روزنامه شرق
1397/01/26
رعد و برق بی باران
تهران كنار دمشق ايستاده استشرق: چند ساعت بعد از حمله آمریکا، انگلستان و فرانسه به سوريه، حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران، با بشار اسد، همتای سوری خود، تلفنی درباره شرایط این کشور گفت‌وگو کرد. او به بشار اسد گفت: «حمله سه کشور غربی به سوریه، خلاف اصول بینالمللی و حمایت آشکار از تروریسم بود. ایران در کنار دولت و مردم سوریه خواهد ماند». به گزارش «پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری»، روحانی روز گذشته در تماس تلفنی با رئیس‌جمهوری سوریه، با بیان اینکه این تجاوز نقض آشکار موازین بینالمللی ازجمله منشور ملل متحد است، گفت: «این تجاوز آشکار، تنها تجاوز به خاک سوریه نبوده؛ بلکه به ثبات و استقرار کل منطقه تجاوز شده است». رئیس‌جمهوری حرکت تجاوزکارانه سه کشور علیه دولت و ملت سوریه را اقدامی عملی برای تقویت تروریسم در منطقه دانست و گفت: «نادیده‌گرفتن حق حاکمیت ملی یک کشور، به معنای تلاش برای ایجاد بی‌ثباتی و ناآرامی در منطقه است. این حرکت تجاوزکارانه هیچ دستاوردی برای متجاوزان نداشته است». به گفته روحانی، در شرایطی که تروریست‌ها هر روز در سوریه متحمل شکست جدید می‌شوند، این حرکت تجاوزکارانه سه کشور قطعا به معنای حمایت از این گروه‌های شکست‌خورده است. روحانی بر ضرورت احترام به تمامیت ارضی سوریه تأکید کرد و با بیان اینکه مرزهای جغرافیایی سوریه به‌هیچ‌وجه نباید تغییر کند، افزود: «همان‌طورکه بارها تأکید کرده‌ایم، حضور هر نیروی خارجی بدون اجازه دولت سوریه در این کشور، برخلاف قوانین بینالمللی و نوعی تجاوز به خاک سوریه است. هیچ دولت خارجی نمی‌تواند درباره آینده سوریه تصمیم بگیرد و تنها تصمیم‌گیر اصلی، مردم سوریه هستند و جمهوری اسلامی ایران در کنار دولت و مردم سوریه خواهد ماند».
گفت‌وگوی تلفنی ظریف با وزیر خارجه سوریه
روز گذشته محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، نیز با همتای سوری خود درباره آخرین تحولات این کشور و حمله اخیر آمریکا به آن گفت‌وگو کرد. به گزارش «ایسنا»، ظریف در تماس تلفنی با ولید معلم، اقدام نظامی و یک‌جانبه علیه سوریه با هدف ادعای کاربرد سلاح شیمیایی پیش از آغاز به کار و گزارش بازرسان سازمان منع سلاح شیمیایی را نشانه بارزی از بهانه‌تراشی آمریکا و اخلال در روند صلح و کمک به تروریست‌ها خواند و آن را محکوم کرد. همچنین وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز حملات موشکی آمریکا و متحدانش به خاک سوریه را محکوم کرد و درباره آثار و تبعات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای آن هشدار داد. در اظهارنظر وزارت خارجه ایران آمده است: «بی‌شک آمریکا و متحدانش که بدون وجود هیچ‌گونه سند و مدرک اثبات‌شده‌ای و قبل از اعلام نظر نهایی سازمان منع و گسترش سلاح‌های شیمیایی علیه سوریه اقدام نظامی کرده‌اند و خود را در جایگاه قاضی و پلیس جهانی فرض کرده‌اند، مسئول تبعات و عواقب منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای این ماجراجویی هستند و باید پاسخ‌گوی پیامدهای آن باشند. شرایط زمانی اتهام‌زنی و اقدام نظامی آمریکا در هر دو مقطع تجاوز به سوریه، به‌خوبي نشان می‌دهد هر دو اقدام پس از شکست تروریست‌ها در حلب و اینک در غوطه‌شرقی صورت پذیرفته و این تجاوز آشکارا اقدامی برای جبران ناکامی و شکست تروریست‌ها و حمایت از آنهاست که بی‌تردید ملت مقاوم سوریه، همچون هفت سال گذشته، توطئه‌هایی را که با هدف تغییر معادلات میدانی به نفع تروریست‌ها صورت می‌گیرد، ناکام می‌گذارند».
