عقب‌نشینی دولت از برنامه اولیه بازسازی بافت‌های فرسوده؛

دولت دوازدهم بازآفرینی شهری را به عنوان یکی از سیاست‌های اصلی شهرسازی کشور ترویج و تبلیغ کرده است؛ حسن روحانی در تبلیغات ریاست‌جمهوری تاکید ویژه‌ای بر این برنامه‌ها داشت و در سایر مراحل نیز شخصا وارد موضوع شد تا نشان دهد از همه ما انتظار دارد که در این حوزه تمرکز بیشتری داشته باشند. در فاز نخست طرح بازآفرینی شهری قرار است عرصه‌های دولتی در اختیار توسعه‌دهندگان قرار گیرد تا با معامله با صاحبان املاک بافت فرسوده بتوانند عرصه‌های جدیدی را برای اجرای برنامه بازآفرینی در اختیار ‌گیرند.
عباس آخوندی، وزیر راه‌و‌شهرسازی چندی پیش در مورد نحوه اجرای این طرح اعلام کرد: «تمام تلاشم این است که در حوزه مسکن و شهرسازی بازآفرینی شهری محور اصلی فعالیت‌ها قرار گیرد و بتوانیم منابع زمین که در اختیار ما قرار دارد را پشتوانه بازآفرینی شهری قرار دهیم و این موضوع را با جدیت بیشتری تعقیب کنیم و این موضوع مهمی است که در سال جدید تعقیب خواهیم کرد.» با این وجود اخیرا انتقادات زیادی در مورد رکود این طرح مطرح شده است. حسن خسته‌بند در گفت‌وگو با خانه ملت، با تاکید بر ضرورت ورود جدی دولت به حوزه نوسازی بافت فرسوده، گفته است: نوسازی بافت‌های ناکارآمد جایگزین بحث مهم تولید مسکن نمی‌شود زیرا نیاز به واحد مسکونی در کشور با نوسازی بافت‌های ناکارآمد جبران نخواهد شد. نماینده مردم بندرانزلی در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه دولت در زمینه ایجاد مشوق‌هایی برای ورود بخش خصوصی در حوزه نوسازی بافت ناکارآمد موفق عمل نکرده است گفته است: کمیسیون عمران مجلس نیز تاکنون بازخوردی از طرح دولت در حوزه نوسازی بافت ناکارآمد شهری نداشته است.
عشایری، مدیرعامل شرکت بهسازی شهری در مورد این اما و اگرها می‌گوید: ما برای همه استان‌ها به‌جز تهران موضوع مشارکت مردمی را دنبال می‌کنیم، این رویکرد اصلی ماست و محله‌محور است، توسعه‌گران خانه‌ها را می‌سازند و دولت تسهیلات لازم را تامین می‌کند. او یادآور می‌شود: هر محله برنامه جامع خود را دارد و حتی هر دستگاه نقش و سهم خود را هم به‌طور کامل می‌داند، لذا جای هیچ نگرانی‌ای نیست.
او می‌گوید: برنامه ما مبتنی بر تدوین برنامه جامع اقدام مشترک است که تحقق آن مبتنی بر همگرایی همه ارکان برنامه است، مردم حول محور اصلی‌اند و شهرداری، تسهیلات‌دهندگان، توسعه‌دهندگان و بخش خصوصی سایر ارکان این امر را تشکیل می‌دهند. عشایری ادامه می‌دهد: محله‌ها از نگاه فرهنگی متفاوت هستند، لذا برهمین اساس رویکرد ما محله‌محور است حال شکل‌گیری هر کالبدی باید متناسب با فرهنگ همان محله شکل ‌گیرد، لذا هر محله‌ای معماری و شهرسازی متناسب با خود را دارد.


او تصریح می‌کند: ما باید سالانه 270 محله را نوسازی کنیم که در پایان برنامه ششم توسعه به نوسازی 1350 محله نائل می‌آییم. مدیرعامل شرکت بهسازی شهری یادآور می‌شود: ما حدودا در این مدت 5ساله، برای 10 میلیون نفر نوسازی محله‌ها را انجام می‌دهیم. این امر در مدت زمان یک سال انجام نمی‌شود و فرآیندی زمان‌بر است.
محدودیت امکانات
طرح بازآفرینی امید از اواخر سال گذشته آغاز شده است و با احتساب اجرای سالانه 270 محله و با شرایط مالی دولت نمی‌توان به پیشرفت طبق برنامه امیدوار بود اما اظهارات ترکان مشاور رییس‌جمهور نشان می‌دهد دستیابی به نوسازی نصف 1350 محله نیز برای دولت موفقیت‌‌آمیز است. ترکان می‌گوید: امیدی نداریم که بتوانیم به همه اهداف مورد انتظار در این برنامه دست یابیم زیرا امکانات ما محدود است و این مردم، توسعه‌گران و بخش خصوصی است که باید پا به میدان بگذارند تا این طرح‌ها به نتیجه برسند. با وجود این رویکرد همان 270 محله نیز با توجه به منابع محدود برای دولت لقمه بزرگی است که قرار است به کمک توسعه‌گران برداشته شود.
مشاور رییس‌جمهور در امور نوسازی بافت‌های فرسوده می‌گوید: احیای بافت‌های فرسوده در دوره‌های قبل نیز دنبال می‌شد، لذا ما با توجه به تجربیات گذشته در تلاشیم که این روند را ادامه دهیم، در دوره قبل شهرداری تجمیع خانه‌های فرسوده برای نوسازی را دنبال می‌کرد، ولی محله و بافت فرسوده نوسازی نمی‌شد و تنها خانه‌های کوچک بودند که با تجمیع نوسازی می‌شدند. در حال حاضر در تلاشیم کنار تجمیع خانه‌های متراژ کوچک بافت کوچه و محله‌های فرسوده را نوسازی کنیم.
پرداخت وام ۶۰ میلیونی بدون سپرده
در کنار مشوق‌های دولتی، بانک مسکن قرار است به بافت فرسوده تسهیلات 60 میلیون تومانی بدون سپرده پرداخت کند. در همین حال سود تسهیلات نیز قرار است تا شش درصد کاهش یابد. مدیرعامل بانک مسکن با تشریح سیاست‌های اعتباری این بانک در سال جدید گفت: در سال جدید سقف تسهیلات خرید مسکن بدون سپرده با اولویت بافت فرسوده در تهران ۶۰ میلیون، شهرهای بزرگ و مراکز استان ۵۰ میلیون و سایر شهرها ۴۰ میلیون تومان است. بانک مسکن در سال جدید اولویت تامین مالی را با پروژه‌های مسکونی واقع در بافت فرسوده و ناکارآمد شهری تعریف کرده است و کنار آن، به‌دنبال مزیت‌سازی برای سازندگان حرفه‌ای دارای صلاحیت و پروانه انبوه‌سازی است. بر اساس محور دوم،‌ تقویت توان مالی خریداران از طریق اختصاص بخشی از تسهیلات بدون سپرده به خرید مسکن با اولویت بافت فرسوده شهری به‌منظور ایجاد تحرک در بخش مسکن و در نتیجه رونق اقتصادی، در دستور کار بانک مسکن قرار دارد.