقد بودند كه مذاكرات آستانه آلترناتيوي براي مذاكرات ژنو بود كه به ابتكار ايالات متحده و سازمان ملل آغاز شد ولي نتايج اين دو مذاكرات بسيار متفاوت بود. سه كشور ايران، روسيه و تركيه توانستند مناطقي را براي كاهش تنش در سوريه ايجاد كنند و يك كنگره براي مخالفان در سوچي برگزار شد كه هر يك به نوبه خود گام‌هاي رو به جلويي براي حل بحران 7ساله سوريه محسوب مي‌شد. اما اكنون مذاكرات جديد ميان وزراي خارجه سه كشور در حالي روز گذشته برگزار شد كه مقام‌هاي اين كشورها ديدگاه متفاوتي را نسبت به حمله شيميايي روز هفتم آوريل در شهر دوما اتخاذ كردند و به خصوص روسيه و تركيه رويكرد كاملا متضادي را دنبال كردند. به نوشته خبرگزاري فرانسه، رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهوري تركيه در خصوص اين حمله گفت: من كساني را كه اين قتل عام را انجام دادند لعنت مي‌كنم و از حملات هوايي غرب نيز در پاسخ به اين حمله شيميايي استقبال مي‌كنم. اما در طرف مقابل روسيه عنوان كرد كه اين حمله به منظور بي‌اعتبار كردن بشار اسد، رييس‌جمهوري سوريه صورت گرفته است. با اين حال آنكارا و روسيه كماكان بر روابط قوي با يكديگر با وجود اختلافات تاكيد دارند. با اين وجود الكساندر شوميلين، يكي از كارشناسان خاورميانه در موسسه مطالعات امريكا و كانادا در مسكو گفت: اتفاقات در شهر دوما موجب ايجاد يك ترك در اتحاد سه كشور شد. با اين حال وي تاكيد كرد كه اگر اتحاد بين سه كشور بخواهد از هم بپاشد اين اتفاق مي‌تواند واقعا بد باشد. وي مي‌افزايد: تركيه رويكرد كاملا متفاوتي نسبت به مناقشات در سوريه و سرنوشت اسد دارد. اين در حالي است كه روسيه و ايران به دنبال تثبيت وضعيت در سوريه هستند.
الكسي مالاشنكو، متخصص در امور سوريه نيز به خبرگزاري فرانسه گفت: طرفين اتحادي فراتر از انتظارها داشتند ولي با اين حال اين اتحاد اكنون بسيار شكننده شده است، وي افزود كه حملات شيميايي و رويكرد طرفين نسبت به آن براي اين اتحاد مضر است. وي معتقد است كه تركيه در يك موقعيت كاملا شفاف در برابر اسد قرار دارد و در اينجا هيچ راهي براي رسيدن به يك توافق وجود ندارد. با اين حال پيش از نشست روز شنبه وزارت خارجه تركيه طي بيانيه‌اي اعلام كرد كه بناست در اين نشست تمام جنبه‌هاي همكاري ميان طرفين مورد بررسي و ارزيابي قرار بگيرد و در مورد اقداماتي كه طرفين مي‌توانند از آن استفاده كنند، متمركز شوند. اين در حالي است كه وزارت خارجه روسيه اعلام كرد كه مذاكرات بيشتر بر وضعيت بشردوستانه تمركز خواهد داشت. با اين حال پيش از نشست ماريا زاخارووا، سخنگوي وزارت خارجه روسيه، اعلام كرد كه سرگئي لاوروف نيز قصد دارد مذاكرات دو جانبه‌اي را نيز داشته باشد كه يكي از اين موارد گفت‌وگو در خصوص برجام است.
گفتني است آخرين دور از مذاكرات ميان وزراي خارجه روز 16مارس و در آستانه برگزار شد و بناست مذاكرات بعدي در روز 14 ماه مي‌برگزار شود. فدريكا موگريني، مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا روز سه‌شنبه از سه قدرت خواست تا وزراي خارجه سه قدرت بيشتر كار كنند. لازم به ذكر است كه هشت دور مذاكرات بي‌نتيجه تحت نظارت سازمان ملل متحد در ژنو برگزار شد اما پيشرفت چنداني نداشت و اكنون تنها روندي كه مي‌تواند به روند صلح كمك كند پيشرفت مذاكرات ميان سه كشور است هرچند كه آنها نيز براي رسيدن به راه‌حل سياسي كماكان با مشكل روبه‌رو هستند. لازم به ذكر است كه مذاكرات ميان سران اين سه كشور ماه نوامبر به ميزباني روسيه و ماه آوريل به ميزباني آنكارا برگزار شد و دور بعدي اين مذاكرات طبق قاعده در تهران برگزار خواهد شد كه تاريخ دقيق آن هنوز مشخص نيست.
