رییس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران:

رییس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران به افزایش قیمت کاغذ و کتاب‌ها در نمایشگاه کتاب امسال اشاره کرد و گفت: «وزیر اعلام کرد کاغذ جزو اقلام اساسی تلقی می‌شود که این امیدواری را ایجاد می‌کند که مقداری از نوسان قیمت فاصله بگیریم. منتها تا این مساله اجرایی شود زمان می‌برد و حلال مشکل امروز و فردا نیست.»
محمود آموزگار (رییس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران) در گفت‌وگو با ایلنا، درباره نمایشگاه کتاب امسال گفت: شخصا معتقدم واقعا نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران فرصت‌های زیادی را از صنعت نشر کشور گرفته و حتی در برخی موارد موجب انحراف این حوزه از مسیر طبیعی خود شده است. اگر به تاریخچه نمایشگاه هم توجه کنیم در دوره اول که سال ۶۶ برگزار شد، کمتر از ۲۰۰ ناشر شرکت کردند ولی امسال در سی‌ویکمین دوره بیش از ۲۵۰۰ غرفه و به تعبیری ۲۵۰۰ ناشر در نمایشگاه حضور دارند. بسیاری از این ناشران شرکت‌کننده در نمایشگاه هم ناشران کوچک هستند و بالاخره وقتی نحوه صدور پروانه نشر از قواعدی تبعیت می‌کند که نتیجه‌اش صدور ۱۵ هزار پروانه نشر است، قاعدتا مطالبه‌ هم به دنبال خود دارد و آن هم مطالبه فراهم کردن زمینه‌های فروش برای این ناشران است. همه این مسایل مثل حلقه‌های زنجیر به همدیگر وصل هستند یعنی نشر ما موجود بیماری است که تنها یک عضو ار بدنش مشکل و درد ندارد بلکه در نقاط مختلف درد دارد و باید برای همه آنها به فکر مداوا و درمان بود. نمی‌توانیم فقط یک گوشه را درست کنیم و بگوییم خب حالا این قسمت که اصلاح شد. بنابراین وقتی مطالبه فروش ایجاد می‌شود و کتابفروشی‌ هم به تعداد لازم نداریم، طبیعی است که نمایشگاه کتاب به عنوان فرصتی برای فروش مطرح شود.
او تاکید کرد: اینجا مشکل جدی دیگری هم هست و آن تمرکز بیش از ۷۵ درصد فعالیت نشر کشور در تهران است و سهم بقیه مناطق کشور تنها ۲۵ درصد است و خود همین مساله یکی از دلایل سیستم توزیع ناکارآمدی است که با آن مواجه هستیم. من در چابهار سراغ کتابفروشی را گرفتم اما فقط در یکی از مرکز خریدهای شهر یک کتابفروشی بود که وسط مغازه‌های موبایل‌فروشی و... غریب افتاده بود. سایر مغازه‌ها پرتردد و پر از مشتری بودند ولی این یک کتابفروشی که خیلی هم شکیل و منظم بود و کتاب‌های خوبی هم داشت، مراجعی نداشت. از کتابفروش درباره شرکت در طرح‌های حمایتی فصلی وزارت ارشاد سوال کردم و گفت که شرکت نمی‌کند چون کتاب‌هایش را نقدی خریداری می‌کند و پرداخت‌های طرح‌ مدت‌دار است و آنها ناگزیر هستند فروش‌هایشان هم نقدی باشد. گویا پخش‌کننده‌ها به‌صورت وعده‌دار... با برخی از کتابفروشی‌ها کار نمی‌کنند و این یعنی‌‌ همان سیستم توزیع ناکارآمد.رییس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران افزود: بضاعت موجود در حوزه توزیع جوابگوی نیاز‌ها نیست و این چند موسسه‌ای که به فعالیت مشغولند امکانات‌شان محدود است و سود این قضیه پایین است. در این شرایط طبیعی است که توزیع‌کننده سرمایه‌اش را صرف کتاب‌هایی ‌کند که امید به برگشت بیشتری دارد و نگران رسوب کتاب ته انبارهای خود نباشد. در وضعیت فعلی که به کف تعداد کتاب‌هایی که ناشر باید در سال گذشته منتشر می‌کرده تا اجازه شرکت در نمایشگاه را داشته باشد پنج عنوان اضافه شده کماکان نشان داده شد که سیاستگذاران نمایشگاه همچنان بر کمیت تاکید دارند نه کیفیت. ما ناشران بسیار خوبی داریم که کتاب‌های واقعا عالی و بعضا پرزحمتی را منتشر می‌کنند اما تعداد عناوین منتشر شده‌شان شاید به عدد ۳۰ هم نرسد. این ناشران چرا نباید بتوانند در نمایشگاه غرفه داشته باشند.
