گسترش همکاری‌های تهران- مسکو در افق پسابرجام

گروه سیاسی: دیمیتری پسکوف سخنگوی کاخ کرملین روز دوشنبه به خبرنگاران گفت: مقدمات دیدار رئیس جمهوری اسلامی‌ایران به روسیه در حال انجام است. خبرگزاری ایتارتاس به نقل از سخنگوی رئیس جمهوری روسیه در پاسخ به این پرسش که آیا سفر برای 28 مارس (هشتم فروردین سال 96) برنامه‌ریزی شده است، نوشت: برنامه‌های این دیدار آماده می‌شود و به موقع نیز اطلاعات اعلام خواهد شد. برخی رسانه‌های روسی از جمله شبکه تلویزیونی لایف نیوز روز دوشنبه از برنامه سفر رئیس جمهوری اسلامی‌ایران به مسکو در این زمان خبر داده بودند.  از سوی دیگر، محمود واعظی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رئیس ایرانی کمیسیون مشترک همکاری‌های ایران و روسیه دوشنبه در راس یک هیات با هدف توسعه روابط و برنامه‌ریزی سفر حسن روحانی و مذاکره سران، وارد مسکو شد. واعظی در دیدارهای جداگانه با نیکلای نیکیفروف وزیر ارتباطات و رسانه‌های جمعی، الکساندر نوواک وزیر انرژی و همتای خود در کمیسیون مشترک و همچنین ایگور شووالف معاون نخست وزیر روسیه که با حضور مهدی سنایی سفیر ایران برگزار شد، دستورهای کار سفر را بررسی کرد.
 در همین خصوص روز گذشته، معاون سیاسی دفتر رییس جمهور گفت که به دعوت رسمی‌ولادیمیرپوتین، سفر رسمی‌مهم وتاریخی دکترروحانی به روسیه بزودی انجام می‌شود. حمید ابوطالبی در توئیتر نوشت: با توجه به جایگاه جهانی، توانمندی‌های استراتژیک و قدرت منطقه ای ایران؛ ضرورت بررسی تحولات بین‌المللی و تعامل میان قدرتهای اصلی منطقه برای ارتقای ثبات منطقه‌ای؛ مقابله با تروریسم و... و به دعوت رسمی‌ولادیمیرپوتین، سفر رسمی‌مهم وتاریخی دکتر روحانی به روسیه به زودی انجام می‌شود. دیدار برنامه‌ریزی شده سران دو کشور در مسکو نهمین نشست پوتین و روحانی از آغاز کار دولت یازدهم به شمار می‌رود. پوتین و روحانی تاکنون شش بار در جریان نشست‌های بین‌المللی خارج از دو کشور از جمله اجلاس مجمع عمومی‌سازمان ملل دیدار کرده‌اند و دو مذاکره نیزدر تهران و شهر اوفا پایتخت جمهوری باشقیرستان فدراسیون روسیه برگزار شده است.  آخرین دیدار روحانی و پوتین نیز 18 مرداد ماه سال جاری در حاشیه نشست سه جانبه با رئیس جمهوری آذربایجان در شهر باکو انجام شد که زیربنای توسعه بیشتر روابط را فراهم کرد. نتیجه این دیدارها و مذاکرات و همچنین بارها رایزنی تلفنی سران سبب شده است، روابط دوکشور از حالت رکود حاکم در سال 91 به شرایط کنونی برسد که سفیر ایران در روسیه آن را مستحکم ترین مناسبات تاریخی خوانده و تاکید کرده هنوز هم زمینه‌های پیشرفت بیشتری وجود دارد.  مهدی سنایی در این باره اعلام کرده است: روابط مستحکم سیاسی، اقتصادی، علمی، دفاعی، هسته‌ای و منافع مشترک در خاورمیانه، آسیای میانه و دریای خزر، ایران و روسیه را بیش از گذشته به هم نزدیک کرده است.  وی روز سه‌شنبه در یک نشست تخصصی با موضوع روابط ایران و روسیه در مسکو، گفت: همکاری‌های دو کشور مهم و قدرتمند منطقه، در همه زمینه‌ها در بهترین و بالاترین سطح قرار دارد.  سفیر ایران در مسکو همچنین با اشاره به سفر پیش روی رئیس جمهوری اسلامی‌به روسیه، دیدار سران دو کشور را یک گام مهم برای توسعه هر چه بیشتر روابط بر پایه تامین منافع مشترک دانست.  سنایی همچنین مبارزه با تهدید تروریسم، احترام به حاکمیت ملی کشورها و دوری از استانداردهای دوگانه را از رویکردهای مشترک تهران و مسکو خواند.  وی در ادامه، ضمن تاکید بر عالی بودن روابط دو کشور و وجود زمینه‌های گسترش هر چه بیشتر مناسبات با افق امضای اسناد راهبردی در جریان سفر روحانی به مسکو، افزایش ارتباط‌های مردمی‌را نیز برای رسیدن به هدف توسعه فراگیر در روابط مهم برشمرد.
