سهم سالن‌های سینمایی «فیلشاه» نصف فیلم‌های دیگر اکران نوروزی است

سال گذشته و پیش از جشنواره فیلم فجر بود که تولید انیمیشن سینمایی «فیلشاه» تمام شد. 220 جوان با‌ انگیزه و حرفه‌ای دور هم جمع شده بودند تا داستانی فانتزی برای مخاطبان کودک و نوجوان ایرانی بسازند. اتفاقا همه‌چیز درست پیش می‌رفت. گروه انیمیشن‌سازی «هنرپویا»، توانستند سر موعد «فیلشاه» را به جشنواره سی‌وششم فیلم فجر برسانند؛ جشنواره‌ای که اولین ضربه محکم را به تمام انگیزه‌های جوان‌های انیمیشن‌سازی زد؛ دریغ از تشکر و حمایت از اثری که به گواه منتقدان و اهالی سینما، به مراتب بهتر از سایر انیمیشن‌های ساخته‌شده ایرانی بود. «هنرپویا»یی‌ها اما همچنان چشم به اکران عمومی فیلم‌شان داشتند تا شاید اکران نسبتا خوبی که برای اثر قبلی‌شان یعنی «شاهزاده روم» رخ داد، برای فیلشاه هم اتفاق بیفتد. «شاهزاده روم» در اکران عمومی به فروش پنج‌میلیارد تومانی رسید و توانست عنوان پرفروش‌ترین انیمیشن سینمای ایران را کسب کند. اما «فیلشاه» که با کیفیتی به مراتب بالاتر نسبت به اثر قبلی این گروه انیمیشن‌سازی بود، نتوانست با شرایط حاکم بر اکران امروز سینمای ایران گلاویز شود. حالا بعد از گذشت حدود یک ماه از اکران نوروزی انیمیشن سینمایی «فیلشاه» سراغ حامد جعفری، تهیه‌کننده این اثر رفتیم تا حرف‌های صریح این جوان فیلمساز را بشنویم.

وضعیت فروش انیمیشن فیلشاه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ تا امروز انیمیشن سینمایی فیلشاه توانسته است پس از چهار هفته اکران در سینما‌ها بیش از دومیلیارد و 400 میلیون تومان فروش داشته باشد که برای سینمای انیمیشن فروش خوبی محسوب می‌شود. هنوز فروش گیشه «فیلشاه» به پایان نرسیده است و قطعا با اضافه شدن فروش مدارس شاهد رشد فروش روزانه این فیلم خواهیم بود ولی تا همین لحظه هم «فیلشاه» پس از «شاهزاده روم» دومین انیمیشن پرفروش تاریخ سینمای ایران است. با این حال تمام تلاش ما در گروه هنرپویا این است که فضای خاصی که نسبت به سینمای کودک و انیمیشن حاکم است و تصور ذهنی اهالی سینما در این مورد را تغییر دهیم. با اینکه تا اینجا گروه هنرپویا توانسته است دو فیلم پرفروش انیمیشن برای کودکان تولید و اثبات کند که با توجه بیشتر به این حوزه، هم می‌توان به اهداف فرهنگی رسید و هم از لحاظ اقتصادی متضرر نشد، اما هنوز نگاه مسئولان و اهالی سینما به حوزه تولید انیمیشن مناسب نیست. نمونه این نوع نگاه را در وضعیت اکران می‌توانید مشاهده کنید. هرچند ما قبل از اکران نوروزی هم این پیش‌بینی را داشتیم که بین فیلم‎های کمدی و جدی دیگر میزان توجه سینماداران به فیلم‌های رئال بیشتر خواهد بود اما آماری که در این زمینه داریم توانست این مساله را بهتر اثبات کند. اگر شما سری به جدول فروش سینماتیکت بزنید، خواهید دید در همه هفته‌های اکران، تعداد سالن‌های سینمای «فیلشاه» نصف سالن‌هایی است که در اختیار فیلم‌های رئالی بود که اکنون در بالای جدول فروش قرار دارند. حتی سانس‌هایی که به «فیلشاه» در برخی سینماها اختصاص یافته نیز بیشتر در تایم‌های مرده سینما، مثل سانس‌های حوالی ظهر است که عملا مخاطب مشغولیت‌های خود را دارد و امکان حضور در سینما برایش میسر نیست. این درحالی است که با توجه به استقبال مخاطبان، ما نیاز جدی به سانس‌های بیشتر داریم. قطعا اگر «فیلشاه» در وضعیت عادلانه‌تری با فیلم‌های دیگر رقابت می‌کرد، شاهد فروش بیشتر فیلم بودیم. البته با تلاش‌های مدیر پخش و رشد فروش فیلم‌مان، سینماداران رفته‌رفته متقاعد شده‌اند سینماهای بیشتری را در اختیار ما بگذارند. نکته دیگر هم اینکه تاکنون به لطف خدا توانسته‌ایم بیش از 250هزار مخاطب را به سینما بیاوریم که خیلی از آنها تاکید می‌کنند برای اولین‌بار است فرزندان خود را به سینما ‌آورده‌اند و این برای ما دستاوردی بزرگ است.

