روزنامه فرهیختگان
1397/02/09
تحریم برجام صوری
با نزدیک شدن به 22 اردیبهشت و موعد اعلام نظر ترامپ درباره برجام، حالا ضرب‌آهنگ تحرکات طرف‌های 1+5 حسابی بالا گرفته و آخرین رایزنی‌ها درخصوص آینده برجام در حال انجام است. روز گذشته ظریف در پایان سفر چندساعته‌اش به مسکو در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت که با لاوروف درباره اقدامات مشترک برای مقابله با حرکت‌های آمریکا در برجام گفت‌وگو کرده است. چندی پیش نیز صدراعظم آلمان و رئیس‌جمهور فرانسه در دیداری دوجانبه بر حفظ برجام تاکید کردند. طی روزهای اخیر نیز مکرون و ترامپ به این جمع‌بندی رسیده‌اند که برجام بر جای خود باقی بماند، اما تحریم‌های غیرهسته‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران وضع شود. این ظاهرا محتمل‌ترین سناریوی پیش‌روی برجام خواهد بود. از طرفی دیگر نیز مرکل راهی واشنگتن شد تا توافق صورت‌گرفته را با ترامپ به بحث بگذارد. گزارش‌های رسانه‌های غربی نیز نشان می‌دهد آلمان، فرانسه، انگلیس و ایالات متحده برای تهدید ایران به اعمال تحریم‌های بیشتر در مقابل عدم تغییر برجام به توافق رسیده‌اند. بر همین اساس و جهت بررسی تحرکات صورت‌گرفته و توافقاتی که گفته میشود نهایی شده، ارزیابی کارشناسان را در رابطه با واکنش متناسب ایران جویا شدیم. محمدرضا مرندی: در صورت تشدید تحریم‌ها ایران باید از برجام خارج شود باید دید در صورت تحقق چنین سناریویی چه تحریم‌هایی با چه گستره‌ای از دامنه اثرگذاری وضع خواهد شد. موضوع مهم دیگر این است که چنین تحریم‌هایی در صورت تصویب تا چه اندازه واقعی و به چه میزان نمادین است و اروپایی‌ها تا چه اندازه با آنها همراهی خواهند کرد.هر تحریمی که آمریکایی‌ها وضع کنند، نقض برجام است. آنها همین امروز هم برجام را اجرا نکرده‌اند. کمااینکه ما همچنان درخصوص ارتباط با سیستم بانکی جهانی و انتقال پول و... دچار مشکل هستیم. این البته مهم‌ترین بخش از اهداف ایران در برجام بود.
به نظر می‌رسد روند فعلی در برجام از ابتدا که توافق هسته‌ای امضا شد، قابل پیش‌بینی بود و آمریکایی‌ها در زمان اوباما نیز دائما آن را نقض می‌کردند، ولی با آمدن ترامپ این موضوع شتاب بیشتری گرفته است. شایان ذکر است چنانچه اگر هیلاری کلینتون امروز رئیس‌جمهور آمریکا بود نیز کار به همین‌جا می‌کشید که امروز هست. هرچند شاید قدری سیاستمدارانه‌تر و با ضرباهنگی کندتر.
اکنون دولت ایران و وزیر امور خارجه به صراحت اعلام کردند که برجام اساسا اجرا نشده و تحریم‌های جدید باعث نقض بیشتر برجام خواهد شد. غربی‌ها در برجام تعهد کردند که عادی‌سازی تجاری صورت بگیرد و همین نیز تاکنون محقق نشده است.
گزینه‌های سه‌گانه مورداشاره آقای ظریف روی میز است و طبیعتا اگر آمریکایی‌ها از برجام خارج شوند، چیزی از توافق هسته‌ای باقی نخواهد ماند.
