بالا بودن هزینه درگیری با آمریکا

افشار سلیمانی* - پیش از حمله آمریکا به سوریه پیش‌بینی می‌شد که در صورت وقوع چنین اتفاقی شاهد حملاتی همه‌جانبه باشیم. هر چند گزینه‌هایی درباره روبه‌رو شدن آمریکا و روسیه هم مطرح بود، اما در نهایت آمریکا مواضع محدودی را در سوریه مورد اصابت موشکی قرار داد و از آنجا‌ که روسیه، بشار اسد را از این حمله با‌خبر کرده بود شاهد هیچ‌گونه تلفات جانی نبودیم.
آنچه درباره رابطه آمریکا و روسیه مهم است، به بن‌بست نرسیدن آن از زمان جنگ سرد تا امروز است. هزینه درگیر شدن نظامی و رویارویی با ایالات متحده آمریکا بسیار بالاست و روسیه هم حاضر نخواهد بود منافع ملی و داخلی خود را در این مسیر مورد معامله قرار دهد.از طرفی اما برآیند تصمیمات آمریکا، انگلیس و فرانسه نشانگر آن است که هدف اصلی این حملات قدرت‌نمایی در مقابل ایران است تا مواضع خود را در سوریه تغییر دهد. مراد آنها با توجه به وجود اسراییل، عربستان و کشورهای عربی متحد با ریاض و همچنین رابطه داشتن همه این کشورها با روسیه نشان می‌دهد که فقط ایران در این بازی هیچ حضور موثری ندارد.نباید فراموش کرد که مسایل بین‌الملل فقط با قدرت قابل بررسی و حل شدن است و عدم حضور در مذاکرات و بازی‌های سیاسی قدرت کشورها را کاهش داده و در نهایت مشکلات داخلی و بین‌المللی را برای آنها رقم می‌زند. این مرحله از روابط آمریکا و روسیه نشان‌دهنده فرارسیدن زمان قانع کردن‌ ایران برای تغییر روش بازی از سوی روسیه است.
به هر روی رفتار سیاسی ترامپ نشات‌گرفته از تفکر تجاری اوست و در حال حاضر خواهان مذاکره و گفت‌و‌گو با روسیه در کاخ سفید است. همچنین که مقاومتی هم در برابر مذاکره با ایران نیز نشان نداده بلکه خواهان فراهم شدن فضای مناسب برای مذاکره نیز هست. روسیه بی‌شک در این مذاکرات شرکت خواهد کرد و در پی کسب مناسب‌ترین سهم ممکن در سوریه پیش می‌رود. در چنین شرایطی ایران نمی‌تواند روسیه را مجبور به عدم حضور در مذاکرات کند و در صورتی که نقش‌آفرینی مناسبی هم نداشته باشد متضرر خواهد شد.
جدایی روسیه از ایران به تضعیف قدرت تهران در سوریه منتج خواهد شد و از آنجا که ترکیه دو پهلو بازی می‌کند و همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد این بار هم‌راستا با آمریکا و بر اساس منافع داخلی خود قدم برداشته است. ترکیه مدت‌هاست در دو زمین بازی می‌کند و در هر شرایطی پیش از هر تصمیم به دنبال منافع کشور خود است.با توجه به این شرایط ایران در سوریه تنها کشوری خواهد بود که بناست به نفع بشار اسد قدم بردارد و دور از ذهن است که در این ماراتن بین‌المللی امکان بقا خارج از دایره مذاکرات فراهم باشد. از همین رو است که تاکید بر رفتار هوشمندانه از سوی ایران است تا پیش از آنکه همه امتیاز‌های خود را از دست دهد نتیجه مناسبی کسب کند. یکی از مشکلاتی که همواره ایران با آن مواجه است پایین بودن سطح و عمق تماس‌های بین‌المللی و تصمیم‌گیری دیگر کشورها برای آن است. از همین رو است که انتظار می‌رود ایران هوشمندانه رفتار و بهترین گزینه را در شرایط فعلی انتخاب کند.
*سفیر سابق ایران در آذربایجان