برجام مؤثر بوده است



کشورهای بزرگ اروپایی طرف توافق هسته‌ای با ایران در کشاکش جدی با دولتمردان امریکا بر سر برجام به سر می‌برند. واقعیتی که به گفته اغلب صاحبنظران بین‌المللی در زمره دلایل اصلی اختلاف میان دو طرف به شمار می‌آید و حالا با جدی‌تر شدن تهدید دونالد ترامپ به خروج از برجام هنوز امتداد تعارض‌ها و رایزنی‌ها باقی است، با هدفی مشخص و خلاصه شده در یک موضوع؛ «برجام». چه آنکه پیگیری همین هدف بود که آنگلا مرکل را در سفری کوتاه و زودهنگام بعد از انتساب دوباره‌اش در قامت صدراعظمی آلمان راهی واشنگتن کرد تا بکوشد مانند همتای فرانسوی خود ترامپ را به ماندن در برجام راضی کند. مرکل روز جمعه تنها دو روز بعد از سفر امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه به دیدار رئیس جمهوری امریکا شتافت و درباره چشم‌انداز تصمیم‌گیری دولت امریکا درباره توافق هسته‌ای با او به گفت‌وگو نشست.
مرکل پس از دیدار ترامپ گفت رایزنی با واشنگتن بر سر برجام را ادامه خواهد داد و معتقد است این توافق باید گام اول و مؤثری تلقی شود که می‌تواند ستون خیمه مذاکرات تکمیلی با ایران بر سر برنامه موشک‌های بالستیک و نفوذ نظامی‌اش در منطقه قرار گیرد. مرکل گفت برجام از نظر آلمان مؤثر بوده و امکان نظارت بیشتر بر ایران را فراهم کرده اما کافی نیست و برنامه موشکی تهران و حضور نظامی‌اش در منطقه همچنان منبع نگرانی است. مرکل همچنین با اشاره به مجاورت جغرافیایی کشورش با خاورمیانه بحران در این منطقه را به لحاظ ژئوپلتیک برای آلمان متفاوت‌تر از ایالات متحده خواند و گفت: «به همین علت علاوه بر پیدا کردن راه حل برای سوریه باید برای کل خاورمیانه راه حلی یافت.» ترامپ نیز در نشست خبری مشترک با مرکل درباره سیاست کشورش برای مقابله نظامی احتمالی با ایران در صورت بازگشت کشورمان به برنامه هسته‌ای گفت: «درباره مسائل نظامی اظهار نظر نخواهم کرد اما می‌توانم به شما یقین بدهم که ایران صاحب تسلیحات اتمی نخواهد شد.» او همچنین در ادامه ادعاهای خود درباره نقش منطقه‌ای ایران افزود: «در خاورمیانه هر جا مشکلی هست، ایران آنجا هست. همزمان با اقدام ما برای ریشه‌کن کردن اندک بقایای داعش از سوریه، باید اطمینان حاصل کنیم که ایران از موفقیت‌های ما منتفع نمی‌شود.» آنچه مرکل در سخنانش پس از دیدار ترامپ مطرح کرد، بر پایه مواضعی بود که پیش از آن رئیس جمهوری فرانسه در توضیح یک توافق تازه با ایران مطرح کرده بود. توافقی که حفظ برجام یکی از ستون‌های اصلی آن به شمار می‌آید و قرار است موضوعاتی نظیر توان دفاعی و موشکی ایران و نقش منطقه‌ای آن در دستور کار مذاکره قرار گیرد.


 
روسیه: درباره برجام نگرانیم
همزمان با رایزنی‌های برجامی اروپا و امریکا، روسیه از چشم‌انداز اجرای برجام ابراز نگرانی کرد. بنابر گزارش خبرگزاری «ریانووستی»، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه که از فرصت حضور مشترک با محمدجواد ظریف در مسکو درباره موضوع سوریه  برای رایزنی درباره برجام استفاده کرده بود، اعلام کرد که: «اوضاع مربوط به پرونده هسته‌‌ای ایران برای روسیه نگران‌کننده است.» در همین حال دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین هم تأکید کرد، توافق هسته‌ای ایران باید به عنوان تنها مرجع رسمی مذاکرات آینده حفظ شود. سخنگوی کرملین افزود: «ما از مواضع همکاران اروپایی‌مان مبنی بر ضرورت حفظ برجام مطلعیم اما برداشتن یک گام کافی یا ناکافی مسأله دیگری است و باید تأکید کنیم که این توافق تنها اجماع رسمی و بنیادی است که در نتیجه کار بسیار سخت، میان تمام طرف‌های مرتبط حاصل شده است.»
 
پومپئو: هنوز درباره برجام
تصمیم نگرفتیم
کوشش شرکای اروپایی امریکا برای حفظ کردن ترامپ در برجام در حالی است که به نظر می‌رسد مقام‌های دولت امریکا همچنان درباره این موضوع مردد به نظر می‌رسند. چنان که  مایک پمپئو، وزیر خارجه جدید امریکا در اولین کنفرانس خبری بعد از انتصاب اعلام کرد که امریکا هنوز برای خروج از برجام تصمیمی نگرفته است. پامپئو درخصوص توافق هسته‌ای گفت که این موضوع یکی از محورهای رایزنی‌های او در سفر به مناطق مختلف خاورمیانه خواهد بود. وزیر خارجه امریکا افزود: «در صورتی که در این توافق اصلاحات اساسی انجام نشود، بعید است ترامپ بعد از ضرب‌الاجل ماه مه ‌(اردیبهشت‌ماه) در آن باقی بماند.» یک روز پیش از این اظهار نظر بود که جیم متیس، وزیر دفاع امریکا در سخنانی که روز پنجشنبه گذشته و بعد از سفر مکرون به امریکا مطرح کرد، در کمیته نیروهای مسلح مجلس سنا گفت: «به شما اطمینان می‌دهم که هنوز تصمیمی درباره خروج از برجام اتخاذ نشده است.» دونالد ترامپ زمستان سال گذشته در خلال امضای فرمان تعلیق تحریم‌های هسته‌ای ایران تهدید کرد ممکن است آخرین باری باشد که رفع تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران به موجب مفاد این توافق را تمدید می‌کند. او به نمایندگان کنگره و دولت‌های اروپایی ضرب‌الاجل داد تا فرارسیدن موعد بعدی تعلیق تحریم‌ها در روز ۱۲ ماه مه ‌(۲۲ اردیبهشت‌ماه) برای «اصلاح معایب فاجعه‌بار» برجام اقدام کنند و گرنه امریکا را از توافق هسته‌ای خارج خواهد کرد.
ظریف: خواسته‌های ترامپ برای تغییر برجام غیرقابل پذیرش است
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران که به‌منظور شرکت در یک نشست سه‌جانبه با سرگئی لاوروف و مولود چاووش اوغلو همتایان روس و ترکیه‌ای خود به مسکو سفر کرده است، در بخشی از سخنان خود به موضع دونالد ترامپ رئیس جمهوری امریکا در قبال توافق هسته‌ای اشاره کرد و خواسته‌های وی درباره این توافق را نقض الزامات بین‌المللی واشنگتن توصیف کرد. وزیر امور خارجه ایران خاطرنشان کرد: «خواسته‌های امریکا برای تغییر توافق هسته‌ای از نظر مردم ایران غیرقابل پذیرش است.» ظریف همچنین در پایان دیدار لاوروف افزود: درباره اقدامات مشترک برای مقابله با حرکت‌های امریکا در برجام گفت‌وگو کردیم.