اگر تخریب برجام از حدی فراتر برود، ما هم مجبور خواهیم بود از برجام خارج شویم. اگر تنها نام برجام باقی بماند و ما به تعهدات خود عمل کنیم، اما آنها عملا با تحریم‌های متعدد از تعهدات خود سر باز زده و نقض عهد کنند، ایران نیز باید به هر حال از برجام خارج شود. داریوش قنبری: بازگشت به قبل از برجام خط قرمز ماست آنچه تاکنون واضح است این است که ترامپ عزم خروج از برجام را دارد. با این حال احتمال اینکه اروپایی‌ها بتوانند ترامپ را قانع کنند در برجام بماند و تحریم‌های خاصی به بهانه مباحث موشکی ایران و مداخله ایران در امور منطقه وضع کنند، بعید نیست. آنچه ترامپ دنبال می‌کند، کنار گذاشتن برجام نیست، بلکه او در پی آن است که محدودیت‌های ایران را در برجام بیشتر کند و به نوعی فشارهای وارده بر ایران را تا حدود زیادی افزایش دهد و یک‌سری مسائل جدید را در چارچوب توافق با ایران وارد کند تا جمهوری اسلامی ایران خطری برای متحدان آمریکا در منطقه نباشد. البته وقتی بازنگری در برجام حاصل شود و ایران به آن تن ندهد، این موضوع قطعا می‌تواند منجر به خروج آمریکا از برجام شود. ما باید منافع خود را لحاظ کنیم و ببینیم با خروج از برجام منافع ما تامین میشود یا ماندن در برجام. به هر روی ایران قطعا برجام را با این هدف پذیرفت که از تحریم‌ها خارج شود. صورت مطلوب ترامپ این خواهد بود که با دست زدن به اقداماتی تحریک‌آمیز، ایران هم از برجام خارج شود. بر این اساس اگر ما در این مسیر حرکت کنیم، قطعا در مسیر خواست آمریکا حرکت کرده‌ایم. ما امروز هم مراوده چندانی با آمریکا نداریم و شاید بهتر باشد برجام را با همکاری اتحادیه اروپا حفظ کنیم. ما از تحریم‌های شورای امنیت خارج شدیم و بازگشت مجدد به تحریم‌های شورای امنیت خطرناک است. اما درصورتی که اروپایی‌ها هم بنای همراهی با آمریکا در تحریم‌های جدید را داشته باشند، در آن صورت باید بررسی شود که تحریم‌های جدید چیست. آیا شبیه همان تحریم‌های شورای امنیت است که ما را به وضعیت قبل از برجام بازگرداند، این خط قرمز ماست و در صورت تحقق چنین وضعیتی، ماندن ما در برجام معنا و مفهومی ندارد. اما در مقابل، چنانچه اروپا برای راضی کردن ترامپ جهت ماندن در برجام، به تحریم‌های فرمالیته و صوری روی آورد، جای نگرانی نخواهد بود و می‌توان به حضور در برجام ادامه داد. حمیدرضا آصفی: قرار نیست برجام به هر قیمتی بماند هنوز نمی‌توان با قاطعیت گفت ترامپ 22 اردیبهشت از برجام خارج میشود، ولی این فضایی را که به وجود آورده، عملا برجام را به اندازه کافی تضعیف کرده است. اروپایی‌ها اگر می‌خواهند آمریکا در برجام بماند، باید جاهای دیگری به این کشور امتیاز بدهند، اما به گفته آقای روحانی بهتر است از جیب ما به آمریکایی‌ها امتیاز ندهند، از جیب خودشان این امتیاز را بدهند. اینجا لازم به تاکید است که قرار نیست برجام به هر قیمتی بماند. جمهوری اسلامی ایران رفتار اروپا را نمی‌پذیرد. از طرفی برجام دیگر قابل‌مذاکره نیست، چون اگر بخواهید یک موضوع آن را به‌هم بریزید، کل داستان به هم خواهد ریخت.