پروانه مافی پذیرش یک واقعیت زنانه از سوی جامعه

توسعه پایدار از جمله بسترهای تعالی و رشد انسان است و این مهم زمانی می‌تواند محقق شود که با یاری و مشارکت همه گروه‌های اجتماعی صورت پذیرد. در میان گروه‌های اجتماعی، زنان نیمی از جمعیت کل کشور را تشکیل می‌دهند و به علت ارتباط مستقیم آنان با گروه‌های سنی جوانان، نوجوانان، کودکان و نیز تاثیر بر نیم دیگر جمعیت، یعنی مردان، از مهم‌ترین و موثرترین گروه‌های اجتماعی به شمار می‌آیند و این واقعیتی است که در جوامع در حال توسعه‌ای همچون ایران کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
این غفلت زمانی بیشتر نمایان می‌شود که شاید تنها وظیفه زنان، نگهداری از فرزندان و خانه‌داری و به طور کلی محدود کردن وی در محیط خانه در نظر گرفته شود که خوشبختانه در سال‌های اخیر، این تفکر نادرست در حال اصلاح است و دیگر واژه کارآفرینی و اشتغال فقط در کنار کلمه «مرد» مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. در جامعه امروز اگر زنان در خارج از خانه اشتغال داشته باشند، جای تعجبی وجود ندارد، چرا که انسان بر اساس توانایی خود جایگاهش را تعیین می‌کند و جِنس، تنها یک مشخصه برای ایجاد تمایز است. در اصل جنس، جنبه زیست‌شناختی و روان‌شناختی دارد و جنسیت دارای جنبه اجتماعی و فرهنگی است، بنابراین جنس واژه‌ای است که وجه افتراق زیست‌شناختی میان زن و مرد را خاطرنشان می‌کند، اما جنسیت مسئله فرهنگی است و به طبقه اجتماعی مذکر و مونث مربوط می‌شود.
با این تفاسیر شاید تصویر ذهنی مردمِ یک جامعه از جنس و جنسیت یکسان باشد و همین خطای مفهومی منجر می‌شود که جایگاهِ افراد به جنس ِآنان وابستگی شدیدی پیدا کند. اما در دنیای مدرن و روبه‌رشد امروزی، با اشاره به تمایز میان واژه‌های «جنس» و « جنسیت» پذیرش اجتماعیِ عبارت «زنانِ کارآفرین» بسیار آسان‌تر شده است. تعاریف زیادی از واژه «زنان کارآفرین» شده است که در این میان از نظر پروفسور «لاوی»، زنِ کارآفرین کسی است که به تنهایی یا با مشارکت، کاری را با خلاقیت و نوآوری به راه انداخته یا پذیرفته و با پذیرش مسئولیت‌های اجتماعی و اداری و مالی، فرآورده‌های تازه‌ای را عرضه کرده تا در بازارِ خرید و فروش بر رقیبان چیره شود. در این تعریف می‌توان به وضوح مشاهده کرد که کارآفرینی (زنان و مردان) فرآیندی است که نقش حیاتی در تداوم، رشد و توسعه اقتصادی و حتی ملّی را ایفا می‌کند.
یکی از بهترین نمونه‌های پذیرشِ واژه کارآفرینی و به خصوص کارآفرینیِ زنان در میان افراد جامعه، استقبال بی‌نظیر مردم از نمایشگاه «زنان و تولید ملی» است که در سال‌های اخیر به شدت افزایش یافته است. این نمایشگاه از شهریور سال 91 با هدف عرضه محصولات تولیدی زنان سرپرست خانوار در محل دائمی نمایشگاه‌های تخصصی شهرداری تهران واقع در بوستان گفت‌وگو برگزار شد. آن‌طور که به خاطر دارم، در دوره‌های ابتدایی برگزاری این نمایشگاه استقبال چندانی از محصولات عرضه شده در آن وجود نداشت، به طوری که با استفاده از برنامه‌های تفریحی و جنگ‌های شادِ شبانه، اقدام به ترغیب شهروندان جهت بازدید از نمایشگاه صورت می‌گرفت، اما نکته قابل توجهی که در سال‌های بعدیِ برگزاری این نمایشگاه به چشم می‌خورد، استقبال بی‌نظیر شهروندان از محصولات عرضه شده در آن است.


محصولاتی که خرید آنها هم جنبه حمایت از کارآفرینی و زنان سرپرست خانوار را دارد و هم حمایت از تولید داخلیِ باکیفیت را جایگزین خرید محصولات خارجی (که گاهی کیفیت مناسبی ندارند و صرفاً به جهت اینکه تولید کشورهای خارجی است) می‌کند. در بازدیدی که از دهمین دوره از نمایشگاه زنان و تولید ملی داشتم متوجه پیشرفت و ارتقای فکری شهروندان شدم که می‌توان آن را گام‌هایی به سوی توسعه‌یافتگی جامعه دانست، چرا که مردم در سال‌های اخیرِ برگزاری این نمایشگاه و تجربه خرید از محصولاتِ ارائه شده در آن، که همگی تولید زنان و مردان ایرانی و کارخانه‌های داخلی است، کالای با کیفیت ایرانی را بر کالای خارجی ارجح دانسته و با خرید محصولات عرضه شده در نمایشگاه نیز این تفکرِ توسعه یافته خود را در رفتار عملی‌شان به نمایش گذاشتند. البته یکی از عناصر اصلی این استقبال را کیفیت و قیمت مناسب کالاهای عرضه شده می‌دانم که یک‌بار بازدید از این نمایشگاه، واقعیت مذکور را تایید
خواهد کرد.نکته دیگری که در این نمایشگاه به چشم می‌خورد ازدحام و شلوغی در برخی غرفه‌های «کوثرِ مناطق» که معنای واقعی و عملی کارآفرینی زنان را به نمایش گذاشته است. این نکته معنایی جز ایجاد باور و اعتقاد قلبی در حمایت از کارآفرینی و تولید ملیِ با کیفیت ندارد، چرا که شاید قشر متوسط به بالای جامعه که در عین حال قدرت خرید از برندهای خارجی را نیز دارند، محصولات عرضه شده در این نمایشگاه را اولویت داده و بر سبک زندگی «مصرف‌گرایی» و «خرید برند محصول به جای خود محصول» نه می‌گویند.
همه این موارد و نکات که هرچند جزئی به نظر می‌رسند، نشانه‌هایی از روند رو به رشد توسعه‌یافتگیِ شهروندان یک شهر است، زیرا یک شهرِ توسعه‌یافته ابتدا شهروندانی توسعه‌یافته را در خود پرورش داده است، سپس نشانه‌های کالبدی همچون ساختمان‌های مدرن و سر به فلک کشیده را جهت نمایش این توسعه‌یافتگی در شهر ایجاد می‌کند.