نشست خبري وزراي خارجه سه كشور
وزراي خارجه سه كشور پس از گفت‌وگو با يكديگر در جمع خبرنگاران حاضر شدند و توضيحاتي را در خصوص نشست ارايه دادند. به گزارش رويترز، سرگئي لاوروف، وزيرامورخارجه روسيه به عنوان ميزبان اين نشست گفت: برخي از اپوزيسيون سوريه تلاش‌هاي زيان‌آوري را براي تزريق جاني دوباره به مذاكرات صلح ژنو انجام دادند ولي بايد تاكيد كنم كه هيچ پيش‌شرطي براي مذاكرات ژنو وجود ندارد. وي در ادامه تاكيد كرد كه هر سه كشور موافقت كردند كه با وجود حملات موشكي غرب به سوريه روند صلح در اين كشور بايد ادامه پيدا كند. لاوروف همچنين تاكيد كرد: روسيه، تركيه و ايران نياز به كمك دولت سوريه براي پاكسازي اين كشور از تروريست‌ها دارند. لاوروف در بخش ديگري از سخنان خود با اشاره به اقدامات امريكا گفت: ايالات متحده در حال تلاش براي تقسيم سوريه است. وي افزود: حملات موشكي اخير امريكا به سوريه، به طور جدي اين وضعيت را تشديد كرده و اظهارات در مورد حمايت از تماميت ارضي سوريه تنها در كلمات است اما در عمل شامل برنامه‌هايي براي اصلاح خاورميانه و تقسيم سوريه مي‌شود.
محمدجواد ظريف، وزير خارجه كشورمان در اين نشست خبري نيز گفت: ما در روند آستانه كه 16 ماه پيش در اين ساختمان آغاز كرديم تلاش كرديم آلام مردم سوريه را كاهش دهيم و راه‌حلي سياسي براي سوريه بيابيم. اين روند توانست مقداري آرامش به سوريه برگرداند و هنوز هم تنها روندي است كه با كمك سازمان ملل مي‌تواند به نتيجه منتج شود. از ابتدا گفتيم سوريه راه‌حل نظامي ندارد و بايد روي راه‌حل سياسي تمركز كرد. به گزارش تسنيم، وزير خارجه كشورمان در ادامه گفت: نمي‌توان با حمله به حاكميت سوريه با ادعاهاي جنگ‌طلبانه به نتيجه رسيد. روند آستانه به خوبي و با تلاش همه كنشگران پيش رفته و به زودي با مشاركت طرفين در ماه مه كميته تبادل اجساد و زندانيان تشكيل خواهد شد. جمهوري اسلامي به عنوان بزرگ‌ترين قرباني سلاح‌هاي شيميايي، هرگونه استفاده از سلاح شيميايي را محكوم مي‌كند. اميدواريم بررسي‌هاي بي‌طرفانه بين‌المللي در محل هر چه سريع‌تر به نتيجه برسد. رييس دستگاه ديپلماسي ايران همچنين افزود: روند آستانه و رسيدن به راه‌حل سياسي بر اساس تصميمات سوچي بايد از سوي جامعه بين‌المللي مورد پذيرش قرار بگيرد. اميدواريم كه اين حركت با تلاش كنشگران داخل سوريه هر چه سريع‌تر به نتايج مطلوب برسد. اميدواريم بازسازي را به حركتي براي تحميل خواسته‌هاي سياسي تبديل نكنند و شاهد اقدام مشترك جامعه بين‌المللي براي بازسازي سوريه باشيم. ظريف همچنين اظهار داشت: نقشي كه جمهوري اسلامي در منطقه داشته مبارزه با داعش و النصره بوده و نقشي كه امريكا داشته تخريب و تحريك قوميت‌هاي مختلف بوده است. اگر كسي درباره نقش مخرب در منطقه بايد پاسخگو باشد امريكاست كه سياست‌هايش در منطقه از حمله به عراق تاكنون باعث تخريب بوده و جمهوري اسلامي همواره در مقابله با اين تخريب‌ها اقدام كرده اما هيچ‌كدام از اين بحث‌ها به برجام ارتباطي ندارد. وزير خارجه كشورمان همچنين درباره اقدامات رييس‌جمهور امريكا در قبال توافق هسته‌اي با ايران گفت: ترامپ از ابتدا در مخالفت با بيانيه و قطعنامه شوراي امنيت سخن گفته و رفتار كرده و امروز زياده‌خواهي‌هايي فراتر از برجام دارد كه نه براي ما و نه ديگر اعضا قابل قبول نيست. همچنين مولود چاووش اوغلو، وزير خارجه تركيه نيز در اين نشست خبري گفت: اين سومين نشست ما از زمان تشكيل نشست آستانه است. درباره سوريه در عرصه منطقه‌اي و بين‌المللي گفت‌وگوهايي داشتيم كه در آن همكاري‌هاي موجود را مورد بررسي قرار داديم. وزير خارجه تركيه در ادامه گفت: تماميت ارضي سوريه و راه‌حل سوريه براي ما اهميت دارد. ما در عمليات‌هاي سپر فرات و شاخه زيتون حدود 4 هزار كيلومتر را از تروريست‌ها پاكسازي كرديم، همه بر اين عقيده‌ايم كه سوريه بايد با راه‌حل سياسي دنبال شود و اينكه مردم سوريه براي آينده خود تصميم بگيرند، در نشست آستانه تصميمات مشتركي گرفتيم و منتظر نتيجه آن هستيم.
