بلوا در بازار شام!

بامداد روز شنبه، موشک‌های کروز آمریکایی، آرامش دمشق را برهم زدند و آسمان سرزمین شام را در دل تاریک شب، روشن کردند. این شب اما هیچ شباهتی به شب های سفید روسیه نداشت! هر چه که دنیا و خود پوتین فکر می کردند، ترامپ از آتش افروزی در سوریه منصرف شده، حمله بامداد شنبه از زمین و دریا به پایگاه های نظامی در سوریه نشان داد که ترامپ به شدت روی مواضع تند خود می ماند.
با این حال، روسیه باوجود تهدیدهای قبلی مبنی بر مقابله به مثل در برابر آمریکا تا لحظه تنظیم این گزارش، هیچ واکنشی نشان نداد و تمام سعی و تلاش خود را معطوف به تهیه یک پیش‌نویس در شورای امنیت ملل علیه کشورهای مهاجم به سوریه کرد. داستانی که از پیش، آخر و عاقبت آن مشخص بود و معلوم نیست وقتی که اسلحه ای قدرتمند به نام «وتو» دارد، چرا مسکو اصرار بر تهیه پیش نویس قطعنامه دارد.
سوریه دیروز اعلام کرد که اکثر موشک‌هایی که دمشق را هدف قرار داده بودند، پیش از برخورد منهدم کرده است. یکی از مقامات ارشد ارتش روسیه می‌گوید که دست‌کم ۷۰ موشک کروز از ۱۰۳ موشک شلیک شده توسط دفاع موشکی سوریه منهدم شده است.
با این وجود تصاویر منتشر شده از تلویزیون دولتی سوریه نشان می‌دهد که مرکز «مطالعات علمی و تحقیقات ملی سوریه» در دمشق، پایتخت این کشور در این حمله مورد اصابت قرار گرفته است.


سرگئی رودسکوی، ژنرال ارتش روسیه روز شنبه اعلام کرد که این کشور طی 6 ماه گذشته سیستم دفاع موشکی سوریه را به صورت کامل بازسازی کرده است.
نتیجه حمله موشکی به سوریه
حمله آمریکا و دو متحد آن یعنی بریتانیا و فرانسه، جنگ جهانی سوم را به راه نينداخت و علاوه بر این، وضع و اوضاع سوریه را نیز بهتر نکرد. در واقع باید گفت که این موشک بازی، هیچ نتیجه ملموسی برای هیچ‌کدام از طرف های دعوا نداشت.
نکته مهم حمله دیروز این بود که حمله موشکی دربرگیرنده حمله به هیچ منطقه یا نقطه غیرنظامی نبود. حتی ارتش سه قدرت جهانی غرب در حملات به سوریه نیز مواضعی انتخاب کرده بودند که خبری از سربازان روسیه نبود.
به گزارش دویچه وله، به این ترتیب به نظر می‌رسد که خط ارتباطی میان رهبری نظامی ایالات متحده و ستاد ارتش روسیه پایدار باقی مانده است. کارشناسان بر این نظرند که تبادل حرفه‌ای و نسبتا قابل‌اعتماد بین نظامیان روسیه و آمریکا به وجود رویارویی شرق و غرب همچنان ادامه دارد.
شاید حرف‌های سناتور آمریکایی در جلسه وزیر خارجه جدید آمریکا در روز گذشته را به یاد داشته باشید؛او عکسی را به پمپئو نشان داده بود که پوتین، روحانی و اردوغان حضور داشتند و گفته بود که چرا آمریکا در نشست درباره سوریه، حضور ندارد و ترامپ در این عکس نیست. حالا شاید ترامپ به زور هم شده در قامت یک سایه خود را در مساله سوریه جای داده است.
چرا روسیه به تهدیدات خود عمل نکرد؟
سه شنبه ۱۰ آوریل/ ۲۲ فروردین را می‌توان نقطه عطفی در تنش‌های میان روسیه و ایالات متحده دانست. جایی که الکساندر زاسپکین، سفیر روسیه در لبنان در اظهاراتی کم‌سابقه به آمریکا و هم‌پیمانانش هشدار داد: «در صورتی که حمله‌ای موشکی به سوریه انجام شود، ما نه تنها خود موشک‌ها که حتی مبدأ شلیک موشک‌ها را هم مورد هدف قرار خواهیم داد». به گزارش یورو نیوز، بعد از این اظهارات بود که دونالد ترامپ ۱۱ آوریل در توییتر با انتشار پستی تند، به روسیه آماده‌باش داد که منتظر «موشک‌های تر و تمیز، زیبا و هوشمند» آمریکا باشد. ريیس جمهور آمریکا هرچند در ادامه و در توییت‌های بعدی از تندی زبان خود کاست اما بعد از آن مشاجره همه منتظر بودند تا واکنش روسیه به حمله احتمالی آمریکا و متحدانش را ببینند.