کسی نمی‌تواند بیاید و بگوید ما موضوع موشکی ایران را در برجام می‌آوریم، ولی موضوع رژیم صهیونیستی و توانمندی کلاهک‌های هسته‌ای آن مورد توجه قرار نگیرد. اما گزینه اول: احتمال خروج از برجام توسط ترامپ کم است، چون ترامپ می‌خواهد از اروپا امتیاز بگیرد. اگر چنین اتفاقی رخ دهد، اولا برای ما غیرقابل قبول است، ثانیا اروپا اعتبار بین‌المللی خود را از بین خوهد برد؛ یعنی اروپا خود را به عنوان یک دنباله‌رو مطرح می‌کند، ثالثا اروپا خود را از شریک قابل‌اعتماد و قابل‌اتکا بودن ساقط کرده است. گزینه دوم: اگر آمریکا از برجام خارج شود، برجام دیگر موضوعیت نخواهد داشت. برجام اروپایی هم معنی ندارد. خود این اروپایی‌ها با چراغ سبز آمریکا توافق را امضا کردند. وقتی می‌گوییم آمریکا از برجام خارج میشود، یعنی تحریم‌های ثانویه اعمال میشود. وقتی تحریم‌های ثانویه اعمال میشود، یعنی شرکای غربی در حوزه بانک‌ها، نفت و... در ایران کار نمی‌کنند. خود اروپایی‌ها این کار را نخواهند کرد. حال باید ببینیم اگر آمریکا از برجام خارج شود، درباره تحریم‌های ثانویه چگونه عمل خواهد کرد؟ باید آینده را ببینیم. ممکن است الان اعمال نکند، ولی 6 ماه بعد اعمال کند و باز ما 6 ماه وقت را از دست می‌دهیم، لذا باید تا 22 اردیبهشت صبر کرد. داوود هرمیداس باوند: اگر تحریم‌ها سنگین‌تر شود برجام برای ایران نفعی ندارد اگر آمریکا از برجام خارج شود، اعتبار توافق‌های بین‌المللی را زیر سوال برده است؛ توافق‌هایی که مربوط به امنیت و حفظ صلح جهانی است. طبق کنوانسیون جانشینی، هر دولتی ملزم به انجام تعهدات بین‌المللی دولت قبلی است، لذا ایران از همین منظر می‌تواند شکایت خود را در مجامع بین‌المللی مطرح کند؛ چه در شورای امنیت و چه در دیوان بین‌المللی لاهه.
اما اگر آمریکا در برجام بماند و تحریم‌ها گسترده‌تر شود؛ فلسفه پیگیری برجام از سوی ایران برداشتن تحریم‌ها بود، حالا اگر تحریم‌ها بخواهد سنگین‌تر هم بشود، یعنی تحریم‌های قبلی با تغییر عناوین دوباره بازگردند، آنگاه دیگر برجام برای ایران نفعی ندارد. تمام تلاش ایران برای پذیرش برجام این بود که تحریم‌ها برداشته شود بنابراین اگر تحریم‌های جدید و سنگین‌تری بخواهد علیه ایران اعمال شود، در حقیقت فلسفه وجودی موافقت ایران با 1+5 مورد سوال قرار می‌گیرد.
حالا اینکه اقدام ایران چه باشد، بستگی به ایران و فضای بین‌المللی دارد و در این مورد هم باید تصمیم گرفته شود. به نظر من ایران باید مساله را به کنوانسیون‌های بین‌المللی بکشاند؛ مثلا اینکه وقتی دولت‌هایی به دیوان مراجعه می‌کنند، قاعدتا حقانیتی خواهند داشت. از طرفی در شورای امنیت هم امکان طرح بحث وجود دارد. چون این مساله‌ای است که به تایید شورای امنیت رسیده است، لذا همه کشورها ملزم به پایبندی به تصمیمات شورای امنیت هستند. حالا فرض کنید آمریکا در شورای امنیت از وتو استفاده کند، ایران می‌تواند مساله را به دیوان ببرد. دیوان هم با رضایت طرفین است، ولی اگر آمریکا حاضر نشود به دیوان برود، دال بر عدم حقانیت او است. در این میان معتقدم اگر ادله آمریکا منطقی و محکمه‌پسند باشد، در دیوان حضور خواهد یافت. به‌خصوص در مورد قراردادی که پنج عضو دائم شورای امنیت در جهت حفظ منافع جامعه بین‌الملل امضا کرده‌اند. پیروز مجتهدزاده: تهدید کافی نیست باید مقابله‌به‌مثل شود مهم‌ترین واکنش ایران در مورد برجام این خواهد بود که مثل کشورهای اروپایی و آمریکا ما در برجام باقی می‌مانیم، ولی اجرای تعهدات خود را معلق می‌کنیم و این کار نه به‌صورت پنهانی، بلکه باید به‌صورت کاملا علنی و رسمی اعلام شود که در مقابل وضعیتی که آمریکا و اروپا به وجود آورده‌اند، ما وظیفه قانونی، اخلاقی و ملی خود می‌دانیم که مانند همان‌ها عمل کنیم؛ یعنی به همان میزان که آنها وفادار هستند، ما نیز وفادار خواهیم بود.
