روزنامه وطن امروز
1397/02/09
خرید هواپیما به سرنوشت ارتباط بانکی با دنیا مبتلا شد
اسد‌الله خسروی: دستاورد برجامی خرید هواپیماهای بوئینگ از آمریکا که با بوق و کرنای زیادی همراه بود گویا به سرنوشت نامعلوم ارتباط کامل شبکه بانکی کشور به سیستم بین‌المللی بانکی تبدیل شده است، چرا که طبق قرارداد قرار بود هواپیماهای خریداری شده اردیبهشت‌ماه جاری وارد ایران شود اما استعفای اصغر فخریه‌کاشان، مرد شماره یک طرف قرارداد خرید هواپیما، تعویق در تحویل از سوی شرکت سازنده و عمل به تعهدات فروش همچنین بحث تامین مالی خرید، سرانجام چنین معامله بزرگی را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است. البته یک هفته قبل از آنکه مدیرعامل بوئینگ اعلام کند تحویل هواپیماها به هما یک سال به تعویق افتاد، مرد شماره یک مذاکرات خرید هواپیما بی سر و صدا استعفا کرد تا نوسازی ناوگان هوایی بار دیگر وارد حاشیه شود. این در حالی است که همه مردم، مسؤولان و کارشناسان منتظر بودند هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران نخستین بوئینگ ۷۷۷ را اردیبهشت‌ماه امسال تحویل بگیرد (آنگونه که فرزانه شرفبافی، مدیرعامل ایران‌ایر به رسانه‌ها وعده داده بود) اما مدیرعامل بوئینگ اعلام کرد تحویل این هواپیما به چند ماه بعد در سال ۲۰۱۹ موکول شده است. آخوندی اواسط سال ۹۴ اصغر فخریه‌کاشان را به عنوان قائم‌مقام وزیر راه‌وشهرسازی در امور بین‌الملل منصوب کرد که در این راستا ماموریت خرید هواپیماهای خارجی به وی محول شد. مذاکرات خرید هواپیما همزمان و هم‌راستا با مذاکرات هسته‌ای پیش رفت و در نهایت 2 ماه پس از امضای توافق هسته‌ای میان ایران و 1+5، قرارداد میان ایران‌ایر و بوئینگ برای خرید ۱۸۰ فروند هواپیما به امضا رسید. ضمن اینکه با فشار غربی‌ها، قرار شد ایران ۲۰ فروند هواپیمای ای‌تی‌آر نیز از این شرکت ایتالیایی-فرانسوی خریداری کند. فرهاد پرورش، مدیرعامل سابق ایران‌ایر گفته بود دولت روحانی مصوبه مجوز برداشت از صندوق توسعه ملی را برای خرید هواپیمای دست دوم صادر کرده بود اما از آنجا که قرار شد هواپیماهای برجامی را به صورت فاینانس از کمپانی سازنده خریداری کنیم، این مبلغ (۳۳۰ میلیون دلار) به صورت پیش‌پرداخت سهم ایران از فاینانس (۱۵ درصد) پرداخت شده و ایرباس و بوئینگ نیز سهم خود (۸۵ درصد) را به صورت تسهیلات تأمین خواهند کرد. با این حال آنچه در عمل اتفاق افتاد این بود که همه ۱۱ هواپیمای تحویل داده شده را به صورت نقدی خریداری کردند و در حال حاضر هنوز تیم فخریه‌کاشان نتوانسته فاینانسری برای این خریدها پیدا کند. اگرچه از همان ابتدا هم تمام نقش فخریه‌کاشان، تأمین فاینانسر برای خرید هواپیما بود اما عملا با خرید نقدی هواپیماها، این کارکرد هم زیر سؤال رفته است. شرفبافی، مدیرعامل ایران‌ایر اخیرا اعلام کرده است قرار است فاینانسر هواپیماها، یک شرکت تأمین سرمایه داخلی باشد! هرچند مذاکره برای امضای قرارداد خرید ۲۰۰ فروند هواپیمای نو فی‌نفسه اقدام مهم و بزرگی بود اما مهم‌تر از آن، به سرانجام رساندن این قرارداد بود. اقدامی که همچنان ابتر