روزنامه ابتکار
1397/02/06
رضا دهکی یک قدم رو به جلو با کفش ایرانی
رئیس‌جمهوری در دومین روز از سفر دو روزه خود به آذربایجان شرقی، در بازار کفش تبریز حاضر شد و با کفاشان و کفش‌سازان دیدار کرد. حاصل این دیدار دستور درباره حمایت پایدار از کفش تبریز و رفع مشکلات تولیدکنندگان و صنعتگران این عرصه بود.این دستور البته دستورات مشابه بسیاری در گذشته دارد که صنعت‌های بومی دیگری چون فرش، چرم، زعفران و مجموعه صنایع دستی را شامل میشود. با این حال آنچه از حال و روز این صنایع مشاهده میشود، اجرا نشدن یا حداکثر اجرای ناقص این دستورات است.
در شرایطی که عنوان و شعار سال 97 حمایت از تولید ملی است، بسیاری در حالی به دنبال کشف عرصه‌های مختلف در تولید کالاهای تولید ایران هستند که به نظر می‌رسد اصل تولید ایران بودن برای حمایت شدن باید با استانداردها و اولویت‌هایی برنامه‌ریزی شود که بتواند آثار ملموسی بر جای بگذارد.
یک مثال مشهور اقتصادی در این باره تولید ملی در سوئیس است. سوئیس در ساخت چاقوها و گجت‌ها و نیز تولید ساعت بسیار مشهور است. نکته جالب این جاست که اغلب این برندهای سوئیسی از پرچم سوئیس نیز به عنوان یک نشانه تجاری برای اطمینان‌بخشی به مشتری از کیفیت خود استفاده می‌کنند. سوال این جاست که آیا کشوری که توانایی ساخت چنین ابزارهای ظریفی را دارد، مثلا از ساخت خودرو ناتوان است؟ قطعا چنین نیست! با این حال سوئیس ترجیح می‌دهد که ابزار و ساعت‌های با کیفیت و مشهور تولید کرده و بفروشد و در عوض بهترین برندهای خودروی جهان را خریداری کند.
شرایط درباره ایران از چند جنبه متفاوت است. انقلاب صنعتی در ایران در دوران توسعه‌بخشی به سبک پهلوی، با تکیه بر ایجاد صنایع مختلف داخلی و تکیه بر عنوان «ملی» و «ایران» روندی با تکیه بر یک یا چند محصول محدود نبود. صنایع ایرانی اغلب شامل خط تولیدها و تکنولوژی‌های خریداری شده‌ای بودند که سعی داشتند هر آنچه ممکن است با حداقل یک برند ایرانی هم تولید شود. از این رو بود که صنایع ایرانی هم شامل خودرو بود و هم شامل لوازم خانگی، هم کفش را شامل می‌شد و هم مبلمان. هم مواد غذایی داشت و هم نساجی. با این حال شاید خرید آخرین تکنولوژی‌های روز دنیا بود که باعث شد محصولات ایرانی در آن زمان کیفیت قابل رقابتی داشته باشند و حتی در برخی موارد به طور جدی به صادرات فکر کنند.