آقای رئیس‌جمهور و وزیر خارجه تهدیداتی را مطرح کردند بدون توجه به اینکه ما امروز در شرایط تهدید کردن نیستیم. بنده نیز پیش از این با این راهبرد موافق بودم، اما این مربوط به شرایطی بود که در قبل وجود داشت و آمریکایی‌ها تهدید می‌کردند که چنین و چنان خواهیم کرد. امروز اما آمریکایی‌ها از وضعیت تهدید عبور کرده‌اند و در وضعیت جدید ما ظرف دو هفته آینده باید منتظر باشیم که یا ایالات متحده به کلی توافق هسته‌ای را ترک کند یا اینکه کلیه تعهدات خود را به حالت تعلیق درآورد.
ما در هر یک از دو صورت خروج از برجام یا معلق شدن تعهدات آمریکا و ادامه تحریم‌ها وضعیت جداگانه‌ای خواهیم داشت و باید رویکردی متفاوت اتخاذ کنیم. در شرایط کنونی بنده موافق تهدید کردن نیستم. تهدید‌هایی که آقای رئیس‌جمهور و وزیر خارجه انجام می‌دهند، خیلی دیر و از جهتی نیز خیلی زود هستند. ما باید به 1+5 که مسئولیت اصلی قرارداد را به عهده دارند، به‌طور رسمی اعلام کنیم که ایران در برابر هرگونه تصمیم اتحادیه اروپا و آمریکا دقیقا دست به همان کار خواهد زد و مقابله‌به‌مثل خواهد کرد. سیدجلال ساداتیان: در مورد مسائل منطقه گفت‌وگو کنیم ایالات متحده آمریکا در 22 اردیبهشت هم از برجام خارج نمی‌شود، ولی بعید است رفتار خود را نسبت به قبل از این تاریخ تغییر دهد، به عبارتی کماکان فشار خود را نسبت به موسسات مالی و بانک‌ها وارد خواهد کرد تا دست ایران در این زمینه باز نشود. اروپاییان خروج ترامپ از برجام را باعث بی‌اعتباری بین‌المللی اعضای شورای امنیت سازمان ملل -که با ایران گفت‌وگو کرده- می‌دانند. در همین راستا اصرار دارند ساختار سازمان ملل و شورای امنیت اعتبار خود را از دست ندهد. از طرف دیگر معتقدند اگر ترامپ با لجبازی از برجام خارج شود، کنترل ایران هم از دست آنها خارج میشود و دیگر نظارتی بر ایران نخواهند داشت. دیدارهای مقامات اروپایی و به‌خصوص امانوئل مکرون با ترامپ در همین راستا است. در مقابل آمریکا مدعی است ایران دارد منطقه را به آتش می‌کشد، موشک‌های تهاجمی به کار می‌برد، امنیت اسرائیل به خطر افتاده، نگرانی عربستان در این منطقه افزایش پیدا کرده است و در مقابل حفظ برجام مطالباتی دارد. در همین راستا اروپاییان به دنبال برجام دومی هستند که براساس آن سناریوی برنامه موشکی ایران را نیز محدود کنند. در این زمینه این کشورها باید دلایل و براهین خود را ارائه کنند. این دقیقا جایی است که اروپایی‌ها می‌خواهند برای آمریکا و ترامپ امتیاز بگیرند تا ایالات متحده از برجام خارج نشود، که حتی ممکن است گفت‌وگویی هم در این مورد صورت بگیرد. در این زمینه اروپایی‌ها باید دلایل خود را ارائه کنند و مباحث مورد بررسی قرار بگیرد، اما در مورد مساله دیگر یعنی مسائل دفاعی ما، هیچ بحث و مساله‌ای نخواهد بود؛ یعنی مسئولان ما اعلام کرده‌اند که در این حوزه به هیچ عنوان کوتاه نخواهند آمد و اصولا مذاکره‌ای نخواهد بود. حسن بهشتی‌پور: برجام با تحریم‌های جدید برای