در بخش دیگری از اظهارنظر وزارت خارجه ایران آمده است: «سازمان‌ها و نهادهای بینالمللی و کشورهای مستقل جهان باید این اقدام خودسرانه و یک‌جانبه علیه تمامیت ارضی و حاکمیت ملی یک کشور مستقل عضو سازمان ملل متحد را که در تعارض آشکار با موازین حقوقی و بینالمللی به‌ویژه منشور این سازمان قرار دارد و بدون تردید منجر به تضعیف هرچه بیشتر بنیان‌های صلح و امنیت جهان و موجب بی‌ثباتی و ناآرامی‌های هرچه بیشتر در منطقه و نیز تقویت افراط‌گرایی و تروریسم خواهد شد، قویا محکوم کرده و به رسالت تاریخی خود در قبال این‌گونه رفتارهای هرج‌و‌مرج‌گرایانه بینالمللی عمل نمایند». روز گذشته، امیر سرتیپ امیر حاتمی، وزیر دفاع ایران، نیز با همتای سوری خود تلفنی گفت‌وگو کرد. حاتمی در این گفت‌وگو اقدام جنایت‌کارانه آمریکا، فرانسه و انگلیس در تهاجم به سوریه را نقض قوانین بینالمللی و انسانی دانست و بر حمایت از سوریه تأکید کرد. حاتمی با بیان اینکه هرچند با عملکرد به‌موقع و دقیق پدافند هوایی و موشکی ارتش سوریه این حمله ناکام ماند، متذکر شد: «مستکبرانی که دستور این حمله را دادند، باید بدانند موشک‌های آنان نمی‌تواند اراده فولادین محور مقاومت و دولت سوریه را در حفاظت از مردم این کشور و بازگرداندن ثبات و امنیت در سوریه متزلزل کند». او در ادامه گفت‌وگوی تلفنی خود، خطاب به وزیر دفاع سوریه گفت: «با موفقیت دیگری که ارتش قهرمان سوریه در مقابله با حملات موشکی متجاوزان، با هدف‌قراردادن اکثر موشک‌ها کسب کرد، بحمدالله گام بلندی به سمت پیروزی نهایی بر مستکبران و عوامل تروریست برداشتید». سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، نیز در گفت‌وگو با وزیر دفاع سوریه، تهاجم به این کشور را ناشی از عصبانیت متجاوزان و حامیان آنها از شکست تروریست‌ها دانست. به گفته باقری، جنایت‌کاران نه‌تنها از این اقدام غیرقانونی و وحشیانه سودی نخواهند برد، بلکه ملت و دولت سوریه را در مقابل تهاجم دشمنان خارجی و داخلی خود متحد و منسجم‌تر خواهد کرد.
حمله به سوریه یک فریب بود
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در بیانیه‌ای تهاجم آمریکا و متحدان او را به سوریه محکوم کرد. در بخشی از این بیانیه آمده است: «جنایت سحرگاه روز شنبه آمریکا، انگلیس و فرانسه در حمله موشکی به سوریه که با حقه، فریب و طرح ادعای دروغین استفاده سوریه از سلاح‌های شیمیایی در «دوما» صورت پذیرفت، یک جنایت آشکار و انکارناپذیر بوده که دلالت بر شکست خفّت‌بار آنان در حمایت از تروریست‌های تکفیری و فرصت‌سازی برای نجات آنها دارد». در این بیانیه آمده است: «برخی کشورهای اسلامی که در قبال جنگ تروریست‌های تکفیری علیه ملت‌های منطقه به‌ویژه جنایت سحرگاه حمله موشکی به سوریه، از محکومیت سرباز زده یا سکوت و در مواردی متأسفانه اظهار خرسندی کرده‌اند، بدانند در پیشگاه امت اسلامی و تاریخ هیچ پاسخی نخواهند داشت و نزد مردم سوریه نیز منفورتر از گذشته خواهند بود». همچنین سردار یدالله جوانی، معاون سیاسی سپاه، در گفت‌وگو با «فارس» با اشاره به حمله آمریکا، انگلیس و فرانسه به سوریه گفت: ««قطعا با این رفتارها جبهه مقاومت تضعیف نمی‌شود و امکان مقابله با اقدامات مداخله‌جویانه برای آن بیشتر میشود و آمریکایی‌ها باید منتظر عواقب اقدامات خود باشند».
