روشنایی تابستان در گرو آب؛

حدود هفت ماه از سال آبی ۹۶-۹۷ می‌گذرد و خشک‌ترین سال را در ۵۰ سال اخیر تجربه کرده‌ایم‌، این مساله علاوه بر تاثیرات مختلف که در حوزه منابع آبی کشور گذاشته در تولید برق نیز تاثیر‌گذار بوده است؛ به گونه‌ای که بر اساس آمارها پیش‌بینی می‌شود برای پیک تابستان سال‌جاری شاهد کاهش ۴۰۰۰ مگاواتی تولید برق باشیم.
وضعیت منابع آبی کشور بسیار وخیم گزارش شده و تمام مسوولان آبی به طور مرتب هشدارهایی را در راستای نحوه مصرف آب به مشترکین می‌دهند. در این بین تولید برق نیز با چالش‌هایی مواجه شده چراکه دیگر نمی‌توان مانند سال‌های قبل از ظرفیت نیروگاه‌های برق‌آبی استفاده کرد. طبق آمار سال گذشته ۹۳۰۰ مگاوات برق‌آبی تولید شد و برای امسال نیز پیش‌بینی می‌شود در بهترین حالت این رقم بیش از ۶۰۰۰ مگاوات نشود.
امسال علاوه بر بحران آب با بحران برق نیز روبه‌رو هستیم. از یک سو نصب حدود ۳۰۰۰ مگاوات نیروگاه در کشور مطرح است و از طرفی ۳۰۰۰ مگاوات تولید برق آبی به دلیل نبود آب در سدها کم می‌شود و رشد حدود ۷ تا ۱۲ درصد برق آبی امسال صفر است که این کاهش احتمال خاموشی پراکنده در برخی نقاط را ایجاد خواهد کرد.
این کاهش تولید به همراه اضافه رشد طبیعی مصرف که امسال نسبت به سال گذشته رخ پیدا کرده است کشور را با شرایطی روبه‌رو خواهد کرد که حتی با وارد شدن نیروگاه‌های جدید رقمی در حدود ۴۰۰۰ مگاوات برای قله مصرف پیک تابستان سال ۱۳۹۷ کاهش تولید داریم. علاوه بر این طبق بررسی‌های صورت گرفته پیک بار تابستان ۱۳۹۷ از مرز ۵۷ هزار مگاوات نیز خواهد گذشت که اگر بخواهیم به راحتی از این پیک عبور کنیم لازم است تدابیر لازم از هم‌اکنون اندیشیده شود، از سری اقداماتی که تا‌کنون توسط وزارت نیرو انجام شده این است که ۳۵۰۰ مگاوات نیروگاه جدید هم‌اینک در حال آماده‌سازی است که قرار شده قبل از تابستان سال ۱۳۹۷ یکی پس از دیگری وارد مدار شود.


از سوی دیگر با توجه به برآوردهای انجام شده در تابستان ۱۳۹۷ در چهار شرکت برق منطقه‌ای خوزستان، تهران، مازندران و سیستان‌و‌بلوچستان شرایط خاصی برای وضعیت برق پیش‌بینی شده است که طبق اعلام مسوولان برقی کشور امسال با رشد هفت درصدی مصرف برق روبه‌رو بودیم و پیش‌بینی می‌شود که سال آینده نیز حدود هشت درصد افزایش مصرف برق را شاهد باشیم. همچنین با توجه به اینکه سال ۱۳۹۶ از نظر افزایش اوج مصرف سالی ویژه بود؛ لازم است علاوه بر افزایش میزان ظرفیت در تجهیزات صنعت برق، ظرفیت نیروگاه‌ها نیز ۵ تا ۵/۵ برابر افزایش یابد تا بتوان بار شبکه را پشت سر گذاشت.