ایران خاصیتی نخواهد داشت پذیرش برجام از سوی ترامپ، شکست سیاست او است، چراکه بارها اعلام کرده برجام یک معاهده بد بوده و من آن را پاره می‌کنم. از این رو اگر در 22 اردیبهشت آمریکا بار دیگر تعلیق تحریم‌ها را تمدید کند، شکست ترامپ محسوب میشود. با این‌حال عملا با اعمال تحریم‌های جدید چه برجام را لغو کرده و چه لغو نکرده باشند، برجام خاصیتی نخواهد داشت. اینکه دوباره یک‌سری تحریم‌های جدید اعمال کنند، برجام را برای ایران بی‌خاصیت می‌کند، ولی اگر به‌عنوان مثال پنج شخصیت یا چند شرکت ما را تحریم کنند، تحریم‌های آنچنانی نیست که ایران بخواهد برای آن برجام را کنار بگذارد. اگر تحریم‌هایی را انجام دهند که کل برجام را برای ایران بی‌خاصیت کند، ایران هم اقدامات متقابلی را انجام خواهد داد و در این مورد شک و تردیدی وجود ندارد. در حال حاضر واژه جعلی و بهانه‌ای به نام بی‌ثبات‌سازی را درست کردند و می‌گویند ایران منطقه را بی‌ثبات می‌کند و مدعی هستند فعالیت‌های ایران در سوریه، یمن و عراق موجب بی‌ثبات‌سازی منطقه میشود و برای این مساله می‌خواهند ما را تحریم کنند. اگرچه این مسائل در برجام عنوان نشد. اصلا این‌طور نبود که با توافق برجام تا ابد با غرب مشکلی نداشته باشیم. در مورد سایر مسائل هم اگر تحریمی وضع کردند که برجام را بی‌خاصیت کند، قطعا بدانید جمهوری اسلامی ایران واکنش نشان خواهد داد و متقابلا از برجام بیرون خواهد آمد. به عبارتی به نظرم ایران از بیرون آمدن از برجام استقبال نمی‌کند، ولی اگر شرایطی را فراهم کردند که برجام برای ایران خاصیتی نداشت، قطعا ایران برجام را به حالت تعلیق درخواهد آورد و اجرا نخواهد کرد. منصور حقیقت‌پور: توسعه روابط با شرق راه مقابله با تحریم‌های غیرهسته‌ای وضع تحریم‌های جدید خارج از برجام جزء بداخلاقی‌های آمریکا است که هر روز تلاش می‌کند بهانه‌ای تازه دست و پا کند و بر پایه همین بهانه تحریمی را علیه جمهوری اسلامی ایران اعمال کند. قطعا جمهوری اسلامی تدابیر لازم را برای تقابل با این نوع رفتار خواهد داشت. ما در برجام مساله هسته‌ای را تبدیل به فضایی کردیم که بتوان حول آن با دیگر کشورها همکاری کرد.
قطعا جمهوری اسلامی باید کارهای لازم را در این رابطه انجام دهد. باید سناریوهای ما آماده باشد؛ چه اقدامات مربوط به برجام که در صورت خروج آمریکایی‌ها باید در دستور کار قرار گیرد و چه راهبردهای ما در مواجهه با تحریم‌های غیرهسته‌ای.
اقدام متقابل ایران البته محدود به دستگاه سیاست خارجی و دولت نیست و کلیت نظام در آن مدخلیت خواهند داشت. به نظر بنده بر پایه منویات مقام معظم رهبری باید استقامت داشته باشیم. اگر بخواهند تحریم‌های اقتصادی بگذارند، باید استقامت کنیم و مسیر را ادامه دهیم. ضمن اینکه ضروری است توسعه با کشورهای دیگر دنیا به‌طور جدی در دستور کار ایران قرار گیرد. به تعبیر دقیق‌تر، باید آنها را همواره به‌عنوان عامل در مقابل آمریکا قرار دهیم و از حضور آنها استفاده کنیم.