روند انقلاب و بعد از آن جنگ 8 ساله، باعث شد توجه به صنایع از اولویت خارج شود. شرایط کشور از نظر ریسک سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاران را کمتر ترغیب به حضور در عرصه تولید می‌کرد و وابستگی و حتی تعلق بسیاری از کارخانه‌ها به دولت و نهادهای حاکمیتی باعث شده بود که بخش خصوصی هم علاقه‌ای به رقابت نشان ندهد. در نتیجه ایران بود با طیف وسیعی از صنایع گوناگون که روز به روز از تکنولوژی روز دنیا عقب می‌ماندند و کج‌دار و مریز ادامه می‌دادند. در این میان برخی مثل ارج در سال‌های اخیر دوام نیاوردند و برخی نیز همچون خودروسازان علی‌رغم هم تلاش‌ها و حمایت‌ها در شرایطی به کار ادامه می‌دهند که برخی گزارش‌ها از بدهی‌های فراوان و حتی ورشکستگی آن‌ها و نیز نارضایتی عمومی در عین اجبار استفاده به دلیل انحصار قیمتی خبر می‌دهند. در عین حال شرایط تحریم نیز اجازه به روز رسانی و همراهی با تکنولوژی‌های روز را از صنایع گرفته است و در عین حال قاچاق و دلالی نیز با چنبره بر بازار و رقابت قیمت و کیفیت و نیز تاثیرگذاری بر سلیقه مشتری و فدا کردن بقا با کپی‌کردن در برابر تلاش برای خلاقیت و نوآوری آن‌ها را دچار درجا زدن می‌کند. در چنین شرایطی شاید بهترین راهکار اولویت‌بندی صنایع برای تکیه بر تولید داخلی است. هر چند از نگاه دولت و حاکمیت صنایعی مثل خودروسازی به دلیل گستره وسیع چرخه تولید و خدمات، اشتغال بالا، اثرگذاری ویژه بر آمارهای اقتصادی همچون نرخ رشد و نیز اهمیت پز خودروساز بودن، استراتژیک محسوب شده و قابل کنار گذاشتن نیستند، اما بهترین صنایعی که می‌توانند از همه نظر ضمن اصل ایرانی بودن سبب ساز نتیجه‌گیری واقعی از تولید ملی شوند، صنایعی هستند که به طور کلی بومی محسوب می‌شوند.
تکیه و تاکید بیشتر بر صنایع مربوط به زعفران، صنعت تولید فرش دستباف، کفش و مجموعه صنایع دستی گوناگون، صنایع تبدیلی و فرآوری بخش کشاورزی و مانند آن از طریق تکیه بر روش‌های تولید بومی حتی قابلیت رقابت‌آفرینی و برندسازی بیشتری در جهان برخوردارند. بعد از این صنایع نیز می‌توان بر صنایعی که مواد اولیه آن در کشور فراوان است– همچون صنایع غذایی و کشاورزی یا صنایع میان‌دستی و پایین‌دستی پتروشیمی – که نیازمند تکنولوژی وارداتی هستند نیز فکر کرد با تکیه بر اینکه تکنولوژی وارداتی با به روز رسانی، خلاقیت و تقویت همراه باشد. در نهایت در دسته بعد می‌توانند صنایعی قرار گیرند که تجربه، دانش و همچنین خوشنامی خوبی درباره برندهای ایرانی در آن‌ها وجود دارد. صنایعی مثل نساجی از این موارد هستند. شاید با این طبقه‌بندی و اولویت‌بندی بتوان اهداف حمایت از تولید ملی را هدفمند‌تر پیش برد و به موفقیت رساند.
دستور رئیس‌جمهوری مبنی بر حمایت از تولیدکنندگان کفش اگر در سایر صنایع دسته اول اولویت به طور جدی اجرا شود، آثار و نتایج مثبتی بر جای خواهد گذاشت.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
حضرت آیت الله خامنه‌ای در دیدار دست‌اندرکاران همایش حکیم تهران:
فلسفه باید در حوزه علمیه قم و تهران رواج پیدا کند
«ابتکار» دخالت‌های احزاب اصلاح‌طلب در انتخاب شهردار تهران را بررسی می‌کند
سهم خواهی از بهشت
رئیس جمهوری طی سخنانی با انتقاد شدید از رفتارهای آمریکا ،کاخ سفید را جیره خوار دیگران نامید
رضا دهکی
یک قدم رو به جلو با کفش ایرانی
« ابتکار» گمانه‌زنی‌های برجامی ترامپ- ماکرون و واکنش‌های ایران را بررسی می‌کند
مذاکره در واشنگتن، پاسخ از تهران
«ابتکار» وضعیت تورم در سال 97 را بررسی کرد
بلای تورم در بند موقت تدبیر
آیا بسته 60 به 40 بن کتاب، برای یک دانشجو کافی است؟
شوخی با جیب خالی دانشجو
در سال 96 هر 3 دقیقه یک طلاق در کشور به ثبت رسید
میل ازدواج به سمت طلاق
دستیار ویژه حقوق شهروندی معاونت زنان ریاست جمهوری:
تعیین مصادیق «بد حجابی» نباید به پلیس سپرده می‌شد
اردن در متن تحولات خاورمیانه چه می‌کند؟
بازیگر مرموز خاورمیانه
