كيفيت؛ گمشده توليد داخلي

محمد طحان پور: توليدكنندگان به دنبال توليد جنس بي‌كيفيت و وام‌هاي بانكي هستند
حميدرضا نيك‌طبع: بايد به جايي برسيم كه به كارخانه‌ها بگوييم براي پوشاك گارانتي بدهيد
ابوالفتاح نيكنام: توليدكنندگان بايد توجه كنند كه نمي‌توانند جنسي را كه ارزش كيفي ندارد، ارائه كنند
محصولات توليد داخلي از پوشاك گرفته تا لوازم خانگي و صنايع غذايي با معضل بزرگي روبه‌رو هستند؛ معضل بي اعتمادي مردم! سال‌هاست كه مردم كشورمان اجناس ايراني را به عنوان محصولاتي بي‌كيفيت مي‌شناسند و براي فروشندگان نيز تكرار اين جمله كه خارجي است! حرف ندارد، مرگ ندارد! تبديل به يك برگ برنده شده است.


اين در حالي است كه اين روزها اقتصاد كشور نياز به تحولي اساسي دارد تا بتواند از بحران‌هاي موجود جان سالم به در برد. شايد روي آوردن به محصولات داخلي البته به شرط تقويت كيفيت آن‌ها به يك‌باره بتواند شوك مثبتي در فضاي اقتصادي كشور ايجاد كند.
به دنبال كالاي خارجي
در ميان بازارها بازار لوازم خانگي در بيشتر ايام سال به راه است. عده‌اي براي خريد جهيزيه و عده‌اي نيز به منظور تعويض لوازم خانگي برقي خود به اين بازار قدم مي‌گذارند.
هرچند به گفته فروشندگان، بازار رونق پيشين خود را ندارد اما كمتر زماني در طول سال پيدا مي‌شود كه اين بازار خالي از مشتري باشد. انواع و اقسام لوازم خانگي از محصولات توليد داخل تا محصولات تحت ليسانس برندهاي معروف دنيا و محصولات وارداتي در بازار موجود است. اگر نيم نگاهي به مشتريان و محصولاتي كه جست‌و جو مي‌كنند بيندازيم، متوجه مي‌شويم كه بيشتر مشتريان اين بازار به دنبال كالاهايي هستند كه يا تحت ليسانس ‌برندهاي خارجي يا وارداتي هستند. بيشتر مشتريان علت اين امر را عدم كيفيت مناسب محصولات توليد داخل بيان مي‌كنند، محصولاتي كه اگر موانع موجود بر سر راه ارتقاي كيفيت آن‌ها از ميان برداشته شود، به جد مي‌توانند گردش چرخ اقتصاد كشور را روي دور تند قرار دهند و بدون شك قسمت عمده‌اي از مشكلات اقتصادي كشور برطرف خواهد شد.
از يكي از خريداران كه در ميان برندهاي خارجي يخچال به دنبال محصول مورد نظر خود مي‌گردد، مي‌پرسم چرا از يخچال‌هاي توليد داخل ديدن نمي‌كنيد؟ شايد بتوانيد يك يخچال خوب با قيمت كمتر از محصولات خارجي پيدا كنيد.
در حالي كه مي‌خندد، مي‌گويد: «خانم جدي مي‌گوييد يا با من شوخي مي‌كنيد؟ چندتا از دوستانم كه دانشجو هستند براي خانه‌شان يك يخچال ايراني به اسم نوع بي‌صدا خريده‌اند كه از قضاي روزگار يك سال ضمانت نيز دارد، اسم يخچال‌شان بي‌صداست اما شب‌ها از شدت صداي آن خواب راحت ندارند. براي پيگيري مشكل و استفاده از ضمانت و خدمات پس از فروش با نمايندگي تماس گرفته‌اند كه به آن‌ها گفته شده صداي يخچال را ضبط كنيد و براي ما بفرستيد. اما بعد از نمايندگي با آن‌ها تماس گرفته‌اند كه اين صدا غيرطبيعي نيست و ما صدايي نمي‌شنويم. هر چقدر هم كه اصرار مي‌كنند خودتان تشريف بياوريد، بي‌فايده است. نمونه‌هاي اين‌چنيني بسيار است. با اين اوصاف من براي چه نبايد به دنبال جنس خارجي باشم؟».