همچنین با توجه به مصرف بسیار بالای برق توسط سیستم سرمایشی از جمله کولرهای گازی نگرانی‌هایی به وجود آمده که وزارت نیرو درصدد است تا با اصلاحاتی جزیی و موثر در ساخت تجهیزات مربوط به این نوع کولرها ۳۰ درصد میزان مصرف در این بخش را کاهش دهد.شرایط منابع آبی در کشور نیز حال و اوضاع خوبی ندارد تا جایی که بر اساس گفته‌های شاهین پاکروح، معاون شرکت مهندسی آب‌و‌فاضلاب امسال نیز ۳۰۰ شهر همانند سال گذشته دارای تنش آبی خواهند بود و به واسطه کاهش جدی بارندگی چه در قالب باران و چه در قالب پوشش برفی شرایط سختی است و در تمام حوزه‌های آبی به ویژه در حوزه آبریز فلات مرکزی شرایطی را تجربه می‌کنیم که طی ۵۰ سال گذشته سابقه نداشته است.
به گفته وی، میزان بارندگی‌ها در تمام حوزه‌های آبی کاهش جدی داشته که این مساله تنش‌های متعددی را به وجود آورده است به همین دلیل تمام شرکت‌های آب‌و‌فاضلاب در تمام استان‌ها برنامه‌ریزی‌هایی را برای مدیریت تنش آبی انجام داده‌اند.
پاک‌روح با بیان اینکه در حال حاضر سرانه مصرف آب شرب در بخش خانگی ۱۵۰ لیتر در شبانه‌روز است، تصریح کرد: با توجه به سرانه مصرف مشترکین در شهرها و روستاها ما معتقدیم که اگر تنها ۲۰ درصد سرانه مصرف در بخش خانگی کاهش یابد می‌توانیم تابستان را به راحتی پشت سر بگذاریم و این در شرایطی است که سرانه مصرف خانگی در کشورهای دارای اقلیم مشابه با ایران بسیار پایین‌تر از عدد مذکور در کشور ماست و باید به این مساله توجه کرد که مدیریت مصرف و تقاضا مساله بسیار مهمی است که اگر به آن توجه شود بسیاری از مشکلات برطرف خواهد شد.
مدیرعامل شرکت توزیع برق تهران نیز با بیان اینکه برنامه‌های مدیریت تقاضا و مصرف برق ابلاغ شده و باید امسال در تهران ۳۰۰ مگاوات مدیریت و کاهش مصرف صورت گیرد، گفت: امسال نیز کاهش ۱۰ درصدی مصرف برق ادارات دولتی از سوی دولت ابلاغ می‌شود.
حسین صبوری در خصوص برنامه‌های کاهش مدیریت مصرف برق در تابستان امسال در شهر تهران گفت: برنامه‌های کاهش و مدیریت مصرف برق برای شهر تهران در زمان پیک از سوی توانیر ابلاغ شده و قرار است طی برنامه ابلاغی که سهمیه تهران است ۳۰۰ مگاوات کاهش مصرف داشته باشیم.
وی با اشاره به اینکه در سال گذشته و در زمان پیک برای شهر تهران برنامه کاهش و مدیریت مصرف برق انجام و ۲۵۰ تا ۳۰۰ مگاوات محقق شد، اظهار داشت: برای شهر تهران در سال‌جاری نیز دو برنامه پیش‌بینی شده است که یکی از این برنامه‌ها با اختصاص بودجه‌ای بالغ بر ۳۰ میلیارد تومان به مباحث مربوط به شبکه برق خواهد پرداخت که اتفاقا در حال اجراست.
مدیرعامل شرکت توزیع برق تهران ادامه داد: برنامه دوم نیز همان اقدامات و تلاش‌های مدیریت مصرف برق و هماهنگی با صنایع برای کاهش مصرف برق است.
کاهش ۱۰ درصدی مصرف برق ادارات دولتی
صبوری در پاسخ به این سوال که آیا ادارات دولتی نیز در قالب همین برنامه ابلاغی قرار می‌گیرند، تاکید کرد: براساس مصوبه دولت سال گذشته ادارات دولتی برای کاهش مصرف برق در زمان پیک همکاری‌های خوبی انجام دادند.