باقی مانده است و معلوم نیست تا زمان به اتمام رسیدن مجوز اداره کنترل دارایی‌های خارجی آمریکا، اوفک (OFAC) در پایان سال ۲۰۲۰، چه میزان از قراردادهای هما با بوئینگ و ایرباس عملی شده و چند فروند از ۱۷۷ فروند هواپیمای باقیمانده وارد ناوگان هوایی ایران خواهد شد. هرچه باشد، نفر اول مذاکرات حالا با استعفا کردن عملا خود را از زیر بار هرگونه پاسخگویی رهانیده است. فخریه‌کاشان در گفت‌وگو با مهر درباره علت تعویق تحویل بوئینگ گفته است مصاحبه نمی‌کنم چون دیگر سمتی ندارم.احتمال عدم تأمین فاینانس‌های خرید بوئینگ
علیرضا منظری، کارشناس صنعت هواپیمایی و نماینده اسبق ایران در ای‌کا‌او در گفت‌وگو با «وطن امروز» درباره تعللی که در ورود هواپیماهای بوئینگ به ایران رخ داده است، گفت: قراردادی بین ایران و شرکت بوئینگ منعقد شده تا تعدادی هواپیما خریداری شود اما این تنها در حد یک قرارداد است و تاکنون اقدام عملی صورت نگرفته است. معاون اسبق سازمان هواپیمایی کشوری اظهار داشت: طبق این قراردادها، ایران تعهداتی را پذیرفته است که باید به آن پایبند باشد، از جمله تامین مالی خرید هواپیما از راه‌های گوناگون مانند فاینانس که گویا هنوز انجام نشده است. بنابراین هر زمان این توافقات مالی صورت بگیرد مطمئنا قرارداد به حالت اجرایی درخواهد آمد. کارشناس صنعت هواپیمایی در پاسخ به این سوال که در صورت عدم تامین فاینانس عاقبت این قراردادها چه خواهد بود، گفت: بستگی دارد چه موضوعاتی در این قرارداد قید شده باشد، آنچه مشخص است این قراردادها محرمانه است و هیچکس به آنها دسترسی ندارد. به طور کلی قراردادهای خرید و فروش هواپیما به همین شکل است، اگر کسی به تعهداتش عمل نکند طرف دیگر می‌تواند قرارداد را فسخ کند و محدودیتی در این موضوع وجود ندارد. وی در پاسخ به اینکه آیا این احتمال وجود دارد که مسائل سیاسی موجب شود تصمیماتی اتخاذ شود تا موانعی سد راه اجرای قرارداد فی‌مابین ایران و آمریکا صورت گیرد؟ گفت: بحث خرید و فروش هواپیما یک موضوع ساده و تجاری نیست و دولت‌ها می‌توانند روی قراردادها نقش داشته باشند؛ دولت آمریکا هم روی بوئینگ تاثیرگذار است و بعید نیست موانعی را سر راه این شرکت هواپیمایی قرار بدهد اما تا جایی که من می‌دانم آمریکا مانع آنچنانی ایجاد نکرده است.
مجلس وارد میشود
این در حالی است که حمید بنایی، عضو کمیسیون عمران مجلس درباره اینکه هیچ تحویلی به ایران که بخشی از برنامه تولید امسال شرکت بوئینگ باشد ندارند و در نتیجه این تحویل‌ها طبق پروسه دولت آمریکا به تاخیر افتاده است، گفت: در نشست کمیسیون عمران با حضور عباس آخوندی، وزیر راه‌وشهرسازی موضوع خرید هواپیمای بوئینگ مطرح شد که در صورت بازگشت تحریم‌ها برای تحویل بوئینگ به ایران مشکلی وجود دارد یا خیر و آیا ضمانت کافی اخذ شده و قرارداد به نحوی منعقد شده که آمریکایی‌ها دبه نکنند؟ که وزیر راه‌وشهرسازی در این نشست به مجلس اطمینان داد با بازگشت تحریم‌ها یا این موضوع که آمریکا از برجام خارج شود، مشکلی برای تحویل هواپیماها ایجاد نمی‌شود و قرارداد با بوئینگ پابرجاست.
سایر اخبار این روزنامه