خارجي‌ها امتحان پس داده‌اند
خانم ديگري كه با دخترش براي خريد جهيزيه آمده است، در ميان لوازم برقي كوچك به دنبال يك برند معروف و قديمي است.
از او مي‌پرسم با توجه به اينكه تنوع محصولات برقي داخلي تا اين اندازه زياد شده، چرا به سراغ خريد آن‌ها نمي‌رويد؟ پاسخ مي‌دهد: اين برندهاي خارجي امتحان خود را پس داده‌اند. سال‌هاست كه نوع ايراني هر چيزي به عنوان جنس بي‌كيفيت شناخته مي‌شود، از خودرو بگيريد تا لوازم خانگي. من هم در صدد خريد جهيزيه براي دخترم هستم بايد اجناسي را خريداري كنم كه خيالم از آن‌ها راحت باشد. وسيله خانه بايد سال‌ها درست كار كند، نه اينكه يك بار مصرف و چند بار مصرف باشد.
كمي جلوتر از يكي از فروشندگان كه تلويزيون و لوازم صوتي و تصويري مي‌فروشد، مي‌پرسم اوضاع بازار توليدات داخلي چطور است؟ آيا كسي هم به سراغ خريد محصولات ساخت داخل مي‌آيد؟ جواب مي‌دهد: كم اتفاق مي‌افتد كه كسي سراغ محصولات داخلي را بگيرد، مگر اينكه بي‌بضاعت باشد.
البته در مورد تلويزيون عرض مي‌كنم بسياري افراد به ويژه آن‌هايي كه به دنبال خريد جهيزيه هستند، ترجيح مي‌دهند تلويزيون با سايز كوچك‌تر ولي از برندهاي پرمصرف‌تر بازار بخرند تا به دنبال توليدات داخلي باشند.
به طور كلي بازار توليدات داخلي تنها در برخي لوازم كه در سال‌هاي گذشته جاي خود را در ميان مردم باز كرده‌اند مثل انواع اجاق‌گازها رونق دارد و در مورد كالاهاي ديگر اين‌گونه نيست.
حال با توجه به اينكه امسال توسط رهبر انقلاب سال «حمايت از توليد داخلي» نام‌گذاري شده است، بايد دولت و توليدكنندگان دست به دست يكديگر دهند و براي رفع موانع قدم بردارند. دولت بايد زمينه لازم براي اعطاي وام‌هاي كم‌بهره به توليد را فراهم آورد؛ از سوي ديگر توليدكنندگان نيز به بهانه ركود و مشكلات از توليد محصولات باكيفيت سرباز نزنند.