چرا روسیه به تهدیدات خود عمل نکرد؟ آیا آن تهدید فقط یک لفاظی از سوی سفیر روسیه در لبنان بود و راهبرد مسکو متفاوت از آن‌چیزی است که سفیرش در بیروت به زبان آورد؟ یا همراهی بریتانیا و فرانسه با آمریکا سبب شد مسکو از تهدیدات خود عقب بنشیند؟ یا اینکه تهدیدات روسیه باعث شد سطح حملات واشنگتن، پاریس و لندن تنزل یابد؟
آن‌طور که ژنرال دانفورد، رييس ستاد مشترک ارتش آمریکا اعلام کرد، هیچ برنامه‌ای برای ادامه یا گسترش این عملیات وجود ندارد.
از سوی دیگر وزیر دفاع فرانسه هم اعلام کرده پیش از حمله، به روسیه در این خصوص اطلاع داده شده است. هرچند آمریکا این موضوع را تکذیب کرده است.
اما واکنش روسیه به مجموعه این تحولات تنها به محکوم‌کردن گذشت و واکنش عملی در این راستا از کرملین مشاهده نشد. هرچند ممکن است روس‌ها در روزهای اخیر کمک‌های اطلاعاتی و مستشاری در این رابطه به سوری‌ها داده باشند. کمااینکه یکی از مقامات عالی‌رتبه سوریه در این خصوص گفته‌است: «با اطلاع و مشاوره روسیه در روزهای اخیر، مراکز نظامی که از سوی آمریکا و متحدانش مورد حمله قرار گرفت،تخلیه کرده بودیم».
انتقاد چین از حمله به سوریه
هوا چون یینگ، سخنگوی وزارت امور خارجه چین هم گفت که این کشوربا هرگونه اقدام نظامی مخالف است که با دور زدن شورای امنیت سازمان ملل انجام شود و قوانین بین‌المللی را نقض کند. به گفته سخنگوی وزارت خارجه چین به استقلال و تمامیت ارضی کشورها باید احترام گذاشت.
چین یکی از پنج کشور عضو دايم شورای امنیت سازمان ملل متحد بوده و بر این باوراست که بحران سوریه را فقط می‌توان از طریق سیاسی حل کرد.
ترکیه: از حمله به دولت اسد آگاه بودیم
وزارت خارجه ترکیه هم در واکنش به حملات هم‌پیمانان خود به سوریه اظهار خشنودی کرده و گفته است که این حملات تسکین‌دهنده وجدان بشری است.
در آستانه حملات آمریکا و متحدانش، دونالد ترامپ با رجب طیب اردوغان، رییس جمهوری ترکیه تماس تلفنی داشت و رهبران آمریکا و ترکیه درباره سوریه گفت‌وگو کرده بودند.
موضع گیری موگرینی
فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، نسبت به وخیم‌تر شدن اوضاع سوریه هشدار داد و گفت باید از هرگونه اقدامات خشونت‌آمیزی پرهیز کرد که می‌توانند بحران سوریه را به یک بحران بزرگ‌تر منطقه‌ای تبدیل کنند.
به گفته موگرینی حمله آمریکا، فرانسه و بریتانیا فقط برای جلوگیری از استفاده دولت اسد از سلاح‌های شیمیایی علیه مردمش بوده است. موگرینی در بخش دیگری از اظهارات خود به نمایندگی از ۲۸ کشور اتحادیه اروپا از ایران و روسیه هم خواست تا از نفوذ خود برای جلوگیری از به‌کارگیری مجدد تسلیحات شیمیایی از طرف دولت سوریه استفاده کنند.
حمله یا صلح؟
نماینده بریتانیا می‌گوید در شرایط استثنایی که مداخله بشردوستانه لازم باشد، کشورها می‌توانند به طور استثنایی از زور استفاده کنند، به شرط آن که شواهد کافی باشد، راه حل دیگری نباشد و استفاده از زور در حد متناسب باشد.
نماینده بریتانیا از وتوی پیش‌نویس‌های قبلی از طرف روسیه انتقاد کرد و گفت روسیه در راه آن که سوریه مقابل جامعه بین‌الملل پاسخگوی اعمالش باشد، کارشکنی می‌کند.
واکنش نیکی هیلی
نماینده آمریکا نیز در پاسخ به حملات لفظی نماینده روسیه، روسیه را به انتشار اطلاعات غلط و تقلا برای حمایت از بشار اسد متهم کرده و می‌گوید با وجود توافق جامعه بین الملل برای منع استفاده از تسلیحات شیمیایی، روسیه می‌خواهد در این مسیر کارشکنی کند.
نیکی هیلی گفت: حملات آمریکا، بریتانیا و فرانسه نه برای تلافی بوده، نه برای تنبیه و نه برای نمایش قدرت یا فرستادن پیغام، بلکه برای نابودی توانایی نیروهای سوری در استفاده از تسلیحات شیمیایی بوده است.
واکنش دبیرکل سازمان ملل
دبیر کل سازمان ملل گفت: کشورها باید مطابق منشور ملل متحد و حقوق بین الملل رفتار کنند.
گوترش افزود: گزارش‌های اخیر حمله شیمیایی در دوما مستلزم بررسی جامع و مستقل است و تیم منع تسلیحات شیمیایی در سوریه است و از آن‌ها حمایت می‌کنم.