یعنی مسئولان به سینمای کودک به‌خصوص سینمای انیمیشن همچنان کم‌توجه هستند و همان اتفاقات تلخ جشنواره فجر برای شما تکرار شده است؟ شاید برخی بگویند اینکه به یک فیلم کودک اکران نوروزی تعلق گرفته، نشان از حمایت ویژه مسئولان از سینمای کودک دارد. ضمن اینکه از رئیس سازمان سینمایی، مدیرعامل خانه سینما و اعضای شورای صنفی و مدیرپخش حوزه هنری به خاطر این توجه تشکر می‌کنیم، اما اگر نگاهی کلی‌تر به سینمای ایران بیندازیم، خواهید دید فضای حاکم سینمای ایران به کودکان ما توجهی ندارد. در دهه هفتاد ما یک سینمای کودک بسیار قوی داشتیم. خیلی از فیلم‌های کودک آن زمان، تاثیر فراوانی بر کودکانی که به سینما می‌رفتند، می‌گذاشتند. اما پس از آن، توجه اهالی سینما به کودکان رفته‌رفته کم شد. به نظر من علاوه‌بر سیاستگذاری‎های سینمایی، یکی از مهم‌ترین عوامل کم‌توجهی به سینمای کودک، خارج شدن کودکان از لیست دغدغه‌های سینماگران بود. در آن زمان سینماگران حتی برای تامین غذای فکری کودکان خودشان هم که شده توجه به این حوزه را جزء دغدغه‌ها و اولویت‌هایشان قرار می‌دادند ولی کم‌کم فضای خانواده‌ها در میان هنرمندان تغییراتی کرد و بالطبع فضای سینما هم تغییر کرد. الان شاهد این هستیم که دیگر توجهی به کودکان نمی‌شود و سیاستگذاری‌های سینمایی کشور هم به نحوی نیست که بتواند فضا را بهتر کند. در واقع با سینمای کودک به‌عنوان یک فرزند ناخواسته برخورد می‌شود و این درحالی است که سینمای کودک در تمام دنیا سینمای پولسازی است که با سرمایه‌گذاری درست در آن می‌توان هم بر نسل آینده‌ساز کشور یعنی کودکان امروز تاثیر گذاشت و هم جان تازه‌ای به سینماهای کم‌فروش کشور داد و مخاطبان جدیدتری را به سینمای کشور که مخاطبانش محدود شده است، تزریق کرد. خیلی از حرف‌ها هست که والدین نمی‌توانند به صورت مستقیم به فرزندان خود منتقل کنند و ابزار هنر به‌خصوص سینما بهترین ابزار برای انتقال این پیام‌ها به کودکان است. دولت می‌تواند با ابزارهای زیادی که در اختیار دارد به سینمای کودک و خانواده کمک کند. متاسفانه بیشتر ابزارهایی که در این زمینه استفاده می‌شوند برای زمان تولید هستند و اکثرا دولت با کمک‌های مالی به بخش تولید یا تشویق اهالی سینما در جشنواره‌ کودک تلاش می‌کند تا به این سینما جان‌بخشی کند ولی متاسفانه نتیجه این کار تولید کارهای ضعیف و کم‌مخاطب شده است. درحالی که اگر دولت کمک‌های خود را به سمت اکران منتقل کند، به نحوی که تهیه‌کنندگان و سرمایه‌گذاران شاهد حمایت ویژه از فیلم‌های کودک در زمان اکران و تبلیغات و... باشند، خود به خود این موضوع به رقابتی‌تر شدن فضا بین هنرمندان و کسب نتایج بهتر در تولید و اکران فیلم‌های خوب منجر خواهد شد. یکی از ابزارهای موجود در این زمینه ایجاد فضای عادلانه برای اکران فیلم‌های کودک است. کار دیگر دولت می‌تواند در نظر گرفتن یارانه برای حضور کودکان در سینما باشد. مگر چه اشکالی دارد همان‌طور که برای بلیت نیم‌بهای کودکان در هواپیما و قطار فکر شده است، بلیت سینما هم برای کودکان نیم‌بها باشد و باقی این پول توسط دولت به سینماداران پرداخت شود، این‌گونه خانواده‌های بیشتری ترغیب می‌شوند تا کودکان خود را به سینما ببرند. این تصور غلط که فقط فیلم‌های کمدی بفروش هستند را می‌توان با این ابزارهای حمایتی دولتی در ذهن سینماداران کمرنگ کرد اما اکنون این ابزارها استفاده نمی‌شود. وقتی قیمت بلیت سینما 15هزار تومان است و یک خانواده پنج‌نفره برای سینما رفتن با هزینه‌های جانبی، حدود 100هزار تومان باید هزینه کند، مشخص است که سینما رفتن از سبد فرهنگی خیلی از خانواده‌ها حذف می‌شود و مخاطبان ترجیح می‌دهند فیلم‌های سینمایی را در خانه‌های خود با هزینه حداکثر پنج‌هزار تومان ببینند.