امتناع توليدكنندگان لوازم خانگي از نشان دادن خط توليد
محمدطحان پور/ رييس اتحاديه لوازم خانگي
توليدكنندگان به دنبال توليد جنس بي‌كيفيت و وام‌هاي بانكي هستند. به طور مثال چندي پيش نهادي بنا داشت با يك كارخانه توليد يخچال داخلي براي 40هزار عدد يخچال قرارداد ببندد؛ در حالي‌كه مدير كارخانه قرارداد را تنها در قبال 10 هزار يخچال قبول مي‌كرد. مساله اينجا بود كه اين شخص مي خواست تنها 10 هزار يخچال را فاكتور كند كه براي 30 هزار عدد باقي مانده ماليات پرداخت نكند و از طرفي ميزان توليد كارخانه مشخص نباشد. براين اساس توليدكنندگان لوازم خانگي اجازه گفت‌وگو نداده و نمي‌خواهند خط توليد خود را نشان دهند وتنها گوشه‌اي از برند و كالاي ايراني را نشان مي دهند. از برخي توليدكنندگان شنيده‌ام كه مي‌گويند تعداد 125 هزار يخچال يا اجاق گاز توليد مي‌كننداما شما بگوييد 25 هزار تا. دروغ مي‌گويند مي‌خواهند فرار مالياتي انجام دهند. كساني كه مي‌نالند، اجناس بي كيفيت توليد مي‌كنند و توليدكنندگان محصولات باكيفيت هر سال ميزان توليدشان نيز افزايش مي‌يابد. برخي واردكنندگان و توليد كنندگان دروغ مي گويند، گاهي حتي مي گويند تبليغات نداريم. اكنون جنس با كيفيت در بازار بسيار اندك است. براي مثال از ميان 100 كارخانه يخچال‌سازي تنها 10 كارخانه جنس با كيفيت توليد مي‌كنند. اشكالي كه وجود دارد، اين است كه ما توليدات خوبي داريم اما توليدات بي‌كيفيت به توليد ما لطمه مي‌زند. اينكه شعار مي‌‌دهند«ايراني كالاي ايراني بخر»، شعار اشتباهي است، بايد بگويند ايراني كالاي با كيفيت ايراني بخر. مي‌ترسند بگويند كالاي خوب ايراني زيرا اگر بگويند توليدكنندگان هر كالاي بي كيفيتي را نمي‌توانند در بازار به فروش برسانند. 400 مدل برند اجاق گاز داريم كه برخي حتي در نيمچه كارگاها اقدام به توليد مي‌كنند و سفارش برند مي‌دهند؛ به اين شكل بازار به هم ريخته است. توليدكنندگان خوب ما جنس با كيفيت توليد مي‌كنند اما تعدادشان كم است. توليدكنندگان كالاي بي كيفيت بسيار هستند و موجب آسيب زدن به آوازه و برند ايراني مي‌شوند. مردم از جنس باكيفيت استقبال مي‌كنند، ديگر لازم نيست اصرار كرد كه جنس ايراني بخريد. به طور حتم اجناس باكيفيت ايراني مشتري خود را دارند و به نوعي راه خود را در بازار پيدا مي‌كنند. بنابراين توانايي رقابت با نمونه‌هاي خارجي خود را نيز دارند. برخي توليدكنندگان فشار مي‌آورند كه چرا واردات وجود دارد و بهانه مي‌كنند كه به همين دليل جنس ما به فروش نمي‌رسد، اين در حالي است كه كالاي خوب ايراني به فروش مي‌رسد و كالاي وارداتي كه وارد مي‌شود، كالايي است كه دانش و تكنولوژي برتري دارد. در اين زمينه بانك مركزي مسئول است. دي سال گذشته و ابتداي سال نو ميلادي زماني كه از رييس بانك مركزي سوال مي‌كنند كه دلار چرا افزايش قيمت پيدا كرده است، مي‌گويد به اين‌دليل كه مردم براي تعطيلات و جشن ميلاد مسيح به خارج از كشور مي‌روند. زماني كه رييس بانك مركزي مسئول وضعيت بازار دلار مي‌گويد براي جشن‌‌هاي ميلادي دلار افزايش قيمت داشته است، پس دلار افزايش قيمت پيدا مي كند. بعد از آن كمي ثابت مي ماند و دوباره سير صعودي پيدا مي‌كند.‌ از رييس بانك مركزي مي‌پرسند، مي‌گويد به خاطر سفرهاي خارجي عيد است، بازگردند ارزان مي‌شود؛ در حالي كه پس از بازگشت مسافران افزايش قيمت بيشتري داشت. پس از نوسانات نرخ ارز، اكنون لوازم خانگي افزايش قيمت پيدا كرده است. كارخانه‌ها مي‌گويند جنس نداريم و انبارگرداني داريم. توليدكننده نيز حق دارد كه بگويد امنيت ندارد؛ چگونه محصول خود را بايد بفروشد؟ براي مثال يخچال فريزر دارد و به دليل افزايش قيمت ارز، دست و دلش براي فروش مي‌لرزد و مي‌ترسد نتواند جايگزين كند.