به‌طور مشخص توسعه رابطه با شرق از جمله روسیه و چین و نیز بخش‌هایی از اروپا قابل اتکا خواهد بود. دنیا بزرگ است و این‌طور نیست که آمریکایی‌ها بخواهند فکر کنند با تحریم اقتصادی می‌توانند ما را زمین‌گیر کنند. چنین نیست و دنیا به قدر کافی بزرگ است و با توسعه روابط اقتصادی و سیاسی با شرق آسیا و اروپا می‌توانیم نیازهای خود را مرتفع کنیم. فواد ایزدی: بعد از خروج از برجام باید ازNPT هم خارج شویم دوستان دولتی به این نکته اشاره کردند که اگر برجام برای ما منفعتی نداشته باشد یا منفعتش کم باشد، از برجام خارج می‌شویم، این حرف درستی است. چون به‌هرحال برنامه هسته‌ای ما مهم بود، قدرت بازدارندگی به کشور می‌داد، در فعالیت‌های بین‌المللی ما موثر و برای ما ارزشمند بود. در جریان برجام و مذاکرات هسته‌ای به منظور اینکه توافقات به نتیجه برسد، ما برنامه هسته‌ای را کم و بیش متوقف کردیم تا در نتیجه این اقدامات ایران تحریم‌های ظالمانه بین‌المللی علیه ایران برداشته و متوقف شود، ولی در مقابل تحریم‌ها هیچ وقت برداشته نشد و در حال حاضر بر سر تعلیق تحریم‌ها هم بحث است.
از این رو اگر تحریم‌ها ادامه داشته و به بهانه‌های مختلف اعمال شود، باید منفعت‌ها و مضرات برجام سنجیده شود و اگر به این نتیجه برسیم که برجام بی‌خاصیت شده، باید از برجام خارج شویم. اگر ایران از برجام خارج شود و آمریکا هم از برجام خارج شده باشد، در آن زمان به‌طور قطع باید از NPT هم خارج شویم؛ چراکه NPT هیچ کمکی به ما نکرده و برای ما ایجاد زحمت بوده است. خروج آمریکا از برجام می‌تواند بهانه خروج ما از NPT را هم فراهم کند.
یکی از مشکلات ساختاری برجام این است که اگرچه سازوکار شکایت در آن در نظر گرفته شده است، ولی این سازوکار به یکی از کشورهای 1+5 اجازه خروج از برجام و به‌هم ریختن کل توافق را می‌دهد و این از مشکلات برجام است. اگرچه ایران می‌تواند به سازوکار شکایت رجوع کند، ولی بعید به نظر می‌رسد مکانیسم اعتراض بر برجام و عملکرد کشورهای 1+5، نتیجه مطلوبی برای ایران داشته باشد. عباسعلی حاجی دلیگانی: درصورت حفظ صوری برجام، باید آن را آتش بزنیم آمریکایی‌ها با ابزار مختلفی قصد دارند به اهداف سلطه‌طلبانه خود برسند. یک زمان با نیروی نظامی، یک زمان با نفوذ دادن حاکمانی با فکر غربی ولی با ظاهر بومی آن کشور، زمانی با فضای مجازی و... . یکی از این ابزار‌ها الحاق کشورها به قراردادها و کنوانسیون‌هایی است که دست آن کشورها را ببندد تا راهی جز حرکت در مسیر دنیای سلطه نداشته باشند و خود را به ناچار در جایگاه سلطه‌پذیری ببینند. یکی از این قراردادها که به‌رغم نقدها و انذارها و روشنگری‌ها متاسفانه با کوتاهی دولتمردان، منعقد و در سایه معاملات صورت‌گرفته با رئیس مجلس ظرف 20 دقیقه به تصویب رسید، همین برجام است. غربی‌ها این توافق را به‌مثابه نوعی بند بر دست و پای ملت ایران زدند و در پی آن هستند که برجام‌های بعدی را بر ملت تحمیل کنند. امروز شاهدیم خود آنهایی که سنگ برجام را بر سینه می‌زدند، اعم از برخی نمایندگان و سیاسیون، امروز پشیمان شده‌اند، اما چه سود؟ آنها زمانی که باید دقت می‌کردند و همراهی نمی‌کردند، همراهی کردند، امروز پشیمان شده‌اند و می‌گویند آنچه دادیم با آنچه گرفتیم بسیار متفاوت و غیرمتناسب است. این حرفی است که ما همان زمان می‌زدیم، اما آنها نمی‌پذیرفتند. به هر روی در شرایط کنونی نیز هر زمانی که آنها بخواهند از برجام خارج شوند یا آنکه صرفا ظاهر توافق هسته‌ای را حفظ کنند، اما در عمل تحریم‌های جدیدی را علیه جمهوری اسلامی ایران وضع کنند، کما اینکه مجلس نمایندگان آمریکا در روزهای اخیر طرحی داده که تحریم‌ها افزایش یابد، ما نباید درنگ کنیم. به نظر می‌رسد ضروری است در چنین شرایطی ما بلافاصله برجام را آتش بزنیم و مجددا به شرایط پیش از برجام بازگردیم و صنعت هسته‌ای را مجددا احیا کنیم. بدیهی است دولتمردان در این مسیر نباید از تهدیدها و گزافه‌گویی‌های آمریکایی‌ها هراسی به خود راه داده و با گام‌هایی ثابت به حرکت خود ادامه دهند. علی باقری: لغو تحریم‌ها مهم‌تر از حضور آمریکا در برجام است، آن را پیگیری کنید ابتدا باید به این پرسش پاسخ داد که هدف از مذاکرات هسته‌ای چه بود؟ در پاسخ به این سوال باید گفت، هدف از مذاکرات هسته‌ای فقط و فقط لغو تحریم‌ها بوده است. البته برخی ادعا می‌کنند که هدف مذاکرات «لغو تحریم‌ها» نبوده، بلکه «تثبیت حقوق هسته‌ای» بوده است، در صورتی که تثبیت حقوق هسته‌ای «اساس و مبنای مذاکرات» بوده و نه «هدف مذاکرات». در این چارچوب رئیس‌جمهور آمریکا فروردین 1391 کتبا بر شناسایی این حقوق اذعان کرد، بنابراین هم «هدف مذاکرات» لغو تحریم‌ها بود، هم «موضوع اصلی برجام» و هم «معیار ارزیابی و قضاوت درباره برجام». دقت کنید امروز از تنها چیزی که صحبت نمی‌شود، لغو تحریم‌ها است. از تیر 94 تاکنون آمریکا در برجام حضور داشته است، اما با وجود حضور آمریکا در برجام، تحریم‌های آیسا توسط کنگره وضع و از سوی باراک اوباما اعمال شد، با وجود حضور آمریکا در برجام، تحریم‌های کاتسا توسط کنگره وضع و از سوی دونالد ترامپ اجرا شد، با وجود حضور آمریکا در برجام، ورود هر فرد ایرانی به آمریکا منع شد، با وجود حضور آمریکا در برجام، ده‌ها شخصیت حقیقی و حقوقی ایرانی از سوی آمریکا تحریم شدند، با وجود حضور آمریکا در برجام، میلیاردها دلار اموال و دارایی‌های ایران توسط آمریکا توقیف و مصادره شد و... .
پس حضور آمریکا در برجام نه توانست لغو تحریم‌ها را که هدف اصلی مذاکرات هسته‌ای بود، در متن برجام بگنجاند و نه توانست آمریکا را ملزم به اجرای تعهدات مندرج در برجام کند و نه توانست مانع از وضع و اعمال تحریم‌های جدید از سوی آمریکا شود. از منظر برخی اگر در چند روز آینده، رئیس‌جمهور آمریکا اعلام کند در برجام باقی می‌ماند، ولی تعلیق اجرای تحریم‌ها را امضا نمی‌کند، حتما شرایط خوشایند خواهد بود.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