این فعال نشر گریزی نیز به شیوه صدور مجوز نشر زد و اظهار داشت: با این شیوه صدور پروانه نشر و تعداد بالای ناشران واقعا شرکت در نمایشگاه به‌عنوان یک مفر برای تنفس اقتصادی برای ناشران به ویژه کوچک حکم مرگ و زندگی را دارد و خیلی‌هایشان چه شفاهی و چه کتبی این مساله را با من درمیان گذاشته‌اند‌ یعنی نمی‌توانیم در این شرایط که به نوعی حیات‌شان به نمایشگاه بسته است از ناشران بخواهیم از حضور در نمایشگاه کتاب صرف‌نظر کنند. در شراطی که سیستم توزیع ما در طول سال به خوبی جریان ندارد و ناشران ما نمی‌توانند از امکانات فروش استفاده کنند و مثلا حتی کتاب ناشران با‌سابقه و حرفه‌ای ما هم برای بار اول ویزیت می‌شود و دور دومی هم وجود ندارد، چشم امید ناشران به نمایشگاه است و درخواست انصراف از این فرصت نتیجه‌بخش نخواهد بود. واقعیت این است که موسسات پخش به منظور صرفه‌جویی مراجعات به کتابفروشی‌ها برای گرفتن سفارش را کم کرده‌اند. باید از ابزار‌ و لوازمی استفاده کنیم که بتوانیم مشکلات اینچنینی را حل و کاری کنیم که سیستم پخش و توزیع ما به‌روز شود.


آموزگار متذکر شد: صرفا این اقدام که من در نمایشگاه شرکت نمی‌کنم چون به کتابفروشی‌ها آسیب می‌خورد با اینکه تصمیمی به واقع محترمانه‌ای است به تنهایی کاری از پیش نمی‌برد و باید روش‌ها و سیستم‌های فروش و توزیع کتاب کشور را هم اصلاح کنیم و بهبود ببخشیم و کارایی همکاران کتابفروش و توزیع‌کننده را بالا ببریم. این اتفاق محقق نمی‌شود مگر با به روز شدن و تغییر زیربنایی. امروز با تکنولوژی‌های موجود واقعا دیگر نیاز نیست که فرد حتما فیزیک کتاب را ببیند تا سفارش بدهد. می‌توانیم یک بانک اطلاعاتی داشته باشیم تا کتابفروش با مراجعه به آنها از اطلاعات کتاب‌ آگاه شود و بتواند سفارش بدهد، یعنی توزیع‌کننده مجبور نباشد ویزیتور بفرستد تا ببیند فلان کتابفروش چه کتابی می‌خواهد. برخی از این توزیع‌کننده‌ها که بزرگ هم هستند ویزیت را تنها هفته‌ای یک‌بار برنامه‌ریزی می‌کنند و این‌طور‌ نیست که هر روز ویزیتور به کتابفروشی‌ها بفرستند.