مديريت واقعي و قدرتمند لازمه اعتماد مردم
ابوالفتح نيكنام/ فعال صنعت غذا
در زمينه توليد داخلي سه اتفاق بايد بيفتد كه اتفاق اول يك حركت ريشه‌اي و بسيار عميق قدرتمندانه از سوي دولت مي‌تواند باشد . در دنيا اگر نگاه كنيد مي‌بينيد كه مردم آمريكا عشق به خريد داخلي دارند مگر اينكه جنسي به صلاحديد دولت از خارج وارد شود اما با اين حال در مردم عشق به خريد داخلي وجود دارد. علت اين رفتار مردم در كشورهاي موفق اين است كه مردم به نحوي در توليد آن كالا و دستاورد فروش آن كالا سهمي دارند و سهامدار كار شركت‌ها و كارخانه‌هاي مختلف هستند. در واقع شركت‌ها و كارخانه‌ها با سهام ريز و درشت مردم شكل مي‌گيرند؛ اگرچه يك شهروند در شهر يا كشوري ميل به خريد داخلي داشته باشد، نتيجه خريدهايش به سود سهامي كه از اين كارخانه‌ها دارد، بازمي‌گردد. در دنيا كساني كه سرمايه‌گذاري مي‌كنند، مشاركت مردمي را براي سرمايه‌گذاري جذب كرده و به دنبال اين نيستند كه با بانك‌ها همكاري داشته و كارخانه 100درصد براي خودشان باشد. اين شرط اول است. اما شرط دوم اين است كه مردم بخواهند كالاي داخلي بخرند؛ در چنين شرايطي نخست بايد متوجه شوند در چه موقعيتي هستيم و احساس كنند كه شرايط به چه شكلي است. اغلب شما شنيديد كه مي‌گويند مردم كره شمالي و جنوبي دارند زجر مي‌كشند و با زحمت زندگي مي‌كنند ولي از آنجايي كه ايده‌الي را قبول كردند و با دولت‌شان هماهنگ هستند، براي تحقق آن حتي حاضرند كمترين آسايش و رفاه را داشته باشند و خودشان را براي قدم‌هاي بالاتر آماده كنند. تاجايي كه رييس جمهور آمريكا مي‌گويد مي‌خواهم بروم با رييس‌جمهور كره‌شمالي مذاكره كنم. اين قدرت مردم را نشان مي‌دهد كه با دولت همراه هستند و اين امر براي قدرتمندي خودشان است. مساله سوم اين است كه مردم مي‌خواهند خوراكي به نسبت ارزان و با كيفيت بخورند نه جنس گران و اين چيزي است كه دولتمردان بايد به شدت به آن بپردازند و دست‌اندركاران توليد بايد به اين مساله دقت داشته باشند كه نمي‌توانند هر جنسي را كه از نظر كيفيت ارزشي ندارد به مردم ارائه كنند. مردم حاضرند حتي گران‌تر اما جنس با كيفيت بخرند. من فكر مي‌كنم كه براي تحقق اين مهم عبارت «كالاي داخلي مصرف كنيد» به ظاهر يك جمله و بسيار زيباست ولي چگونگي تحقق يافتن اين امر بسيار پيچيده است و نياز به مديريت واقعي و قدرتمندي دارد كه در حال حاضر اين را در دولتمردان نمي‌بينيم. فقط مي‌گويند بايد جنس داخلي مصرف كنيم و اين حرف قشنگي است ولي مي‌تواند ابتر باقي بماند و تنها راهش اين است كه دولتمردان اين سه تصوير را به مردم منتقل كنند.