حمله آمريكا بازارهاي جهاني را با تنش همراه مي‌كند
شرق: ترامپ كه چند روزي جهان را در تعليق گذاشته بود، روز گذشته تصميمش را نهايي كرد. حمله موشكي به سوريه كه سرآغازي براي جدي‌ترشدن جنگ نيابتي در قلب خاورميانه بود، اقتصاد جهان را با شوك همراه كرد. در اين ميان، رشد قيمت نفت و طلا از يك طرف و سقوط سهام‌ها در بازارهاي بورس جهاني از سوی دیگر، پيش‌بيني‌ناپذیر نيست. پس از تهدید دونالد ترامپ به حمله به سوریه در تويیتر در روز چهارشنبه، قیمت نفت و طلا در بازار جهانی افزایش يافت و قيمت نفت به محدوده 73دلاري در هر بشكه نزديك شد. يك كارشناس بازار انرژی به راشاتودي گفته است تشدید تنش‌ها در خاورمیانه می‌تواند قیمت نفت را تا صد دلار در هر بشکه افزایش دهد. به گزارش فارس، آنیش کاپادیا، بنیان‌گذار و مدیر مؤسسه آکاپ‌انرژی، معتقد است: تشدید تنش‌ها در خاورمیانه می‌تواند به افزایش شدید قیمت نفت و رسیدن آن به صد دلار در هر بشکه منجر شود. هرچند كارشناسان معتقدند اين تحولات مقطعي است، اما نمي‌توان نگراني‌ها درباره احتمال ادامه اين درگيري‌ها را ناديده گرفت. كشيده‌شدن پاي كشورهاي درگير در اين ماجرا مانند عربستان و ايران در دو قطب مقابل هم در اين بازي، مي‌تواند معادله را پيچيده‌تر و بازار را با التهاب بيشتري همراه كند. اين تشنج نيابتي، موضوعي است كه بسياري از كارشناسان از آن ابراز نگراني مي‌كنند. اين اتفاقات كه در روزهاي تعطيل ايران و جهان به وقوع پيوست، مي‌تواند سردرگمي بيشتري براي تحليلگران ايجاد كند. حالا بايد ديد امروز بازار‌ها با اين نگراني‌ها چگونه برخورد مي‌كنند.
واکنش طلا، بورس، نفت و بیت‌کوین به بمباران سوریه
طلا: طلا در بازار جهانی در هفته گذشته با شدت‌گرفتن تنش در سوریه نوسانات زیادی را تجربه کرد. در نیمه اول هفته گذشته با اعلام خبر حمله احتمالی به سوریه از سوی ترامپ بازار طلا واکنش نشان داد و شاهد رشد متوالی قیمت طلا در سه روز پیاپی بودیم. در این مدت قیمت طلا بیش از 2.92 درصد رشد کرد و به 1365.40 دلار آمریکا در هر اونس رسید. با این حال محدود‌بودن حمله آمریکا و هم‌پیمانانش به سوریه باعث شد التهاب بازار فروکش کند و قیمت‌ها به حالت طبیعی خود برگردد. به این ترتیب بازار طلای لندن افزایش 0.9 درصدی را ضمن تجربه نوسان 2.91 درصدی تجربه کرد و طلای TD نیز به میزان 0.26 درصد با نوسان 1.5 درصدی گران شد.
بورس آمریکا: بورس آمریکا در هفته‌های گذشته بیشتر از آنکه تحت‌تأثیر اتفاقات خاورمیانه باشد، تحت‌تأثیر جنگ تجاری جدید بین چین و آمریکا قرار داشت. پس از آنکه ترامپ برای واردات از چین محدودیت‌هایی را قائل شد و چین نیز به مقابله برخاست و محدودیت‌هایی را برای آمریکا به وجود آورد، بورس آمریکا با ریزش روبه‌رو شد، اما از اوایل هفته بازار بورس در آمریکا خود را احیا کرد و رشد دوباره‌ای را تجربه کرد. اگرچه با تشدید بحران سوریه، شانس ریسک در بازار کاهش یافت و معاملات بازار بورس آمریکا کمی محدود شد. برای این هفته دو شاخص مهم داوجونز 1.79 درصد و نزدک 2.77 درصد رشد داشتند که در این بین شاخص داوجونز سقوط 0.5 درصدی و شاخص نزدک سقوط 0.47 درصدی را در روز حمله آمریکا به سوریه تجربه کردند.
بیت‌کوین: ارز دیجیتال بیت‌کوین نیز که تا رقم هفت هزارو 753 دلار برای هر بیت‌کوین سقوط کرده بود، با حمله هوایی به سوریه رشد ناگهانی را تجربه کرد و به بالاتر از هشت هزار دلار رسید. هرچند این افزایش قیمت در بازار بیت‌کوین می‌تواند هر زمانی رخ بدهد، اما به نظر می‌رسد همواره افزایش تنش‌ها در هر نقطه از جهان به افزایش قیمت بیت‌کوین منجر شده است. تجربیات پیشین نشان داده است کاهش قیمت بیت‌کوین می‌تواند به همان سرعتی رخ بدهد که افزایش آن رخ می‌دهد.