مدیر نشر کتاب آمه سپس اصلاح شیوه قیمت‌گذاری کتاب‌ها و درصد تخفیف‌هایی که به کتابفروشی‌ها داده می‌شود را یکی از اقدامات اساسی برای بهبود وضعیت کتابفروشی‌ها دانست و گفت: علاوه بر اینها سیستم قیمت‌گذاری کتاب باید اصلاح شود، سهم مجموعه عواملی که در تولید یک کتاب شرکت دارند از قیمت پشت جلد کتاب باید اصلاح شود. درحال حاضر تخفیفی که ناشر به پخشی می‌دهد ۳۵ تا ۴۰ درصد است و از این میزان تخفیف نزدیک به ۲۵ درصد به کتابفروش تخفیف داده می‌شود. این میزان تخفیف واقعا رقم پایینی است. در دنیا آنچه در اروپا متعارف است تخفیف ۳۳درصدی به کتابفروشی‌هاست و من حتی شنیده‌ام فرانسه قرار است این میزان راتا ۳۵ درصد افزایش ‌دهد و در اندونزی تا ۴۰ درصد است. تمام این مسایل زنجیروار باید اصلاح شوند تا اگر ناشر به نمایشگاه کتاب نمی‌آید و می‌گوید کتاب را از کتابفروشی محل خودتان تهیه کنید کتابفروش محل هم باید کتاب‌های مد نظر مخاطبان را داشته باشد. البته در این داستان حقانیتی وجود دارد و آن هم اینکه ما مجموعه امکانات‌مان را بسیج کنیم برای اینکه به فکر بهبود و اصلاح وضعیت توزیع و فروش کتاب در کشور باشیم.
او ادامه داد: ترجیح می‌دادم نشر قطره هم در نمایشگاه حضور پیدا می‌کرد ولی تنها به نمایش کتاب‌هایش می‌پرداخت و از فروش کتاب سر باز می‌زد و کتاب‌هایی را که در سال گذشته منتشر کرده بود، عرضه می‌کرد. انتشارات روشنگران دقیقا امسال همین کار را می‌کند. در هر حال باید این ایده را ترویج کنیم که واقعا جای فروش کتاب در کتابفروشی‌هاست.
این فعال نشر در پایان با اشاره به نوسانات قیمت ارز در هفته‌های گذشته و تاثیر احتمالی افزایش قیمت ارز بر نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران‌ بیان کرد: مسلما این مساله روی نمایشگاه هم اثر خواهد گذاشت چه در بخش کتاب‌های خارجی و چه حتی حوزه کتاب‌های داخلی. اساسا ناشران در هفته‌های منتهی به نمایشگاه در تلاش هستند تا کتاب‌هایشان را برای عرضه در نمایشگاه آماده کنند. معمولا در این دو ماه اسفند و فروردین چاپخانه‌ها وقت آزاد ندارند و برای سفارش دادن باید وقت بگیریم. خب ناشر در این روز‌ها و هفته‌ها می‌خواهد کتاب چاپ کند ولی به دلیل شرایط ارزی، کاغذ نیست و چاپخانه مواد لازم را ندارد. این مساله به هرحال تاثیر منفی بر کار ناشران گذاشت‌ یعنی برخی کتاب‌های جدید که قرار بود منتشر شود به نمایشگاه نمی‌رسد. البته ماجرا تنها به کاغذ مربوط نیست و به خیلی کالاهای دیگر هم بستگی دارد و به‌طور کلی هیچ چیز بد‌تر از نوسان قیمت ارز نیست. البته این ترتیبی که داده شد و وزیر اعلام کرد کاغذ جزو اقلام اساسی تلقی می‌شود این امیدواری را ایجاد می‌کند که مقداری از نوسان قیمت فاصله بگیریم. منتها تا این مساله اجرایی شود زمان می‌برد و حلال مشکل امروز و فردا نیست. هرچند قیمت ارز مبادله‌ای هم از ۳۸۰۰ به ۴۲۰۰ افزایش یافته و به هرحال ما با افرایش قیمت در حوزه کتاب مواجه هستیم.