در توليد پارچه همه‌چيز داريم جز مديريت درست
حميدرضا نيك طبع/ دبير بخش صنعت كارگروه مد و لباس مجلس
اينكه چرا مقام معظم رهبري به حمايت از توليد داخلي دستور دادند ، براي اين است كه به مقوله توليد كشور توجه شود. در واقع مسئولان اولين كساني هستند كه بايد به اين موضوع توجه كنند و ببينند كه مشكلات توليدكننده‌ها چيست. چقدر با توليدكننده تعامل دارند؟ بايد ببينند هيچ توليدكننده‌اي لبخند بر لبانش هست يا خير. محصولاتي كه از كارخانه‌ها درمي‌آيد، چيست؟مواد اوليه كه با اين همه مشقت توليد مي‌شود، كيفيت دارد يا خير. چرا خارجي‌ها ورود كردند وموفقند؟ علت‌ها كجاست؟چرا طراحان ما در كارخانه‌ها حضور ندارند؟ چرا بر توليدي كه از كشور در مي‌آيد، كنترل كيفي و اداره استاندارد نظر ندارد؟ چرا بر محصولات غذايي‌مان اداره استاندارد نظر دارد امابر توليد پوشاك كه مهم‌ترين بخش حيات يك زندگي است هيچ نظارتي وجود ندارد؟از نخ گرفته تا بافت ، پارچه، دوخت، پوشاك و غيره به هيچ عنوان نظارت و كنترل بر آن‌ها وجود ندارد. نظارت بر شيوه مصرف ميزان زياد مواد مصرفي نمي‌شود. اين‌ها اما و اگرهاي موضوع و چراهاست. من به عنوان دبير بخش صنعت كارگروه مد لباس به دستور آقاي قبادي اين حركت را رصد مي‌كنم. بايد فرهنگ‌سازي با كيفيت و خوب توليد كردن را براي توليد‌كننده آويزه گوش كنيم و پيش برويم. اين كار تيم، كارگروه و كمك مي‌خواهد و به هيچ وجه دست تنها امكان آن وجود ندارد. اما خوشبختانه در حوزه وزارت فرهنگ براي تغيير نگرش توليد، مصرف و نياز جامعه برنامه‌ريزي شده كه اگر خدا كمك كند مي‌توانيم يك‌حركت خوبي انجام دهيم. اولين موضوع بحث كيفيت محصولات است؛ يعني بايد به جايي برسيم كه به كارخانه‌ها بگوييم براي پوشاك گارانتي بدهيد زيرا توليدكننده پارچه بايد بداند كه براي پارچه‌اش چه اتفاقي در آينده مي‌‌افتد، چه كسي مي‌دوزد و چه كسي طراحي مي‌كند كه بتواند تغيير مسير دهد. اما چون به اين شكل نيست تاجر مي‌فروشد، دوزنده خراب مي‌كند و يك محصول بي‌كيفيت وارد بازار مي‌شود. در ميان توليدات ما پارچه‌هايي وجود دارد كه از لحاظ كيفيت بي‌نظيرند، ما همه چيز در كشور داريم. در زمينه توليد پارچه مواد اوليه، ماشين‌آلات و تكنولوژي هيچ‌كدام مهم نيست بلكه اين مهم است كه چه كسي در رأس كار قرار مي‌گيرد و امور را رهبري مي‌كند. يعني آن شخص است كه مي‌تواند تغيير در توليد ايجاد كند وگرنه موادي كه در دنيا دارد مصرف مي‌شود، همين موادي است كه ما استفاده مي‌كنيم و ماشين‌آلات و كارخانه نيزهمين است، فقط نوع مديريت متفاوت است. ما بايد تا حدي افراد را شناسايي كنيم وگرنه كارخانه‌هايي داريم كه توانايي توليد خوب را از هر نظر دارند.