دستاوردهای همگرایی
ایران و روسیه در جریان مذاکرات منجر به برجام توانستند در این زمینه همگرایی و اشتراک دیدگاه پیدا کنند و مسکو در جریان نشست‌ها و گفت وگوهای هسته‌ای برخلاف فرانسه و آمریکا دو کشور دیگر عضو گروه 1+5 مواضع سازنده ای داشت. همکاری با ایران در عرصه‌های مختلف هسته‌ای برجامی ‌از جمله چرخه سوخت، تغییر کاربری مرکز فوردو، ساخت نیروگاه‌های جدید در بوشهر و همچنین پشتیبانی از دیدگاه جامعه جهانی برای حفظ و اجرای برجام از جمله دستاوردهای همگرایی دو کشور است.


دو کشور ایران و روسیه در سال جاری نیز با همگرایی‌های همیشگی موفقیت‌های بزرگی را کسب کردند که تازه ترین آن تصویب ایجاد منطقه آزاد تجاری مشترک ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا شامل روسیه، ارمنستان قزاقستان، بلاروس و قرقیزستان در نشست نخست وزیران این کشورها در هفته گذشته بود. نخست وزیران کشورهای روسیه، ارمنستان قزاقستان، بلاروس، قرقیزستان در بیشکک پایتخت این کشور تنظیم موافقت نامه ایجاد منطقه آزاد تجاری با ایران را تصویب کردند که دربر گیرنده فرصت‌های بسیار گسترده اقتصادی از جمله بازرگانی، سرمایه‌گذاری و آماده کننده زمینه‌های همکاری‌های بیشتر است.
آغاز مذاکرات سوری آستانه به ابتکار ایران، روسیه و ترکیه و تائید آتش‌بس فراگیر برقرار شده شده از 10 دی ماه در قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل نیز دومین دستاورد همگرایی مسکو و تهران است. اکنون با همکاری ایران و روسیه برنامه گروه کشورهای ضدسوری با هدف سرنگونی حکومت بشار اسد، کنار نهاده شده و براساس توافق‌ها، نتیجه مذاکرات سوری-سوری و همه پرسی داخلی آینده سوریه را تعیین خواهد کرد.  از سوی دیگر، ایران و سوریه با جذب همکاری عراق و روسیه مرکز هماهنگی اطلاعاتی ضدتروریستی در بغداد را با حضور کارشناسان چهار کشور راه‌اندازی کرده‌اند، که توانسته در روند مبارزه زیربنایی با تروریسم در منطقه کارآمد باشد.
 سومین دستاورد مهم نیز بازیابی جایگاه جمهوری اسلامی در سازمان کشورهای صادر‌کننده نفت (اوپک) است که براثر تحریم‌های سازمان ملل و یکجانبه اروپایی و آمریکایی، نقش ایران در این سازمان مهم جهانی کمرنگ شده بود. ایران با همگرایی روسیه و افزایش توان تولید نفت در دولت یازدهم، با وجود تصمیم آذرماه اوپک برای کاهش جهانی سطح تولید، موفق شد سهم خود را به میزان بیش از تحریم‌ها یعنی حدود چهارمیلیون بشکه در روز تثبیت کند و بازاری را که در اختیار کشورهای دیگر قرار گرفته بود، بازپس گیرد. در چارچوب همگرایی‌های مسکو و تهران در بالاترین سطح، سفر رئیس جمهوری ایران به مسکو و مذاکرات پیش رو، سکوی جهش دیگری برای توسعه فراگیر روابط در حوزه‌های مختلف از جمله دوجانبه و منطقه ای خواهد بود تا تقویت کننده مواضع دو کشور و تحکیم بخش ثبات و امنیت مناطق پیرامونی از جمله آسیای میانه، خاورمیانه، اوراسیا و همچنین ادامه مبارزه با تروریسم شود.