ديدار دوجانبه ظريف-لاوروف
سرگئي لاوروف، وزير خارجه روسيه و محمدجواد ظريف، وزير امور خارجه جمهوري اسلامي ايران در مسكو پيش از نشست سه‌جانبه با يكديگر ديدار كردند. به گزارش تسنيم، لاوروف در اين نشست گفت: بر اساس توافق روساي جمهور تماس‌هاي چندبعدي داريم كه وزير دفاع و آقاي شمخاني به روسيه آمدند. ماه گذشته نشست مشترك اقتصادي داشتيم كه اميدواريم اين روابط توسعه يابد. گفت‌وگوها بين مجالس دو كشور نيز در جريان است. همكاري‌هاي موثر و مفيدي درباره خزر و نيز آستانه داريم كه از اين همكاري‌ها قدرداني مي‌كنيم. همين‌طور امكان گفت‌وگو درباره برجام وجود دارد كه البته اوضاع در اين خصوص نگران‌كننده است و دوست داريم گفتوگوي مفصلي داشته باشيم.
ظريف نيز در اين نشست اظهار داشت: خوشحالم كه باز هم با شما گفت‌وگو مي‌كنم، تعداد اين جلسات از دست من در رفته و از اين مهمان‌نوازي شما متشكرم. به پوتين نيز بابت انتخابات خوب و پيروزي وي تبريك مي‌گويم. در سال‌هاي گذشته روابط دو كشور بهترين وضعيت طي چند دهه گذشته را داشته است، در حوزه روابط دوجانبه ما مجري تصميمات روساي جمهور دو كشور هستيم، تا اقداماتي براي مردم دو كشور و به‌نفع مردم منطقه اتفاق افتد.
وزير امور خارجه كشورمان در ادامه افزود: اميدواريم كه با اتصال سيستم بانكي دو كشور همكاري‌هاي اقتصادي از گذشته بيشتر شود، خوشحاليم كه ظرف چند هفته آينده پيمان همكاري ما در حوزه اوراسيا امضا خواهد شد، همين‌طور خوشحاليم كه همكاري ايران و روسيه در جهت تقويت صلح و مبارزه با تروريسم در منطقه بوده و در عين حال، در حوزه دوجانبه تلاش خوبي داشتيم و شكست داعش مرهون اقدامات ما است و در حوزه چندجانبه نيز با تركيه تنها همكاري موفق بين‌المللي را داشته‌ايم. ظريف همچنين گفت: از حمايت‌هاي روسيه بر اساس حقوق بين‌الملل به‌خصوص در حوزه هسته‌اي خوشحاليم و اين همكاري را ادامه خواهيم داد. با توجه به اقدامات و پيش‌بيني‌هاي نامناسبي كه برخي درباره برجام دارند گفت‌وگوهاي ما مفيد خواهد بود، همچنين همكاري ما در درياي خزر هم بسيار براي ما مهم است و خوشحاليم كه با شما همكاري مي‌كنيم. گفتني است پيش از نشست سه‌جانبه وزيرامورخارجه كشورمان با مولود چاووش اوغلو، وزيرخارجه تركيه ديدار دوجانبه داشت.
سایر اخبار این روزنامه
مجمع بزرگان
مقصود از گفتوگوي ملي چيست؟
تكذيب ارتباط «سپاه» با «اسنپ»
تلاش براي رسيدن به اتفاق
جهاني گرفتار خشونت بي‌دليل
هشدار رييس جامعه جراحان: كل بودجه كشور را هم هزينه كنيد طرح تحول سلامت با اين مدل قابل اجرا نيست
تحليل سياستگذاري ارزي در گفت‌وگو با محمدمهدي بهكيش: آدرس غلط به سياستگذاران ارزي
اتفاق قابل تامل
رسم گفت‌وگو
ملاحظاتي درباره وحدت ملي
ستون فقرات اقتصاد توليدي
صراحت «نه» و شهردار تهران