نفت: خاورمیانه مهم‌ترین مرکز تولید نفت جهان است و بحران در آن تأثیر فوری بر قیمت نفت خام می‌گذارد. با این حال، سوریه کشوری حاشیه‌ای در تولید نفت خام جهان است و کمتر از یک درصد بازار جهانی را در اختیار دارد. تحلیل‌های آماری اورینت سکیوریتی نشان می‌دهد حملات محدود در سوریه نمی‌تواند تأثیری جدی بر قیمت نفت بگذارد؛ به‌ویژه آنکه در سال 2017 میزان تولید نفت خام بیشتر از تقاضای بازار بوده است. با این حال، اگر بحران سوریه به زورآزمایی نظامی بین آمریکا و روسیه تبدیل شود، می‌تواند به‌سرعت تأثیر بسیار زیادی روی قیمت نفت بگذارد. زورآزمایی که حداقل در مورد حملات محدود به سوریه اتفاق نیفتاده است. از طرف دیگر پیش‌بینی میشود در صورت عدم تنش بیشتر در منطقه قیمت نفت برای طولانی‌مدت بیش از 70 دلار باقی نماند. این قیمت متأثر از میزان تنش‌های بین دو قدرت اصلی صحنه خاورمیانه امروز و نیز واکنش‌های احتمالی روسیه به حملات محدود آمریکا و متحدانش به سوریه است.
نفت 85دلاري با تشنج در خاورميانه
ايمان ناصري، مديركل خاورميانه مؤسسه مشاوران بازار نفت و گاز FGE
اوایل هفته جاری و در پی اعلام تصمیم آمریکا برای حمله به سوریه، قیمت نفت در بازار جهانی به بالاترین میزان در سه سال گذشته رسید؛ به‌نحوي‌كه يك روز قبل از حمله آمريكا به سوريه، قيمت هر بشكه نفت به بيشترين مقدار خود از اواخر سال 2014 رسيد. هرچند به‌طور قطع ريسك ژئوپلیتيك در خاورميانه به دليل حمله به سوريه و جنگي كه در اين منطقه شكل گرفته و احتمالا ادامه‌دار خواهد بود، يكي از عوامل مهم اين شوك قيمتي بود، اما اين تنها دليل براي افزايش قيمت نفت در بازارهاي جهاني نيست و مجموعه‌اي از عوامل در اين زمينه دخيل هستند. در هفته‌هاي اخير، همه پيام‌هايي كه به بازار رسيده به اين سمت بوده كه قيمت‌ها بالا برود. تهديد ترامپ براي خروج از برجام در 12 مي يكي از عوامل تأثيرگذار در افزايش قيمت نفت است. در كنار آن، طبق گزارش‌هايي كه به‌تازگی اوپك و آژانس بين‌المللي انرژي ارائه داده‌اند، ميزان ذخاير نفت در جهان رو به كاهش است و آنچه به‌عنوان مازاد نفت و ذخيره در مخازن در اين سال‌ها مطرح بوده، به اتمام رسيده است. درهر‌حال، نمي‌توان ناديده گرفت كه جنگ و بحران در منطقه، نگراني را در بازيگران بازار افزايش مي‌دهد؛ به‌ويژه اگر در منطقه خاورميانه باشد. نگراني از اينكه اين حمله به تنهايي بر بازار اثر داشته باشد، چندان بزرگ نيست، اما اگر اين تنش‌ها به ايران و عربستان و ساير بازيگران صنعت نفت كشیده شود، نگراني بزرگ‌تري را ايجاد مي‌كند. به نظرم واکنش قیمتی اخير در بازار نفت، کوتاه‌مدت است؛ البته بستگی به واکنش کشورهای مهم منطقه مثل روسيه، ایران و عربستان دارد و در روزهای آینده به قیمت‌های نسبتا بالا نسبت به روزهای قبل مي‌رسد و بنا بر پيش‌بيني‌ها قيمت نفت، مي‌تواند به محدوده 80 تا 85 دلاري نزديك شود.
