یک به هیچ به نفع جهان!

گفته می‌شود سالانه 50 هزار نخبه از کشور خارج می‌شود و هرکس تحصیلات دانشگاهی به‌خصوص فوق لیسانس به بالا داشته باشد، نخبه محسوب می‌شود و الزاما یک مخترع یا دانشمند در سطح انیشتین نخبه نیست که آنها نوابغ دنیا هستند؛ مثل نیوتن یا استیون ‌هاوکینگ که اخیرا از دنیا رفت. ما چقدر هزینه یک فوق لیسانس می‌کنیم؟ آماری در این‌باره وجود دارد که بعضا نخبگانی که خرجشان در این مملکت پرداخت شده، خدمتشان را جای دیگری می‌کنند. اوایل انقلاب شایع شد که کانادااز مهاجرت نخبه‌ها بیشترین سود را برده است چراکه تحصیلکرده‌های ایران به کشورشان مهاجر کردند و هنوز هم مهاجرت می‌کنند. دانشجویانی که می‌خواهند مهاجرت کنند بعضا برای پر کردن فرم‌های سفارتخانه‌های مربوطه مشورت می‌کنند. فرم‌هایی که خواهان گل ِسرسبد ِگل‌های ما هستند تا از نظر مالی و رشته تحصیلی و جسمی و روحی موقعیت خوب آنها را جذب کنند. سوالاتشان چنان دقیق طرح شده‌اندکه گل‌های سرسبد مملکت ما را گلچین می‌کنند و می‌برند. نمونه‌اش کاوه مدنی که با عشق و علاقه به ایران آمد در حالی‌که دانشیار امپریال کالج لندن بود و نه تنها در انگلستان که در سطح دنیا کار کرده بود. او دارای مدرک فوق دکترا بود ولی با کمال تاسف کاری کردیم که بعد از رفتنش در شعری نوشت که با میل خودش رفته و استعفایش را بعد از رفتن فرستاد. اما اگر بخواهیم در دنیا سرفراز شویم نیاز به این نخبه‌ها داریم. با یکی از خبرنگاران شرط بستم که کاوه مدنی تا شش ماه بیشتر دراینجا دوام نمی‌آورد و حالا من شرط را برده‌ام! اینجا شرایط برای کارکردن چندان مناسب نیست و متاسفانه سنگ اندازی شاخص و مهارت محسوب می‌شود. خوشحالم برای جهان که کاوه مدنی به جایی می‌رود که می‌تواند کار کند. مگر چه گلی به سر فارغ التحصیلان زده‌اند؟ امثال من با بورس تحصیلی به خارج از کشور رفته‌ایم. مگر خشک شدن دریاچه ارومیه و تالاب هامون را پیش‌بینی نکرده بودیم؟ تمام اینها گزارش شده و در سازمان حفاظت محیط زیست هست و عمر 44 ساله‌مان را سر این تحقیقات گذاشتیم. بهترین فرزندان این مملکت بورسیه می‌شوند ولی وقتی برمی‌گردند به حرفشان گوش نمی‌دهند! متاسفانه متخصصین به کار نمی‌آیند و دیده می‌شود که گاه بی‌تخصص‌ها طرفدار بیشتری دارند. کاوه مدنی مدح‌گو نبود. او خیلی سعی کرد که خودش را هماهنگ کند ولی نشد. در این بازی و تا اینجا یک به نفع انگلستان و جهان و هیچ به نفع ایران! کاوه مدنی در سن جوانی دانشیار دانشگاه امپریال کالج لندن بود. دور جهان بگردیم تا یکی دیگر مثل او پیدا کنیم. اما رئیس سازمان محیط زیست با وجود مشکلاتی که برای معاونش پدید آمد به دفاع از او نپرداخت. عیسی کلانتری حمایتی را که باید می‌کرد، نکرد.
* استاد دانشگاه