وی ادامه داد: سال گذشته در برنامه ابلاغی از سوی دولت، ادارات دولتی ۱۰ درصد در زمان پیک مصرف، برق خود را کاهش دادند که امسال نیز باید براساس مصوبه ابلاغی دولت این برنامه اجرا شود.
به گفته وی، ادارات دولتی باید برخی از برنامه‌ها مانند خاموش کردن سیستم‌های سرمایشی در هنگام تعطیلی ادارات و یا استفاده از روشنایی‌های طبیعی را در سرلوحه کار خود قرار دهند.
در این بین دولت راهکارهایی را برای گذر از این تنش‌ها در نظر گرفته که تشکیل کارگروه سازگاری با کم‌آبی یکی از این راهکارهاست علاوه‌بر این تجهیز اراضی کشاورزی به سامانه آبیاری تحت فشار از برنامه‌های اولویت‌دار دولت تدبیر و امید است که ۸۰ درصد هزینه تجهیز این اراضی به آبیاری تحت فشار به صورت یارانه‌ای توسط دولت پرداخت می‌شود.
بخشی‌نگری را برای حل مشکل آب باید کنار بگذاریم
از طرفی وزیر نیرو با تاکید بر اینکه برای حل مشکل آب باید بخشی‌نگری را کنار بگذاریم، گفت: در موضوع آب نباید در بخش‌های کشاورزی، صنعت و محیط‌زیست راه‌های جداگانه‌ای را رفت.به گزارش روابط عمومی وزارت نیرو، ‌رضا اردکانیان‌ روز گذشته در کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: موضوع آب برای همه بخش‌ها موضوعی واحد است و نباید آن را تقسیم کرد و برای جلوگیری از بخشی‌نگری در موضوع آب، کارگروهی در دولت تشکیل شده است.
وی با بیان اینکه 50 سال است به سمت گرمتر و خشک شدن پیش می‌رویم، گفت: در این شرایط باید در مصرف آب تغییر ایجاد و بدون تعارف پرونده مصرف آب در بخش کشاورزی را باز کنیم؛ اینکه مصرف آب را چگونه مدیریت و در کجاها با کشت‌های ممنوع مقابله کنیم، موضوعی است که باید بررسی شود.
اردکانیان همکاری همه دستگاه‌ها را برای مدیریت آب ضروری دانست و گفت: وزارتخانه‌های نیرو و جهادکشاورزی به تنهایی نمی‌توانند مساله آب را حل کنند.
وزیر نیرو افزود: وزارت نیرو به دنبال شیرین کردن آب، مدیریت آب‌های سطحی و بارور کردن ابرهاست. در این بین وزارت جهاد کشاورزی هم به تنهایی نمی‌تواند طرح الگوی کشت جایگزین را اجرا کند. همه دستگاه‌ها باید کمک کنند.
وی در مورد مصرف برق نیز با تاکید بر اینکه اگر مصرف اصلاح نشود، وارد خاموشی و قطع برق خواهیم شد، گفت: امسال تابستان آسانی پیش رو نیست اما با کمک مردم می‌توان مصرف آب و برق را مدیریت کرد.
اردکانیان با بیان اینکه امسال نسبت به پارسال چهار هزار مگاوات افزایش مصرف برق داریم، گفت: پارسال 9 هزار و 300 مگاوات از سدها برق گرفتیم که امسال بیشتر از پنج هزار مگاوات امکان‌پذیر نخواهد بود‌ بنابراین تولید برق در کشور امسال منفی است و باید تلاش کنیم با کمک مردم مصرف را مدیریت کنیم.
بحران آب و ایجاد تنش در حوزه برق موضوعی غیر‌قابل انکار برای تابستان پیش‌رو است که اگر از اکنون تدابیری برای کاهش تنش‌ها صورت نگیرد بی‌شک امسال تابستان با مشکلات جدی مواجه خواهیم شد.