حملات ادامه‌دار نباشد تأثیری بر اقتصاد ندارد
وحید شقاقی شهری، اقتصاد‌دان
جورج فریدمن، از چهره‌های شاخص مؤسسه تحقیقاتی استراتفور در کتابی با عنوان «جهان در صدسال آینده» می‌گوید هدف راهبردی آمریکا در منطقه خاورمیانه ایجاد و حفظ وضعیت تنش‌زایی و بی‌ثباتی خواهد بود. رونمایی از قرارداد تسلیحانی بین عربستان و آمریکا در دیدار بن‌سلمان و ترامپ یا تلاش برای ایجاد جنگ بین شیعه و سنی در منطقه را نیز می‌توان در راستای همین برنامه‌ها ارزیابی کرد. ریچارد هاس، رئیس شورای سیاست خارجی آمریکا که شورای بسیار مهمی برای تعیین سیاست‌های خارجی آمریکا است، سال‌ها پیش مطرح کرد که جنگ‌های 30ساله مذهبی را که اروپا در قرون پانزدهم و شانزدهم بین کاتولیک‌ها و پروتستان‌ها تجربه کردند، در خاورمیانه و بین شیعیان و اهل سنت خواهیم داشت. درگیری‌هایی که در عراق و سوریه شکل گرفته و ادامه دارد نشان می‌دهد که این تحلیل چیزی فراتر از تحلیل بوده و آمریکا علاقه‌ای به کاهش تنش در این منطقه ندارد؛ چراکه از آن سود می‌برد. در روزهای اخیر هم حمله شیمیایی در دوما بهانه‌ای برای حمله آمریکا و متحدانش به سوریه شد اما آن‌طور که شنیده شده این حملات ادامه‌دار نخواهد بود و صرفا یک بار صورت گرفته است. اگر این حملات ادامه‌دار نباشد، طبیعتا نمی‌تواند تأثیر جدی بر اقتصاد منطقه و ایران بگذارد، هرچند افزایش جزئی در قیمت نفت را شاهد بودیم. تنش در خاورمیانه می‌تواند فرصت اجماع کشورهای منطقه بر سر افزایش قیمت نفت را بگیرد و اجازه ندهد این کشورها توانی برای تفاهم و تعیین استراتژی به نفع خود داشته باشند. مسئله‌ای که یک اقتصاد پیش‌بینی‌ناپذیر را بر کشورهای منطقه تحمیل می‌کند و طبیعتا در یک اقتصاد پیش‌بینی‌ناپذیر امکان جذب سرمایه‌های خارجی یا پیشرفت سرمایه‌گذاران داخلی و به طور کلی توسعه دیپلماسی اقتصادی وجود نخواهد داشت. نتیجه‌اش نیز تبدیل‌شدن این کشورها به کشورهایی با اقتصاد تک‌محصولی است که توانایی برنامه‌ریزی بلندمدت اقتصادی را ندارند. نفت مسئله‌ای عجیب است. قیمتش مبتنی‌بر قیمت کمیابی است که اگر آن را درست محاسبه کنیم، ارزشش حداقل بیشتر از 100 دلار است اما با قیمت‌گذاری مبتنی‌بر دامپینگ آن را به 50 دلار می‌رسانند. سال‌هاست تعیین قیمت نفت از آن قاعده قیمت‌گذاری کمیابی خارج شده و این چیزی است که از بیرون به کشورهای نفتی تحمیل شده است. تلاش برای تجزیه عراق، حمله به لیبی و آشوب در خاورمیانه، کشورهای نفتی را از رسیدن به اجماع برای رسیدن به قیمت واقعی نفت بازمی‌دارد و از دیگر‌سو فروش تسلیحات نظامی یا بهتر بگویم آن‌طور که ترامپ گفت شیر‌دوشیدن از گاوهای شیرده باعث بازگشت دلارهای حاصل از نفت به کشورهایی میشود که صحنه را آن‌طور که دوست دارند می‌چرخانند. درحال‌حاضر نمی‌توان انتظار تأثیر جدی این حمله محدود را بر اقتصاد منطقه یا جهان داشت مگر اینکه شرایط تغییر کند یا این حملات به صورت دامنه‌دارتر تکرار شود که در آن‌صورت می‌توان درباره تأثیر آن بر اقتصاد کشورهای منطقه و طرف‌های درگیر سخن گفت.
سایر اخبار این روزنامه
مرتضوی در دسترس نيست
رعد و برق بی باران
انتقاد جهانگیری از دخالت‌های نهادهای نظارتی در امور اجرائی
دیکتاتورها در هیچ کجای دنیا کامیاب نخواهند شد
فريز ارز در صرافي‌ها
آنکه روسری بر سر چوب می‌کند با شرایط مخالف است نه با قرآن
رئيسي كجاي سياست ايران قرار دارد؟
فرماندهي اقتصاد تضعيف شد
ملاقات با کشاورز در 88سالگی
انتخاب شهردار همه‌چيز از اول
نمایش اتحاد غربی
لطيف چون گل؛ سبک چون نسيم
نمره روسی از آزمون آمریکایی
به دنبال متحد عزيز در خاورميانه
